Дәріс 1 Тақырып: Кіріспе
Меруертг‰лділер, немесе ландыштар тұқымдасы (ландышевые)-
жүктеу/скачать 0,72 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Меруерт г ‰ л
- Қырлышөп
Меруертг‰лділер, немесе ландыштар тұқымдасы (ландышевые)-Convallarіaceae Д‰ние ж‰зі бойынша 23 туысы, 230- дай т‰рлері бар. Негізінен солт‰стік ендіктің қоңыржай климатты аймақтарында өседі, әсіресе Гималай тауларында, Шығыс Азияда және Солтұстік Америкада көптеп кездеседі. Меруертг‰л, мамыр ландышы (ландыш майский- Convallarіa majalіs)- биіктігі 15- 30 см болатын көпжылдық шөптесін өсімдік. Жіңішке, ұзын, тамырсабағы болады. Жапырақтарының саны екеу (сиректеу ‰шеу) болады, олар тамырына жақын орналасады (прикорневые) және пленка тірізді қынапша жапырақшыларымен қоршалып тұрады. Жапырақтары ұзын сағақты, сопақша- ланцет тәрізді, екі ж‰йкелі болып келеді және сабақты сыртынан т‰гелімен жауып тұрады. Көкек, мамыр айларында г‰лдейді. Г‰л беретін атпа сабағы (цветочная стрелка) ұзын болып келеді және біржақты орналасқан сирек шашақтан тұратын г‰лшоғырымен аяқталады. Г‰лдерінің саны 6- дан 20- дейін болады, олар қоңырау формалы, төменгі жағында 6- тісі бар, ақ т‰сті, жұпар иісті болып келеді. Г‰лдерінің формуласы: P(6) A6 G(3). Жемісі қызғылт-сары т‰сті, шырынды, шар формалы, ‰ш дәні бар жидек. Улы өсімдік. БОР- дың Европалық бөлігінің барлығында, Кавказда, Шығыс Сібірдің ормандарында өседі. Бұл т‰р Қазақстанның таулы аймақтарында кездеседі. Дәрілік өсімдік. Г‰лдері мен жапырақтарында ж‰рекке қолданылатын глюкозид конваллотоксин және іш ж‰ргізетін дәрі ретінде қолданылатын глюкозид конвалларин болады. Оларды қайнатып медицинада тұнбасын пайдалынады. Жаңа жиналған г‰лдерін парфюмерия өндірісінде иіс сулар (духи) жасауға пайдалынады. Мәдени жағдайға ендірілген сәндік өсімдік ретінде парктерде өсіріледі. Қырлышөп туысы (купена, или соломонова печать- Polygonatum). Орманды, жартылай орманды және шөлейт зоналарда өседі. Біршама жуан тамырсабағы болады, жылма- жыл одан жапырағы мен г‰лі бар өркендер кетеді. Қысқа қарай өсімдіктің жер беті бөлігі өлген кезде, тамырсабақта олардың іздері қалып отырады. Жидектері қанықтау- көкшіл т‰сті болады. жүктеу/скачать 0,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|