Дидактика оқыту және білім беру теориясы ретінде. оқытуды ұйымдастырудың ғылыми негіздері Дидактика ғылым және педагогиканың құрылымдық бөлігі ретінде
(объектісі, пәні, негізгі түсініктері мен міндеттері) Дидактиканың заманауи функциялары: теориялық (негізінен диагностикалық және болжамдық) және практикалық (нормативтік, аспаптық)
Қазақстан педагогтары мен ғалымдарының педагогикалық мұрасында оқыту идеяларын дамыту: Ы.Алтынсарин, М.Жұмабаев, А.Байтұрсынов, Ж.Аймауытов, Р. Г. Лемберг, Н. Д. Хмель және т.б.
Заманауи дидактикалық жүйе (П. Гальперин, Л. Занков, В. Давыдов, К. Роджерс, Брунер).
Эдукология (термин-ағылш.) - дидактиканың дифференциация мен интеграция нәтижесі және білім беру туралы заманауи ғылым.
Дидактика-бұл оқыту және білім беру теориясы туралы педагогиканың бөлімі (категориясы). Дидактика термині грекше «дидактикос» сөзінен шыққан, ол өз кезегінде "Нұсқаулық"деп аударылады. Бірақ ол ежелгі дәуірде емес, кейінірек пайда болған.
Бұл ұғым алғаш рет Германиядан келген әйгілі мұғалім Вольфганг Ратке (1571-1635) өз еңбектерінде қолданған. Ол бұл терминді «оқыту өнері» деп түсіндірген.
Дидактика пәні – бұл білім беру мен алудың, яғни оқыту (тұлға – мұғалім) мен оқу (тұлға-оқушы) арасындағы байланыс пен өзара әрекеттесу.
Дидактиканың зерттеу объектісі мен пәні
Жалпы дидактиканың объектісін оқыту деп атауға болады. Бірақ педагогиканың бұл бөлімінің күрделі құрылымы жағдайды қиындатады.
«Жеке дидактика» біртұтас теорияның құрамдас бөліктері ретінде өз объектілеріне ие. Мысалы, физиканы оқыту әдістемесінің объектісі осы пәнді оқыту болады. Жоғары оқу орындарында білім беру әдістемесі үшін – студенттерді оқыту.
Өнеркәсіптің бүкіл тарихында ол келесі мақсаттарды алды:
Жаңа ұрпақ тәрбиесінің мазмұнын анықтау.
Пайдалы білім, білік, дағдыны берудің тиімді жолдарын табу.
Осы процестің заңдылықтарын ашу.
Қазіргі дидактика үшін аталған құбылыстарды қалыптастырудан басқа келесі міндеттер өзекті болып табылады:
Білім беруді ұйымдастыру принциптерін негіздеу және нақтылау, оқушылардың танымдық белсенділігін, ынталылығын дамытудың жолдары мен әдістерін анықтау.
Оқу бағдарламаларының (және, тиісінше, оқулықтардың) тым күрделі және қосалқы материалмен айтарлықтай шамадан тыс жүктелуіне байланысты білім беру мазмұнын таңдау критерийлерін бөліп көрсету.
ХХІ ғасыр дидактикасының мәні:
Оқыту әдістері мен формаларының қызметтері мен құрылымын зерттеу.
Негізгі білімді жаңарту және жүйелеу үшін пәнаралық байланыстарды қадағалау.
Оқыту процесінде әлеуметтік және жеке мақсаттардың тепе-теңдігін қамтамасыз ету.
Оқытудың жаңа технологияларын әзірлеу.
Оның тірегі – тұлға, тәуелсіздік және технологиялық прогресс.
Дидактиканың категориялары
Дидактиканың негізгі категориялары қатаң түрде тізіммен шектеледі:
Оқыту. Белгілі бір мақсатқа жету үшін мұғалім мен оқушының өзара әрекеттесуі.
Білім беру. Аспект бойынша тұлғаның дамуы (бұл не?) оқыту арқылы бенрілетін ақыл-ой және мәдениет.
Оқыту. Қойылған мақсатқа жету үшін ұйымдастырылған және бағытталған мұғалімнің қызметі.
Оқыту. Мұғалімдерден алынған материалды қолдана отырып, білім алуға бағытталған оқушының өзіндік қызметі.
Білім. Оқыту барысында алынған теория. Оқушының оқу нәтижесінде алған ақыл-ой әрекетінің нәтижелерін, идеяларын, қорытындыларын қамтиды.
Шеберлік. Практикалық жағдайларда бекітуден өткен пысықталған дағды.
Мақсаты. Оқыту жүйесі ұмтылатын нәрсе. Мақсат оқыту құрылымын анықтайды.
Мазмұны. Дидактикаға сәйкес оқушыны оқыту керек.
Ұйымдастыру. Оқыту мен тәрбиелеу процесінің жүйелік құрылысы.
Пішіні. Белгілі бір жағдайдың нақты ерекшеліктерін ескере отырып, педагогикалық процесті ұйымдастыру әдісі.
Әдіс. Негізгі мақсатқа жету үшін оқыту барысында мәселелерді шешу жолы.
Құрал. Тренинг барысында қолданылатын объект. Бұл оқулықтар немесе құрал-жабдықтар сияқты физикалық құралдар туралы ғана емес, сонымен қатар мұғалімнің жеке дағдылары туралы.
Нәтиже. Белгіленген мақсатқа жету жолында жеткен деңгей.
Дидактикалық заманауи және функционалдық: теория (негізінен диагностика жəне болжамдық) жəне практика (нормативтік, аспаптық)