Фитогормондардың өзара әрекеттесуі

В. И. Кефели (1991) өсу процесінің әр түрін қамтамасыз ету үшін басым гормон бар, ал басқа гормондар оны сүйемелдейді деп санайды. Тұқымның өнуін реттеуді гиббереллиннің, цитокининнің немесе эндогендік ингибитордың редукциялық құрамы бар ауксиннің үстемдігі деп елестетуге болады. Тамырдың өсуін реттеу-ингибитордың редукциялық құрамымен ауксиннің әрекеті ретінде; сабақтың өсуін реттеу-гиббереллин мен ингибитордың бірлескен әрекеті ретінде; сабақтың қартаюы-гиббереллиндердің редукциялық құрамымен ингибиторлардың Үстемдігі ретінде; жапырақтардың қартаюы цитокининнің азайтылған құрамымен үстемдік ретінде.

Айта кету керек, ауксин индуцирует, ал гиббереллин тоқтата тұрады процесі, білім беру тамыры; зеленение парағының іске қосады цитокинин. Цитокинин бүйір бүйректің өсуіне әкеледі, ал ауксин оны тоқтатады. Қартаю органдары ауксинмен таусылып, этиленмен байытылған, бөлу қабатының қалыптасуы басталады. Егер ауксиндер өсімдіктегі ақуыздардың, талшықтардың және пектиндердің биосинтезіне ықпал етсе, онда этилен олардың ыдырауына ықпал етеді.

Цитокинин мен абсцисса қышқылының антагонизмі өсу құбылыстарында, стоматалардың қозғалысында, қартаю процесінде және т.б. көрінеді, өсімдіктің бір мүшесінде ауксин концентрациясының жоғарылауы этиленнің жиналуына әкеледі.

Биосинтез деңгейінде өсімдіктегі Фитогормондардың өзара әрекеттесуі олардың жалпы предшественнигі және метаболикалық бұтақтардың өзара әрекеттесуі нәтижесінде мүмкін болады, бұл гормондардың биосинтезін соңғы өніммен белсендіруге немесе басуға әкеледі.

Фитогормондардың Өсімдіктердің өсуіне және морфогенезіне әсері

Тұқымның өнуі. Ісінген тұқымда гиббереллиндердің, цитокининдердің және ауксиндердің пайда болу немесе шығарылу орталығы эмбрион болып табылады. Эмбрионнан осы гормондардың алғашқы бөліктері қосалқы ақуыздардың, көмірсулардың және т.б. жұмылдырылуын қамтамасыз етеді, эмбрионның тамақтануына ықпал етеді, сонымен қатар эмбрионның осьтік органдарында жасушалардың бөлінуі мен созылу процестерінің басталуын, жас өсімдіктің бүкіл өсу процесінің басталуын ынталандырады.

Бұл кезеңде жетекші рөл гиббереллинге тиесілі. Гиббереллин эндоспермде ауксиндер мен цитокининдердің байланысқан гормон-ақуыз кешендерін ыдырататын гидролитикалық ферменттердің жаңа порцияларының синтезін тудырады. Өсіп келе жатқан эмбриональды тамырдың апикальды меристемасы цитокининдерді синтездейді, бұл калеоптилдің өсуін ынталандырады және бүйір тамырлардың дамуын тежейді. Калеоптилдің жоғарғы жағында синтезделген ауксин калеоптилдегі жасушалардың созылуын, сондай-ақ бүйір және бағынышты тамырлардың төселуін белсендіреді. Апикальные меристемы пайда болатын түбір қарқынды синтезируют цитокинины және гиббереллины ынталандыра отырып, өсу қашу.

Көшеттердің дамуы. Одан әрі парақ прорывает калеоптиль және проросток айналады ювенильное өсімдік қабілетті қарай автотрофному тамақтану. Өсімдіктің жеке мүшелерінің (сабағы, тамыры, жапырақтары) өсуін реттеу, ең алдымен, эндогендік гормондардың арақатынасын өзгерту арқылы жүзеге асырылады және әр органның фитогормондардың тепе-теңдігіндегі ұқсас өзгерістерге реакциясындағы айырмашылықтармен анықталады.

Өсуді бағдарлау процесінде ауксин мен абсцесс қышқылы маңызды рөл атқарады. Топырақ бетіне еніп, қашу көшеттің көлеңкелі жағында ауксин мөлшерінің жоғарылауы (оң фототропизм) және осы аймақтың жасушаларының күшеюі нәтижесінде жарыққа бағытталған.

1. Өсімдіктердің өсуі мен дамуын реттегіштерге сипаттама беріңіз

2. Фитогормондар және өсімдіктердің стресстік жағдайы қандай болады?

3. Фитогормондардың өзара әрекеттесуі қалай жүреді?

4. Фитогормондардың өсімдіктердің өсуіне және морфогенезіне әсері қандай?