Дархан қыдырәлі ұлы дала тарихы
жүктеу/скачать 13,38 Mb. Pdf көрінісі
|
| ә. کیب داد - Дадбек
Ескерткіште داد بیک түрінде екі мәрте (Дадбек Исфехсалар б. Ілияс ... Ұғыл бек әш-Шәһид Дадбек әл-Тарази) кездесетін бұл адам атына (қараңыз II сурет, 3-5) В.В. Бартольд пен басқаларының Дәуідбек немесе Дәуітбек түрінде оқуы араб орфографиясы тұрғысынан қате. Білетініміздей, ислам әлемінде көп тараған семит текті Дәуіт аты қашанда داود (Дауд) түрінде жазылып келген 426 .
кейінірек оның әкесі немесі атасының аты түрінде Ұғыл бек әш-Шәһид Дадбек сипатындағы аттар шоғырында кездеседі. Көне және орта ғасырларда билік құрған ондаған түрк әулеттерінің көпшілігінде тарап, қағанды қоса алғанда барлық үлкенді-кішілі мемлекет қызметшілеріне қолданылған бек немесе бег атағына қосылған дад сөзі бұл кезеңнің деректерінде жолықпайды. Түбі парсыша болған бұл ат Дадбек түрінде алғаш рет Селжұқтар пен Хорезмшах- Ануштегіндер (1077-1231 жж.) кезеңінде кездесіп, Селжұқ билеушісі Беркиярук сұлтан (1092-1104 жж.) 1097 жылы Дадбек Хабаши б. Алтынтақты Қорасан әмірі ретінде тағайындағаны сол кезеңнің деректерінде бар 427
. Негізінде бұл аттың дәл осындай түрдегі түрк әулеттерімен байланыстылығы Селжұқтар мен Хорезмшахтардан да бұрынғы кезеңге ұласатыны білдірілген 423
Genç, 2002, С.2, 34. 424
Esin, 1978 425
Hunkan, 2007: 84, n. 154. 426
ал-Каршӣ, 2005, С. 109, 169. 427
Бартольд, 1963: 387; Ибн ал-Асир 2006, С. 230-231. |