Дәріс кешені дəріс Кіріспе. Клиент-серверлік архитектурасы. Компьютер мен қосымшаның клиент-серверлі əрекеттесуі

Дəріс 9. WEB-қосымшаларын құру технологиялары. Статикалық жəне динамикалық
HTML-парақтар
Дəріс мақсаты: WEB-қосымшаларын құру технологияларымен танысу. Статикалық және
динамикалық HTML-парақтар туралы мағлұмат беру
Түйінді ұғымдар: Java Script тілі, синтаксисі, VBScript тілі, HTML-парақтар, каскадты
кесте стилі, фрагменті бағдарламалау
Дəріс жоспары
1. Java Script сценарийін құру тілі
2. Тіл синтаксисі
3. VBScript тілінің негізгі ұғымдары
4. Статикалық HTML-парақтар
5. Динамикалық HTML-парақтар
6. Каскадты кесте стилі
7. Фрагменті бағдарламалау
8. Динамикалық HTML (DHTML) –бұл бағдарламалау HTML.
JavaScript – бұл тұтынушы жағынан Web гипертекстілік беттерін көру сценарийлерін
басқару тілі.
Егер нақтырақ айтсақ, онда JavaScript – тек бағдарламалау тілі ғана емес, Liveware,
JavaScript себепкері, Netscape сервері жағынан алмастырудың құралы болып табылады. Бірақ,
JavaScript тұтынушы жағынан бағдарламалауды қамтамасыз етеді. JavaScript–тің негізгі идеясы
- HTML—контейнерлердің атрибуттарының мәнін өзгерте алу мүмкіндігі және қолданушы
HTML— бетін көру процессінде ортаның қасиетін көрсету болып табылады. Бұл кезде бет
қайта жүктелмейді. JavaScript қосымшасы тіл браузердегі интерпретатормен өнделіп отыратын
операторларының тізімін береді. Əрбір операторды жеке жолға орналастыруға болады. Бұл
жағдайда бір операторды екінші оператордан айыратын бөлгіш (;) қажет емес. Оны бір жолда
бірнеше оператор берілгенде ғана қолданылады. Кез-келген операторды еш символсыз бірнеше
жолға жаза беруге болады. Мысалы, alert функциясының екі шақыруы alert(“Подсказка”);
alert(“Подсказка”) ұқсас.
VBScript сценарий құру тілі Microsoft фирмасымен құрылған және бағдарламалаушылар
ортасында көп таралған Visual Basic тілінде Windowsқосымшаларын құру. VBScript тілі де
түсінуге оңай. Оны қолдану жетістігі, ол Visual Basic және Visual Basic for Application
тілдерінде жазылған процедураларды сценарий құру кезінде қолдану. VBScript тұтынушы
сценариийін жазуда (бұл жағдайда браузерде орнатылған интерпретатор болуы тиіс) және
серверде сценарий құру (сервер VBScript тілінқолдау керек) кезінде қолданылады. Тұтынушы
сценариийін жазу кезінде JavaScript объектісінің тізіміне ұқсас объектілер тізімі қолданылады.
Объекттер бір-бірінен өзгеше, бірақ олардың ортақ бөлімі бар (ядро), ол тұтынушының да,
сервердің де сценариийін құру кезіндеқолданылады.
Web – беттің объекті-бағытталған көрсетілімі;
Қолданушының әрекетіне жауап ретінде құжатта мәтіннің немесе
суреттің бейнесін көрсетпеу;
Мәтіннің немесе кескіннің анимациясы, бір- біріне қатысты әр түрлі элементтердің
орналасу тереңдігін өзгерту және т.б.;
CSS стилінің каскадты кестесі;
Нәтижені есептеп, оны көрсету тұтынушының ЖК жүзеге асады .
Стильдердің каскадты кестесі (CSS) - HTML-құжатты форматтауда қажет құралдардың
бірі болып табылады. CSS Web-сайтты біркелкі безендіруде үлкен роль атқарады. Ол
форматтау кезінде беттің мазмұнын бөлуге мүмкіндік береді. CSS – бұл көлемді және күрделі
технология, сондықтан біз тек негізгі жағдайларды қарастырамыз. CSS жайында толық
мәліметті интернеттен алуға болады.
Web-бетке CSS қосу жаңа атрибут қосқандай қарапайым . Кейде құжаттың үлкен бөлігін,
кестені немесе бірнеше кескінді бағдарламалау қажет болады. Егер құжаттың

бағдарламаланатын бөлігі HTML-дің жеке тегі болмаса, онда оны DIV немесе SPAN тегтерінің
көмегімен белгілеп алуға болады.
Браузердің адрестік жолындағы қажетті URL-ді теріп болған соң, браузер пайдаланған
протокол (HTTP) жөнінде мәлімет және сервер атын алады. Сервер атын IP- адреске ауыстыру
үшін браузер DNS серверіне- жүгінуі керек. Алынған IP- адрес негізінде браузер ізделінді Web-
сервермен байланыс орнатады және HTTP протоколын пайдалана отырып ізделінді ресурсты
сұрайды. Сервер браузерге серверде сақталатын HTML бетін жібереді. Браузер HTML- тэгтерін
оқу нәтижесінде сіздің компьютеріңіздің экранында бет
ашалады, одан сіз өз сұранысыңыздың нәтижесін көре аласыз. Əдетте қарапайым Web беттерде
тек текст қана емес графиктерден де тұрады, яғни әр түрлі типтегі бірнеше файлдан тұрады.
Браузер ол файлдарды тану үшін, сервер қандай файлды (HTLM форматындағы текст немесе
JPG форматындағы графика және т.б) жіберу керек жөнінде мәлемет береді содан соң файл
мазмұны жіберіледі. Əдетте, Web беттер көптеген файлдардан түрғанына қарамастан бір рет
сұраныс уақытысынды Web сервер тек қана бір файлды жібереді. Яғни, html текст алып одан
графикалық элементке сілтеме тауып, браузер серверге жаңа сұраныс жібереді ( html текст
келген серверге ғана жіберу міндетті емес). Əрбір жаңа файлды көшіріп алу үшін браузер жаңа
TTP сұранысын жіберу керек. Бұнда қазіргі серверлермен браузерлер көп потокты режімде
жұмыс істейтіндіктен бір мезгілде бірнеше сұраныс орындалуы мүмкін. Егер берілген адресте
сұранып отырған ресурс жоқ болса, онда Web сервер мұнандай мәлімет береді 404/File not
found ( файл табылмады).
Статистикалық және динамикалық беттер.
Статистикалық беттер Web сервер каталогында орналасқан файлдардың нақты көшірмесі
болып табылады және өңдеуші өзі онда бір нәрсені ауыстырмайынша өзгермейді. Дегенмен
беттер динамикалық түрде қалыптасады, яғни дискідегі дайын файлдан емес, белгілі бір
программада сұраныстың өңделу уақытында. Осындай беттердің қалыптасуының бірнеше
әдістері бар.
Тікелей Web серверде сұранысқа сәйкес қалыптастыру.
Web беттерді динамикалық қалыптастырудың мүмкіндігін жүзеге асыру үшін серверге
мынадай бағыт берілуі керек, қандай файлдар «кәдімгі» болады, ал қандайы оның
программалық өңделуіне нұсқаулары болады. Бұл жағдайда бетті сервердің өзі құрастырады
( арнайы командалар көмегімен немесе ішкі бағдарлама). Беттердің динамикалық
қалыптастыратын командасы болатын программа мәтіні скрип деп аталады.
Тұтынушы компьютерінде қалыптастыру. Бұл жағдайда программа мәтіні динамикалық
web- парағын қалыптастыру үшін алдымен тұтынушының локальдық компьютеріне
беріледі,бұнда браузер web- парағын алу және өңдеу үшін оған сәкес заттар шақыру керек.
Динамикалық беттерді қалыптастыру үшін бірнеше технологиялар бар.

жүктеу/скачать 1,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: