Құдайберді Бағашар исламдағы бала тәрбиесі алматы 2011

150
Исламдағы бала тәрбиесі
бір  тармағы  саналатын  мінез-құлық  тәрбиесін  осы 
бөлімде қарастыруды жөн санап отырмыз.
Құран кәрімде адамдарға парыз құлшылықтардың 
тысында  мінез-құлыққа  қатысты  ұстанымдардың 
да  үйретілуі  керектігі  айтылады.  Мысалы,  хазірет 
Лұқпанның ұлына былай насихат айтқаны баяндалады: 
«Әй, балапаным! Намазды толық орында. Дұрыстыққа 
бұйырып, бұрыстықтан тый. Басыңа ауыртпалықтар 
түссе,  сабырлы  бол.  Шындығында  бұлар  өте  үлкен 
істер.  Адамдарды  менсінбей  қарап  жүрме,  олар-
ды өзіңнен төмен санама. Жер бетінде көкірек керіп 
жүретін, дандайсыған мақтаншақты расында Аллаһ 
жақсы  көрмейді.  Жүрісің  қарапайым  болсын  және 
дауысыңды бәсеңдет»
147
.
Пайғамбарымыз 
(саллаллаһу аләйһи уә сәлләм)
 да көбінесе осы 
жас  аралығында  балалардың  мінез-құлық  тәрбиесіне 
ерекше  көңіл  бөліп,  оларға  әртүрлі  насихаттарын, 
ескертулерін  айтып  отырған.  Әсіресе,  немересі 
Хасанның тәрбиесіне көп көңіл бөлетін еді. 
Бір  күні  үйде  немересі  Хасан  садақа  ретінде 
әкелінген бір құрманы ауызға салғанда, Пайғамбарымыз 
дереу  оны  аузынан  алып  тастаған  еді.  Сахабалардың 
бірі:  «Ол  әлі  кішкентай  емес  пе,  жесе  қайтеді?»  деп 
сұрағанда: «Бізге, Мұхаммед жанұясына, садақа халал 
емес», – деп, немересіне астың адал-арамы болатынын 
ескерткен. 
Хазірет  Хасан  Пайғамбарымыздың  мына  сөзінің 
есінде  қалғанын  айтады:  «Өзіңе  күмәнді  көрінген 
нәрселерге  жақындама,  көңіліңе  күдік  тудырмаған 
147
 «Лұқпан» сүресі, 17-19-аяттар.

151
Тәрбие тармақтары
нәрселерді  таңда.  Шындық  көңілге  сенімділік  пен 
жайлылық, ал өтірік болса жайсыздық ұялатады»
148
. 
Пайғамбарымыз  өзінің  қолында  өскен  Әнәстің 
(р.а.) мінез-құлық тәрбиесіне де мол үлес қосқан. Ең ал-
дымен бала Әнәсті сыр сақтауға үйретті. Хазірет Әнәс 
естіген сырларын тіпті анасына да айтпайтындай берік 
болып өсті. 
Бір күні оған Пайғамбарымыз былай деп үйретеді: 
«Әй, балам! Үйіңнен шыққан кезде жолда кездескен 
мұсылмандардың  бәріне  сәлем  бер,  үйіңе  оралғанша 
күнәларың кешіріледі. 
Әй, балам! Өз үйіңе кірген кезде де сәлем бер». 
Тағы бірде:
«Әй, балам! Өзгелер жайында жамандық ойламас-
тан  таңды  атырып,  кешті  батыруға  тырыс.  Егер 
осыған әдеттенсең, ертең есебіңді оңай бересің..»
 149
,– 
дейді.
Хазірет Әнәсқа айтқан келесі бір өсиетінде:
«Мұсылмандардың үлкендеріне құрмет, кішілеріне 
ізет  пен  мейірімділік  көрсет»,–  дейді.  Осылай-
ша  хазірет  Әнәстің  бойына  сыпайылықтың  нәрін 
егеді.  Пайғамбарымыз 
(саллаллаһу  аләйһи  уә  сәлләм)
  осындай 
өсиеттерімен  қасынан  бір  елі  айрылмаған  Әнәстің 
мінезін  көркейтіп  қана  қойған  жоқ,  құлшылықтарын 
да  мінсіз  орындауға  баулыды.  Сол  мақсатпен  айтқан 
тәрбиелік сөздерінде былай деді: 
«Әй,  балам!  Шамаң  келгенше  намазды  таста-
ма.  Сонда  саған  періштелер  ылғи  да  рақымдылық 

жүктеу/скачать 1,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: