Дәріс. Кіріспе. Тжқ құқықтық, заңнамалық және нормативтік-техникалық негіздері
дәріс. Заңдар мен заңға тәуелді актілерді әзірлеу, қабылдау, енгізу тәртібі
жүктеу/скачать 243,83 Kb.
|
1 дәріс
| 2 дәріс. Заңдар мен заңға тәуелді актілерді әзірлеу, қабылдау, енгізу тәртібі
Дәріс мақсаты: студенттерді заңдарды қабылдау және енгізу тәртібімен және ТЖҚ және ҚОҚ саласындағы нормативтік-техникалық құжаттамамен (НТҚ) таныстыру. Тиісті уәкілетті органдардың еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді қабылдау ережесі. 1. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілер мынадай талаптарға сай келуге тиіс: - өндірістік қызмет нәтижелеріне қатысты қызметкерлердің өмірі мен денсаулығының басымдығын белгілеу; - қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау талаптарына сәйкес келетін еңбек жағдайларына құқықтарын қамтамасыз ету; - қызметкерлердің еңбек қызметі процесінде олардың өмірі мен денсаулығын сақтауға бағытталған ережелерді, рәсімдер мен өлшемдерді қамтуы; - еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласында бірыңғай талаптарды белгілеу; - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы қызметкерлер, лауазымды адамдар мен ұйым басшысы арасындағы құқықтар мен міндеттерді ажырату; - еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган, еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті орган, жұмыс берушілер мен қызметкерлер өкілдері арасында еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы келісілген іс - қимылдарды қамтамасыз ету; - еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы заңнамалық және басқа да жоғары тұрған нормативтік құқықтық актілерге, оның ішінде Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес келуге тиіс. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілер қызметкерлердің еңбек қызметі процесінде олардың өмірі мен денсаулығын сақтауға бағытталған ұйымдастырушылық, техникалық, технологиялық, санитариялық - эпидемиологиялық, Медициналық және өзге де нормаларды, қағидаларды, рәсімдер мен өлшемдерді белгілейді. 2. Саласындағы нормативтік құқықтық актілерді, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау болуы тиіс: - еңбек қауіпсіздігінің жалпы талаптары; - жұмыс басталар алдындағы еңбек қауіпсіздігінің талаптары; - жұмыс кезіндегі еңбек қауіпсіздігінің талаптары; - авариялық жағдайларда еңбек қауіпсіздігінің талаптары; - жұмыс аяқталғаннан кейінгі еңбек қауіпсіздігінің талаптары; - өндірістік (технологиялық) процестерге қойылатын талаптар; - өндірістік үй-жайларға қойылатын талаптар; - өндірістік алаңдарға қойылатын талаптар (Өндірістік үй-жайлардан тыс орындалатын процестер үшін)); - бастапқы материалдарға, дайындамалар мен жартылай фабрикаттарға қойылатын талаптар; - өндірістік жабдықтарға қойылатын талаптар; - Өндірістік жабдықтарды орналастыруға және жұмыс орындарын ұйымдастыруға қойылатын талаптар; - бастапқы материалдарды, дайындамаларды, жартылай фабрикаттарды, дайын өнімдер мен өндіріс қалдықтарын сақтау және тасымалдау тәсілдеріне қойылатын талаптар; - өндірісте жұмыс істейтіндердің еңбек және демалыс режимі; - еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері бойынша қызметкердің кәсіби іріктеуіне және білімін тексеруге қойылатын талаптар; - өндірісте жұмыс істейтіндерді арнайы киіммен, арнайы аяқ киіммен және басқа да жеке және (немесе) ұжымдық қорғаныш құралдарымен қамтамасыз ету жөніндегі талаптар; - қорғау құралдарын қолдануға қойылатын талаптар; - қызметкерлерді санитарлық - тұрмыстық үй-жайлармен қамтамасыз ету жөніндегі талаптар. 3. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актіде қосымша талаптар болуы мүмкін. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеуді тиісті уәкілетті мемлекеттік органдар өздерінің құзыретіне сәйкес жүзеге асырады. 4. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актінің жобасын әзірлейтін тиісті уәкілетті мемлекеттік орган жобаны дайындау жөніндегі жұмыс тобын құрады немесе оны дайындауды жұмыс тобының функцияларын орындайтын өз бөлімшелерінің біріне тапсырады. Жұмыс тобының құрамына мақсатына қарай мүдделі мемлекеттік органдардың, қоғамдық ұйымдардың, ғылыми мекемелердің өкілдері енгізілуі мүмкін. Мемлекеттік орган нормативтік құқықтық актінің жобасын дайындауды өзіне ведомстволық бағынысты мемлекеттік органдар мен ұйымдарға тапсыра алады немесе оны дайындауға шарттық негізде, оның ішінде конкурс бойынша мамандарға, ғылыми мекемелерге, жекелеген ғалымдарға немесе олардың ұжымдарына тапсырыс бере алады. 5. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органмен және өзге де мүдделі мемлекеттік органдармен келісім бойынша тиісті уәкілетті мемлекеттік органдар бекітеді. Нормативтік құқықтық актілер "Нормативтік құқықтық актілер туралы"Қазақстан Республикасы Заңының талаптары ескеріле отырып әзірленеді және қабылданады. 6. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілер Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуге жатады және ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі. Нормативтік-техникалық құжаттама (НТҚ). Нормативтік техникалық құжаттардың бірыңғай мемлекеттік қоры 2012 жылы құрылды және "Стандарттау туралы"Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабына сәйкес жұмыс істейді. Нормативтік техникалық құжаттардың бірыңғай мемлекеттік қорын қалыптастыру нормативтік техникалық құжаттардың бірыңғай мемлекеттік қорын қалыптастыру, жүргізу және сүйемелдеу, сондай-ақ нормативтік техникалық құжаттардың, ресми басылымдардың көшірмелерін тарату қағидаларында айқындалған. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2018 жылғы 28 желтоқсандағы № 944 бұйрығымен бекітілген. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2018 жылы 29 желтоқсанда № 18090 тіркелді-әділет сілтеме Нормативтік техникалық құжаттардың бірыңғай мемлекеттік қорын ҚР ИДМ Техникалық реттеу және метрология комитеті жүргізеді. Нормативтік техникалық құжаттардың бірыңғай мемлекеттік қорына техникалық қызмет көрсетуді "Қазақстан стандарттау және сертификаттау институты" ШЖҚ РМК (ҚазСтИн) жүзеге асырады (Техникалық реттеу және метрология комитетінің 14.01.2013 ж. № 30-нқ бұйрығы, 20.05.2013 ж. № 265-НҚ өзгерісі). Негізгі мақсат – нормативтік техникалық құжаттардың пайдаланушылардың кең ауқымына қол жетімділігін қамтамасыз ету және пайдаланушыларды толық, сенімді және уақтылы ақпаратпен қамтамасыз ету, сондай-ақ ақпаратты таратудың бірыңғай электрондық жүйесін қалыптастыру болып табылады. Нормативтік техникалық құжаттардың бірыңғай мемлекеттік қорын қалыптастыру және толықтыру көздері нормативтік техникалық құжаттарды бекітетін мемлекеттік органдар, стандарттау жөніндегі халықаралық, өңірлік және ұлттық ұйымдар болып табылады. Жүзеге асырады: * ұлттық және мемлекетаралық стандарттардың макетін, жыл сайынғы және ай сайынғы көрсеткіштердің макетін қалыптастыру және оларды баспаға дайындау; * стандарттау жөніндегі құжаттарды ресми жариялау; * стандарттау жөніндегі ресми жарияланған құжаттарды қағазда да, электрондық ақпарат тасығыштарда да тарату; * стандарттар істерін сақтау; Шығарады: * Ұлттық және мемлекетаралық стандарттар ( ГОСТ, ГОСТ ISO, ГОСТ IEC, ГОСТ ISO/IEC, СТ РК ISO/IEC, СТ РК ISO, СТ РК IEC және т. б.).); * Ұлттық жіктеуіштер (ҚР СК); * Ай сайынғы Ақпараттық көрсеткіштер • АБЖ); * Жылдық көрсеткіштер: Қазақстан Республикасының стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттарының көрсеткіші, стандарттау жөніндегі мемлекетаралық нормативтік құжаттардың көрсеткіші, күші жойылған және ауыстырылған стандарттау жөніндегі мемлекетаралық нормативтік құжаттардың тізбесі. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі нормативтік-техникалық құжаттамаларға ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің республикалық, жергілікті санитарлық нормалары мен ережелері, ҚР құрылыс, сәулет және тұрғын үй саясаты жөніндегі Комитетінің құрылыс нормалары мен ережелері, "табиғатты қорғау" стандарттар жүйесі, ҚР Табиғи ресурстар министрлігінің, ҚР Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі мемлекеттік комитетінің құжаттары, Гидрометеорология және қоршаған ортаны мониторингтеу жөніндегі қызметтер кіреді. Санитарлық нормалар атмосфералық ауада және әртүрлі мақсаттағы суда ластаушы заттардың ШРК, сондай-ақ қоршаған ортаға физикалық әсерлердің (шу, діріл, инфрадыбыс, электромагниттік өрістер және әртүрлі көздерден, иондаушы сәулелерден сәулелену) шекті деңгейлерін белгілейді. Құрылыс нормалары мен ережелері жүйесінде қоршаған ортаны қорғау және табиғатты ұтымды пайдалану талаптарын ескере отырып, әртүрлі мақсаттағы құрылыстарды жобалау нормалары қарастырылған. "Табиғатты қорғау" стандарттар жүйесі-мемлекеттік стандарттау жүйесінің (МСЖ) құрамдас бөлігі. Табиғатты қорғау және табиғи ресурстарды пайдалануды жақсарту саласындағы стандарттар жүйесі-табиғи ресурстарды сақтауға, қалпына келтіруге және ұтымды пайдалануға бағытталған өзара байланысты стандарттардың жиынтығы. Еңбекті қорғау жөніндегі нормативтік-техникалық құжаттама өзіне: 1) Еңбек қауіпсіздігі стандарттары жүйесінің стандарттары (ЕҚСЖ): мемлекеттік-салалық стандарттар – МЕМСТ; салалық стандарттар-ОСТ; кәсіпорындар мен кәсіпорындар бірлестіктерінің (одақтардың, қауымдастықтардың, концерндердің, акционерлік қоғамдардың, салааралық, өңірлік және басқа да қоғамдық бірлестіктердің) стандарттары – СТП; ғылыми-техникалық қоғамдардың (одақтардың, қауымдастықтардың және басқа да қоғамдық бірлестіктердің) стандарттары – СТО. 2) санитарлық ережелер мен нормалар: -санитарлық нормалар – СН; санитарлық ережелер – СП; гигиеналық нормативтер – ГН; санитарлық ережелер мен нормалар – САНПиН. 3) Еңбекті қорғау жөніндегі ережелер – тер (салааралық және салалық). 4) құрылғы және қауіпсіз пайдалану ережелері – ПУБЭ. 5) қауіпсіздік қағидалары – ТҚ (өрт, жарылыс, электр, ядролық, радиациялық, лазерлік, биологиялық, техникалық). 6) қорғау Ережелері – ПЗ (мысалы, статикалық электрден қорғау ережелері). 7) құрылыс нормалары мен ережелері – ҚНжЕ. 8)еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулықтар: ТШИ қызметкерлеріне арналған еңбекті қорғау жөніндегі үлгілік салалық Нұсқаулық; ТБЖ қызметкерлеріне арналған еңбекті қорғау жөніндегі Нұсқаулық. 9) ұйымдастыру-әдістемелік құжаттар (салааралық және салалық). Төтенше жағдайлар жөніндегі негізгі нормативтік-техникалық құжаттар "Төтенше жағдайлардағы қауіпсіздік" (ТЖА) стандарттар кешеніне біріктірілген. ТБ ережелері мен нормалары адам ағзасын физикалық жарақаттардан, еңбек процесінде қолданылатын техникалық құралдардың әсерінен қорғауға бағытталған. Олар машиналар мен жабдықтардың құрылымы мен орналасуы тұрғысынан еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ететін адамдардың мінез-құлқын реттейді. Ережелер мен нормаларды жобалау кезінде де, өндірістік объектілер мен жабдықтарды пайдалану кезінде де сақтау қажет. ТБ және өндірістік санитария ережелері мен нормаларында қамтылған қауіпсіз және сау жағдайларды қамтамасыз ету саласындағы талаптар Әкімшілік үшін де, жұмысшылар мен қызметкерлер үшін де заңды түрде міндетті болып табылады. Сақтамаған жағдайда, осы қағидалардың кінәлі адамдар заңды түрде жауапты. ЕҚ және ТҚ және өндірістік санитария ережелерінің қолданылу саласына сәйкес: бірыңғай, салааралық, салалық болып бөлінеді. жүктеу/скачать 243,83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|