Дәріс №11. Дағдарысқа қарсы менеджмент және туекелділік

90 
денсаулығына зиян келтіретін тәуекелділік, азаматтық жауапкершілікпен 
келетін тәуекелділік). 
Тәуекелділікті басқару сатылары: тәуекелділікті талдау, әсер ету тәсілін 
таңдау, шешім қабылдау, тәуекелділікке тікелей әсер ету, басқару 
процессінде нәтижесін ретке келтіру және бақылау. 
Бүкіл әлемдік экономика соңғы 10 жылда бірқатар ӛзгерістерге ие 
болады. Ол бизнес процесіндегі ақпаратты,технологияны белсенді енгізу, ірі 
трансүлттық компания ортасында елеулі ӛзгерістердің болуы. Барлық салада 
басшыларының ӛзгеруі, мысалы телекоммуникацияда, фармацевтте, банктік 
секторда,т.с.с. Бүған негізгі себеп болып жатқан жағдайға жоспарды дұрыс 
құрмауында. Тәуекелділік менеджмент жеке ғылым ретінде XX ғасырдың 
екінші жартысында қалыптасты. І-ші зерттеулер АҚШ-тағы 1944 жылы 
болған апаттан кейін қауіпті ӛндірістердегі тәуекелділікті бағалау әдістемесін 
құруға әкеледі. 
Тәуекелділік кез-келген процестің ажырамас сипаттамасы бола отырып, 
кез-келген компанияға елеулі әсер етеді. Компания қызметінің тиімділігін 
артттыру үшін тек қана тәуекелділікті бағалау ғана емес, сондай-ақ басқару 
тәсілдерін де анықтау керек. 
Тәуекелділікті басқару - адам қызметінің саласында әр түрлі әсер ететін 
материалдық және физикалық шығын әкелуін зерттейтін синтетикалық пән. 
Ең бірінші рет "Тәуекелділік","3иян" түсініктері адам қызметінің іскерлік 
саласында сақтандыру істерінде сақталды. Кейіннен биржалық салада 
қолданды. 
Тәуекелділік - кездейсоқ оқиға тобы немесе оқиға. Ол берілген 
тәуекелділікке ие болатын объектіге зиян келтіретін оқиға. 
Кездейсоқтық - жағдайдың нақты қай уақытта болатыны белгісіз. 
Зиян - бүл объект қасиеттерінің нашарлауы немесе жойылуы. Егер 
объект ретінде адам болса, зиян оның денсаулығына немесе ӛліміне әкеледі. 
Ал егер де объект мүлік болатын болса, мүліктік қасиеттерінің жойылуы, бүл 
сұраныстың жойылуы, қолдану қасиеттерінің бүзылуы. 
Кәсіпкерлік тәжірибеде мүліктік зиян кӛбінесе пайданың болмауымен 
әкелінеді. 
Оқиғаның ықтималдылығы - бұл оның математикалық белгісі, 
статистикалық кӛрсеткіштердің жеткілікті санымен болатын оқиғаның 
жиілігін есептеу мүмкіндігін білдіреді. Олай болса жеке оқиғалар тәуекел 
менеджмент кӛзқарасына қарастырғанда екі маңызды қасиеттерге ие болады: 
■ Ықтималдылық; 
■ Зияндылық. 
Тәуекелділік оқиға жиынтығы ретінде оны тарату жинақтарынан 
тұрады. Олардың әрқайсының ӛзінің ықтималдылығы және зиян мӛлшері 
болады. 
Риск присущ любой сфере человеческой деятельности, что связано с 
множеством условий и факторов, влияющих на положительный исход 

91 
принимаемых решений. Фактор риска может возникнуть и оказывать свое 
воздействие на любое предприятие, независимо от степени его устойчивости 
на рынке. Это воздействие, как правило, носит негативный характер и может 
довести предприятие до кризиса. 
Однако, ситуация осложняется во много раз, когда риски возникают на 
предприятии уже находящемся в кризисе. В кризисных условиях у 
предприятия велика вероятность оказаться банкротом; отсутствуют условия 
и возможности для нормального производства, сбытовой деятельности, 
финансовых операций и других важнейших аспектов работы любого 
промышленного предприятия. 
При таком положении дел на предприятии, характеризующемся 
кризисом, возникает множество рисков разнообразных по содержанию, 
источнику проявления, величине вероятности и размеру возможных потерь и 
негативных последствий для данного предприятия. 
В ситуации, подобной вышеописанной, традиционные методы 
менеджмента, как оказалось, не дают реального эффекта, поскольку 
ориентированы на нормально функционирующие, на рынке предприятия. 
В обстановке, когда множество предприятий не просто испытывают 
временные затруднения, но давно и постоянно находятся в кризисе, который 
осложняется воздействием различных видов рисков, стандартные 
инструменты менеджмента уже не помогают. 
Поэтому столь важна, стала проблема поиска и внедрения в широкую 
практику таких форм и методов антикризисного управления рисками, 
которые позволили бы осуществлять эффективное управление рисками и 
снижение их воздействия до минимально возможного уровня, способное в 
свою очередь вывести предприятие из кризиса. 
Антикризисное управление в значительной части решаемых проблем 
является рисковым. В кризисных ситуациях возникает множество рисков 
разнообразных по содержанию, источнику проявления, величине 
вероятности и размеру возможных потерь и негативных последствий для 
данного бизнеса, а иногда и экономики в целом. 
Все это обусловливает потребность создания системы управления 
риском с привлечением квалифицированных ―рисковых менеджеров‖ — 
специалистов по управлению в рисковых ситуациях. 
Кризис и риск, обусловленный неопределѐнностью внутренней среды 
предприятия и внешней среды, неразрывно связаны друг с другом. 
Кроме этого, существует прямая зависимость между состоянием 
экономики и уровнем воздействия фактора риска на предпринимателя. Как 
только ухудшаются экономико-политические условия, тут же возникает 
опасность рисковых воздействий, на хозяйствующих субъектов. Надо 
сказать, что воздействие фактора риска нельзя избежать полностью, а надо 
стремиться снижать его до возможно меньшего уровня. 

жүктеу/скачать 1,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: