Дәріс Кіріспе. «Ветеринариядағы диагностикалық және емдеу техникалары» пәнінің мақсаты мен міндеттері
Дәріс-3. Дәрілік заттарды парентеральды
жүктеу/скачать 3,97 Mb.
|
Кожанов 2
| Дәріс-3. Дәрілік заттарды парентеральды
жолмен қолдану тәсілдері. Жоспары: Дәрілік заттарды бұлшық етке, терінің астына жіберу әдісі; Дәрілік заттарды қан тамырлары арқылы жіберу әдістері; Дәрілік заттарды құрсақ қуысына жіберу әдісі. Дәрілік заттарды парентеральды жолмен қолдану тәсілдері дегеніміз- дәрілік заттарды ауыз қуысынан басқа жолдар арқылы жіберіп емдеу әдістері. Грекше – Para - жанынан, enteron- ішек деген сөздер. Оттегін тыныс алу жолдары арқылы жіберіп емдеу әдістерінде кездесетін қиындықтар оны басқа жолдар арқылы жіберіп емдеу әдістерін іздестіруге мәжбүр етті. Сол әдістердің біріне оттегін терінің астына жіберіп емдеу әдісі жатады. Оттегін терінің астына жіберу арқылы емдеуді 1780 жылы Спаланцани өз еңбектерінде көрсетті. Сол кезден бастап бұл әдіс малдарға эксперимент жүргізу арқылы бірнеше қайтара тексерілді. Осы жүргізілген тәжірибелердің нәтижесінде оттегін терінің астына жіберу мал организміне ешқандай зиян келтірмейтіні дәлелденді. 1900 жылдардан бастап бұл әдістің медицина саласында қолданыла басталғаны туралы деректер бар. Оның өзі кездейсоқ жағдайға байланысты туындаған. Бірінші рет дәрігер Доминэ шприцтің дұрыс жұмыс істемеуі салдарынан ауруға қан сары суының орнына бірталай мөлшерде ауаны жіберіп алған. Аурудың жағдайы жақсара бастағанын байқаған. Осыдан кейін терінің астына ауаның орнына оттегін жіберуді ұйғарған. Ауаның орнына оттегін жіберу арқылы ауруды жазып алған. Бұл тәжірибе кейіннен оттегін терінің астына жіберу арқылы емдеу әдісінің бастамасы болған көрінеді. Бұл әдіске әсіресе соғыс жылдарынан кейінгі 1919 жылдардан бастап көп көңіл бөліне бастаған. Көптеген авторлар, әсіресе француздар, ішек індеттерін, менингитті, түберкүлезді, өкпе қабынуларын емдеуде жақсы нәтижеге қол жеткізген. 1924 жылы Байе биіктікке көтерілген кезде пайда болатын ауруларды емдеу және ол аурулардың алдын алу үшін осы әдісті қолдану жөнінде көптеген жұмыстар жүргізген. Бұл әдісті емдік әдіс ретінде қолданған көп авторлардың деректері осы уақытқа сәйкес келеді. Бірақта, әдістің емдік маңызы туралы авторлардың пікірлері әртүрлі болғандығы байқалады. Әртүрлі ауруларды оттегін терінің астына жіберу арқылы емдеу туралы көп клиникалық жұмыстар бар. 1-ші сүрет. Оттегін терінің астына жібергенге дейін және жібергеннен кейін қанның қысымы (төменгі қисық сызық) мен дем алыстың (жоғарғы қисық сызық) өзгеруі (Мицов). Сонымен қатар алынған деректерге сүйене отырып нақтылы объективті баға беру мүмкін болмаған. Авторлардың көбі әдісті қолданғанда аурудың жалпы жағдайының жақсаратыны туралы ғана деректерді келтіреді. 2-ші сүрет. Өкпе альвеоллаларындағы ауаның алмасу схемасы. Ақ жолақтар арқылы ауаның альвеоллаға кіру қозғалысы көрсетілген. Оттегімен емдеудің қандай әдісі болмасын оның негізгі мақсаты аурудың салдарынан организмде туындайтын тұншығуға немесе аноксемиялық-гипоксемиялық жағдайға қарсы күресу. Бұл мәселе жөнінде авторлардың пікірлеріне тоқталып өтелік. Оттегін терінің астына жіберіп емдеу әдісінің жақсы жақтаушысы Мельхиор өзінің осы әдіс туралы жазған монографиясында бұл әдістің жан-жақты әсерлері туралы баяндайды. Атап айтқанда: Тұншығуға қарсы әсері; Улануға қарсы әсері; Организмді қуаттандыру әсері; Орталық жүйке жүйесі қозғанда тыныштандыратын әсері; Психикалық әсері. Автордың айтуынша оттегін терінің астына жіберу арқылы улануды емдеу тек қана көмірсутегі тотығымен уланғанда ғана қолданылған көрінеді. Өзінің иіс тиіп ауырған адамдарға қолданған бірнеше байқаулары туралы деректерді береді. Осындай деректер Пик пен Дюрананың, Никлудың еңбектерінде де кездеседі. Бірақта ол авторлар мұндай жағдайда карбоген мен оттегін ингаляция арқылы жіберудің терапевтикалық нәтижесі әлдеқайда жоғары екендігін мойындайды. жүктеу/скачать 3,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|