Дәріс 1 Тақырып: Кіріспе
жүктеу/скачать 0,72 Mb.
|
| Құсс‰ттіген туысы (птицемлечник- Ornіthogallum). Г‰лшоғыры- шашақты, г‰лдері ұзын сағақтың басында орналасады. Тозандары ортанғы бөлігімен бекінеді.
Мускари туысы (гадючий лук- Muscarі). Г‰лсерігі кішкентай, бочка тәрізді, біріккен желекті, ақшыл көк немесе көк т‰сті болып келеді. Т‰рлерінің көбісі Кавказда өседі. Жуалар тұқымдасы (луковые) – AllіaceaeТұқымдаста 32 туыс және 750 т‰р бар. Олар Австралиядан басқа құрлықтардың барлығында кездеседі. БОР-дың территориясында 2 туысы 323 т‰рі, ал Қазақстанда 1 туысы, 109 т‰рі өседі. Т‰рлерінің басым көпшілігі солт‰стік ендіктің қоңыржай климатты облыстарында кең таралған. Жуа туысы (лук -Allіum ). Д‰ниеж‰зі бойынша 400-дей т‰рі бар, оның 250 БОР-дың территориясында , ал Қазақстанда 109 т‰рі кездеседі. Баданалы және тамырсабақты өсімдік. Екі т‰рлі жапырағы болады - трубка тәрізді және жалпақ жапырағы. Г‰лінің формуласы: P 3+3 A3+3 G(3). Г‰лшоғыры шатыр т‰зеді, дамудың алғашқы кездерінде жамылғысы (г‰ласты жапырақшасы) болады. Кейде г‰лшоғырында ‰сақ баданалары - өнім б‰ршіктері пайда болады. Жемісі қорапша (қауашақ). Пияз, қатпарлы жуаның (лук репчатый - А.сера) жапырағы трубка тәрізді, ба-сында г‰лі болатын, сабағының іші қуыс, ‰рленген болып келеді, г‰лшоғыры шар тәрізді. Пияздың ащы иісінің болуы оның құрамында эфир майының барлығын көрсетеді (концентрациясы 0,03-0,05%), одан басқа пияздың құрамында қант (5% дейін), витаминдер В.С., фитонцидтер болады. Жабайы т‰рі белгісіз; көптеген сорттары шығарылған. Сарымсақ (чеснок - A.satіvum) жапырағы жалпақ, т‰зу, жамылғысының ұзын тұмсығы болады, баданасы көптеген ұсақ пиязшықтан (деток) тұрады. Пиязшықтары арқылы және өнім б‰ршіктері арқылы көбейеді, құрамында сарымсақ майы болады, кеңінен отырғызылады. Порей жуасы (лук порей - A.porrum) жапырақтарымен сабақтарының жеуге келетін т‰п жағы ‰шін отырғызады. Домалақ пияз (лук круглый - A.rotundum) көп жағдайда к‰ресуге бой бермейтін арамшөп ретінде өседі. жүктеу/скачать 0,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|