7.Беттік керілу және оның әдістерін сипаттап жазыңыз. Ішкі қысым сұйықтың беткі қабатына орналасқан молекула-ларды ішке тартады және сұйықтың беттік шамасын (ауданын) барынша азайтуға, кішірейтуге тырысады. Сұйықтың беттік мөл-шерін азайтуға себепші болатын аралық шектің бірлік өлшемінде-гі ұзындығына әсер етуші күшті беттік керілу күші немесе жай ғана беттік керілу дейді. Оның өлшем бірлігі — дин/см және бұл күш сұйық бетіне әрқашан перпендикуляр бағытталған.
Жеке сұйықар үшін беттік қабаттың түзілуі кезінде беттік керілу мәні тез тұрақтыланады, жуық шамамен 0,001 с.
Температура артса, сұйықтықтың беттік керілуі түзу сызықты заң бойынша төмендейді. Бұл температуралық коэффициент – dv/dT тұрақты дерлік, теріс мәнде болады (тіпті критикалыққа жақындары, дегенді білдіреді. Критикалық температурада фазааралық шекара жоғалып, беттік керілу 0-ге тең болады. Бұл тек сұйық – бу жүйесін ғана емесі сұйық – сұйық жүйесіне де қабысты).
8.Беттік активті емес заттар туралы сипаттап жазыңыз. Беттік активті емес заттар мынадай сипаттамалық сипаттамаларға ие: а) еріткіштен жоғары беттік кернеуі бар; б) жоғары ерігіштігі бар.
Беттік активті емес заттарға барлық органикалық емес электролиттер кіреді: қышқылдар, сілтілер, тұздар, сондай-ақ кейбір HGOOH және аминқышқылдық HSNCH2COOH қышқылы сияқты кейбір органикалық қосылыстар. Беттік активті емес заттар судың беткі кернеулігін арттырады, өйткені олардың молекулалары сұйықтық бетінің ішінен қашып кетеді. Сондай-ақ суда еріткен кезде оның бетіндегі кернеуін өзгертпейтін заттар туралы да айту керек. Мұндай заттарға, мысалы, қант жатады. Зерттеулер көрсеткендей, осы заттардың молекулалары беттік қабат пен ерітіндінің көлемі арасында біркелкі бөлінеді. Беттік белсенді емес заттар негізінен қышқылдар мен тұздар болып табылады.
9.Капиллярлық қысым. Лаплас заңының формуласын жазып, айтып беріңіз. Капиллярлық қысым— судың капиллярлық көтерілу биіктігіне сөйкес келетін қысым. Мұндай қысым жайында заңдылықты теория жүзінде алғаш дәлелдеген белгілі француз ғалымы П. Лаплас (1806 жылы).
.Капиллярлылық — судың немесе басқа да сұйық заттардың (мысалы, мұнайдың) тау жыныстардың жіңішке капиллярлық түтіктерінде, жұқа, тар жарықшақтарында, ұсақ кеуектерінде, қатты және сұйық фазалардың шекарасында пайда болатын беттік керілу күштерінің әсерінен жоғары көтерілуі және ұсталып тұру қасиеті.
