Дархан қыдырәлі ұлы дала тарихы

296 

біздің Орта жүз де әскерімізді аттандырамыз» деп жан-жаққа хабаршы жіберген, 

Осылайша Кіші жүз Тұңғышы батырмен «әскерлеріміздің басын Чеченқарада 

қосып әрі жорыққа бірге аттанайық» деп уағдаласқан. Қабанбай батыр өзі 1757 

жылы 15 желтоқсан күні жолға шық қан. Дерек терге қарағанда, Орта жүз қазақ-

тары ның  жасақтары  Балқаш  көлі нің  мұз  бетінен  тікелей  жүріп  өтпек  бол ған. 

Балқаш  көлінің  мұз  беті  арқылы  Сары бел  төңірегіндегі  қалмақтарға  шабуыл 

жасау – қазақтардың жиі қолданатын әскери тактикасы болса керек. Өйткені, 

мұн дай  жағдай  1758  жылдағы  Сарыбел  шай  қасынан  жарты  ғасыр  бұрынғы 

қазақ-қал мақ соғыстарында да болған екен. 

Сарыбел  шайқасы  үшін  Абылай  хан  тәмам  қазақ  еліне  жарлық  айтып, 

қылқұйрық боп аттануға ұран тастайды

513

. Аруақты батырлар мен даңқты қол-

қоршауға түсіру, барлау жасау, жаудың ізіне өкшелей түскен манж-цин әскери-

лері мен дипломатиялық байланыстар жасау бағытына күш салған секілді. 

Бұл оқи ғаның сұлбасы «Қабанбай батыр» эпо  сы ның Қ.Əділбеков нұсқасында 

көрініс табады: 

«Ел үшін күйзеліпті ер Қабанбай,

«Қалмақтан қалам ба, – деп, – бір кек алмай»

514

Батырдың бұл хабарын естіген соң, 

Келіпті Тоғас, Қосай, ер Дәулетбай». 

Əрі  қарай  халқына  қалқан  болған  қаһарман  ерлердің  есімдері  былайша 

жырланады: 

«Мұрыннан келді шауып ер Боранбай. 

«Ерінбей ел намысын іздесем» деп, 

Шанышқылыдан келіпті Бердіқожа. 

Халықтың қанын жоқтап, қамын жейтін, 

Келіпті қаз дауысты ер Қазыбек. 

Келіпті көкжарлыдан Көкжал Барақ.

«Тамам батыр бас қосты» дегеннен соң, 

Келіпті атышулы тентек Матай. 

«Қаны сұйық қалмақты жайратам» деп,

Үйсіннен іздеп кепті Сарышуаш...

 Хабарын батырлардан естіген соң, 

Төреден іздеп кепті хан Абылай»... 

513

514

жүктеу/скачать 13,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: