Тақырыбы: Ас қорыту жүйесінің маңызы. Ауыз қуысындағы, қарындағы, ішектегі астың қорытылуы

Тақырыбы: Ас қорыту жүйесінің маңызы. Ауыз қуысындағы, қарындағы, ішектегі астың қорытылуы.

• Дәрістің жоспары:
• Ас қорыту жүйесінің құрылысы.
• Ас қорыту, оның маңызы, түрлері.
• Ас қорыту жүйесінің қызметі.
• Ауыз қуысындағы астың қорытылуы.
• Сілекейдің шығуы және оның реттелуі.
• Қарындағы астың қорытылуы.
• Ішектегі астың қорытылуы.

Ас қорыту, оның маңызы

• Тағам арқылы организмге энергиялық және пластикалық материалдар түседі. Қоректік заттар ас қорыту жолында механикалық және химиялық өңдеуге ұшырайды.
• Ас қорыту барысында ірі молекулалы органикалық заттар жай заттар – мономерлерге айналып, олар қан мен лифаға сіңіп, организмде пайдаланылады.

Ас қорыту түрлері

• Аутолитикалық – тағам құрамындағыфаерменттер (ана сүті).
• Симбиоттық – бактериялар түзетін ферменттер – гидролиз микроорганизмдер ферменттерінің әсерінен жүреді (тоқ ішекте).
• Өзіндік
• а) қуыстық (дистанттық) ас қорыту – ас қорыту ішек-қарын түтігінде жүреді.
• б) мембраналық (контакттық) ас қорыту – ішек жасушаларының көмкерілген эпителиі мен гликокаликсте орналасқан ферментттердің әсерінен жүреді.
• в) жасуша ішіндегі ас қорыту (фагоцитоз, пиноцитоз).

Ас қорыту жолының қызметі

• Ас қорыту қызметі.
• Сөл шығару (секреция) – ас қорыту сөлдерін бөлу. Ферменттердің 3 тобын ажыратады: 1) протеазалар - белоктарды ыдыратады; 2) липазалар - майларды глицеридтер мен май қышқылдарына дейін ыдыратады; 3) карбогидразалар - көмірмуларды полисахарид, ди- және моносахаридтерге дейін қорытады.
• Қимыл (моторлық).
• Сіңіру.
• Сыртқа шығару.

• 2. Эндокриндік функция.
• Ішек-қарынның кілегей қабатында гастроинтестиналдық гормондардың түзілуі. Энтерин жүйесінің гормондары қанға сіңіп: 1) ас қорыту сөлдерінің бөлінуін реттейді; 2) ассимиляцияға, организмнің өсуі мен дамуына әсер етеді; 3) түрлі ағзалардағы қан айналысын реттейді, биологиялық мембраналардың өткізгіштік дәрежесін реттейді.