Дәріс: «Пайымдау. Қарапайым пайымдау, оның түрлері»


Мысалдар: Сұрақ: «Сіздер логика оқулығын кітапханадан алдыңыздар ма?»



бет2/14
Дата15.11.2023
өлшемі0,51 Mb.
#124033
түріПрезентация
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Байланысты:
Дәріс-презентация 5. Қарапайым пайымдаулар

Мысалдар:
Сұрақ: «Сіздер логика оқулығын кітапханадан алдыңыздар ма?»
Бұйрық: «Музыканы өшіріндер!».
Бұйрық қозғаушы сөйлеммен беріледі: әрекетке итермелейді, үгіттейді, шақырады.
Сұрақ оның негізінде қандай пайымдау жатқанына байланысты болады (ақиқат пайымдауға ма, немесе жалған пайымдауға ма). Мысалы, ежелгі софистердің қоятын сұрағы: «Сен өз әкеңді ұруды тоқтаттың ба?» жалған пайымдауға негізделген. Осыдан, сұрақтың өзі де дұрыс құрылмаған, сондықтан ол орынсыз.
Сұрақ тергеу және сот жүру барысында жиі қолданылады. Тек сұрақтың дұрыс құрылуы талап етіледі: сұрақтың қойылуы орынды (сұрақтың барлық мүмкін, анық және жасырын алғышарттарының бәрі жалған болмауы тиіс), ол қысқа және түсінікті болуы тиіс

Қарапайым пайымдау, оның құрылымы


Қарапайым пайымдау дегеніміз зат пен белгінің байланысын құптайтын немесе терістейтін пайымдау.
Пайымдаудың екі тараптары бар - субъектісі мен предикаты. Олар «пайымдаудың терминдері» деп аталады
1) субъект —латынның subjectum сөзінен шыққан, S деп белгіленеді;
2) предикат —латынның praedicatum деген сөзіне сәйкес, Р деп белгіленеді;
3) байланыс - «дегеніміз» немесе «емес» деген сөздермен немесе сызықшамен беріледі. Ол пайымдаудың субъектісі мен предикатын біріктіреді немесе айырады
Пайымдау субъектісінің алдында «барлық», «бәрі», «кейбір», «біреу», «бірде-бір» деген сөздер келеді. Олар субъекттің көлеміндегі заттардың санын, яғни көлемнің мөлшерін көрсетеді. Бұл сөздер «квантор» деп аталады және ∀ рәмізбен таңбаланады
S - Р
S - Р емес
S – субьект
Р – предикат
- байланыс
Барлық S – Р
Кейбір S – Р
Бірде-бір S - Pемес

Қарапайым пайымдаудың түрлері


Қарапайым пайымдауда зат белгілерінің екі түрі қарастырылады:
1) қасиет-белгі


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет