Дәріс 1 Педагогика ғылымының дамуы және педагогикалық
Ғылыми идея ғылыми білімнің бір формасы болып табылады. Ғылыми идея –
жүктеу/скачать 210 Kb.
|
Д?ріс 1 Педагогика ?ылымыны? дамуы ж?не педагогикалы?
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәріс 3: Педагогикалық зертеудің ұғымдық аппараты. Педагогикалық зерттеудің өлшемдік аппараты. Ғылыми-педагогикалық зерттеу кезеңдері.
| 4. Ғылыми идея ғылыми білімнің бір формасы болып табылады.
Ғылыми идея – аралық аргументсіз, барлық байланыстарды ойластырмай, интуитивті түрде құбылыстарды түсіндіру. Ол бар білімге негізделінеді, бірақ бұрын байқалмаған заңдылықтарды ашады. Дәріс 3: Педагогикалық зертеудің ұғымдық аппараты. Педагогикалық зерттеудің өлшемдік аппараты. Ғылыми-педагогикалық зерттеу кезеңдері. Педагогикалық ғылымдағы түсініктер, терминдер, ұғымдар Ғылыми проблема Гипотеза 4.Ғылыми әдіснама түсінігі 1. Түсініктер мен терминдерді анықтау және нақтылау әрбір зерттеудің алдына қойылып отырған міндет, дегенмен, ол жеке кезеңге бөліне бермейді және зерттеулік ізденістің тақырыбын, нысанасы мен пәнін нақтылаумен қиыса алады. Түсініктік-терминологиялық жүйе диагностика және қайта бейнелеу әдістерімен, әдістемелерімен, реттіліктерімен, модельдерімен қатар зерттеудің ғылыми аппаратының бөлігі болып табылады. Түсініктер – құбылыстар мен үдерістердің белгілі бір қатарының болмыстық белгілері немесе болмысының жалпыланған түріндегі кескіні. Түсініктерде терминдер деп аталатын сөздерге түсінік беріледі. Бір термин құбылыстар мен үдерістердің түрлі мағынасын, әртүрлі түсініктерін білдіреді. Сонымен қатар, әртүрлі терминдер, көбінесе, үдерістің дамуының әртүрлі сатыларында бір түсінікті де білдіруі мүмкін. Зерттеу жұмысының басында қолданылатын қажетті түсініктердің және оларды түсіндіретін терминдердің шеңберін сызу маңызды. Терминдердің көп мағыналылығы және жалпыға бірдей емес. Терминдерді анықтауда келесі рәсімдерді өткізген пайдалы: - үдерістің болмыстық сипаттарын кескіндеуге жеткілікті зерттеудің базалық түсініктерінің шеңберін (тізімін) анықтау. Зерттеудің ерекшелігіне байланысты олардың қатарына білім беру, әлеуметтену, жекешелендіру, тәрбиелеу, тұлғаның дамуы, қалыптасу, ақпарат, оқыту, өз бетінше білім алу, ынталандыру, парадигма және т. б. сияқты түсініктер (және сәйкес терминдер) енуі мүмкін; - базалық түсініктер мағыналық тереңдігі бойынша бірмағыналы ма, жоқ па соны анықтау керек, егер жоқ болса – сәйкес анықтамалар мен түсініктер беру қажет; - авторлық түсініктерді бөлу және нақтылау, яғни зерттеу авторы енгізген, немесе авторлық интерпретацияда ұсынылатын түсініктерді анықтау; - өнімдік (екінші) түсініктерді бөлу. Мысалы, базалық «әлеуметтену» түсінігімен қатар «жұмыс істеу» түсініктері қолданылуы мүмкін: әлеуметтік бейімделу, қайта әлеуметтену, деавиация, әлеуметтік немесе бейәлеуметтік жүріс-тұрыс және т. б. ; - түсініктерді белгілі бір логикалық қатарға түзу, яғни түсініктік матрица деп аталатынды құру, түсініктік қатарды анықтау. Мұндай қатарды түзуге негізін қалаушы теория (іс-әрекет теориясы, жеке тұлғалық-әрекеттік тұғыр, бағдарламалық-мақсаттық басқару теориясы және т. с. с) негіз бола алады. Сонымен қатар, қандай да бір жаңа құбылысты, сапалардың және сипаттамалардың анықталған жиынтығын ерекше терминмен білдіру әлдеқайда пайдалы болады, бұл авторды түсініктің күрделі мазмұнын бірнеше рет қайталау, оның кең анықтамасын беру қажеттілігінен босатады. Айталық, А.С.Белкин енгізген «витагендік оқыту» термині оқушылардың өмірлік тәжірибені қолдануын ғана білдірмейді, сонымен қатар, бұл тәжірибенің берілген кезеңге арналған фактілерді оқытуды қайта өңдеу, оларды бағалау мен мағынасын анықтауда жатыр. Ал, В.С. Леднев енгізген «ғылыми білім» термині бұрыннан белгілі және ғылыми мамандарды өзара іздену, аспирантура, доктарантура, әдіснамалық мәдениетті көтеру және ғылымда жұмыс істейтіндердің ғылыми біліктілігін арттыруды білдірді. Зерттеудің түсініктік аппараты: -Зерттелетін үдерістің құрылымын және оны тұтас етіп көрсететін түсініктерді, сонымен қатар оның компоненттерін немесе зерттеу аспектілерін (түсініктік матрица) нақтылау. -Түсініктің мазмұнын, белгілі немесе қайта енгізілетін терминдер арқылы терминологиялық мәнін, негіздемелерін анықтау. -Категорияларды ажырату (негізгі, базалық түсініктер), категориялық-түсініктік жүйені құру. Қазіргі кезде «ұғымды» ғылыми категория ретінде қарастыруға болатын бірыңғай түсінік жоқ болғандықтан, оны: -пәннің болмысын көрсететін, зерттеу пәнін танудағы зерттеуші аппаратты, ғылыми зерттеуді жалпылау ретінде; -педагогикалық құбылысты белгілер жүйесі ретінде нақты грамматикалық ойлауды қалыптастыру ретінде; -өзіндік дамуы мен қарама-қайшылықтағы педагогикалық үдерістер мен құбылыстарға тән байланыстар мен қатынастарды, қасиеттерді көрсететін ойлау түрі ретінде; -кей топтардың өздеріне тән жалпы белгілері негізінде педагогикалық құбылыстарды жалпылап, бөлетін ой (ой жүйесі) ретінде; -жалпы сипаттарға орай қамтылатын көпшілік сезім тұрғысында қабылданатын педагогикалық құбылыстар мен үдерістерді қысқарту ретінде; -педагогикалық ойлаудың даму кезеңін педагогтің ғылыми-зерттеу мәдениетінің бір бөлігі және педагогика ғылымының дамуындағы шешуші кезең ретінде қабылдаған жөн. Толықтырылатын бұл тізімнен ұғымның педагогикалық объектінің (құбылыс, үдеріс немесе жүйенің) табиғатын ашатын, өзінде даму мүмкіндігі бар құбылыс екенін аңғаруға болады. Сондықтан, педагогикалық ғылым терминологиясының ұғымдық аппараттың дамуы есебінен толықтырылып отырылуы кездейсоқтық емес. жүктеу/скачать 210 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|