Дәріс тезистері №1. Мәдениет пен өркениеттегі ғылым
Дәріс 2. Ғылым теориясы және тарихы. Ғылым философиясы – ғылыми танымның ғылыми еместен айырмашылығын, ғалым өзінің
жүктеу/скачать 26,98 Kb.
|
Лекциялар
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәріс 3-4. Ортағасырлардағы ғылым ұғымының эволюциясы.Ғылыми ойлаудың алғышарттары мен принциптерін қайта қарау. Ғылыми білімнің когнитивтік (танымдық) статусы.
| Дәріс 2. Ғылым теориясы және тарихы.
Ғылым философиясы – ғылыми танымның ғылыми еместен айырмашылығын, ғалым өзінің. Адам ғылыммен құрдан – құр айналыспайды. Адамның өмірі әртүрлі проблемалар және күрделі мәселелермен тығыз байланысты. оларды меңгеру үшін адамға білім керек, ал осы білімді қалыптастыру ғылыми қызметтің мақсатын меңзейді. Ғылым тарихшылары ғылымның дамуы жайлы атап өткендей, егерде ғылыми оқулықтарда назар аударған теория және методтар , фактілердің жиынтығы ретінде қарастырсақ, онда ғылымдарды осы аталған жиынтыққа қандай да азды – көпті үлестерін қосушылар деп бағалау керек болады. Рухани мәдениеттің ешбір саласы қоғамға ғылым сияқты елеулі және динамикалық әсер етпейді. Ғылым қажеттіліктен туындайтын зерттеу объектісі. Біздің заманымызда ғылым бірден бірнеше пәндер, яғни тарих, әлеуметтану, экономика, психология т. б. ретінде назарға ұсынылған. Бұлардың ішінде ғылым философиясы және оның тарихы ерекше орын алады . Ғылым философиясы ғылыми білімнің сипаттамасын, табиғатын, жағдайын ашуды міндет етіп қояды. Ғылым философиясының пәні болып, ғылыми білімді қалыптастырушы ерекше қызмет ретіндегі ғылыми танымның жалпы заңдылығы мен бағдарлары табылады. Ғылымды білім өндірісін қалыптастырушы ретінде қарастыруға болады. Ғылымды зерттеу – бұл ғылыми процесті қалыптастыру қызметін зерттеу деп айтуға болады. Шынымен де ғалым өзінің ғылыми қызметін өзі зерттейді, мысалға жасалған эксперименттерді, әдістерді сипаттайтын ғылыми текстер және т. б. Бірақ бұл суреттеудің барлығы толық жасалған эксперименттің (ғылыми тәжірибе) барлығын емес, тек керектілерін көрсетумен шектеледі. Дәріс 3-4. Ортағасырлардағы ғылым ұғымының эволюциясы.Ғылыми ойлаудың алғышарттары мен принциптерін қайта қарау. Ғылыми білімнің когнитивтік (танымдық) статусы. Ғылыми қызмет әр уақытта жекешелендірілген, яғни бір нақты тұлғаның немесе адамдар тобының қызметі туралы айтуға болады, ал ғылым осы жекешеленген, жеке тұлғалықтан жоғары тұрған құбылыс. Бұл тек Галилей, Максвел және Дарвиннің қызметтері ғана емес, әрине, ғалымдар өз заманының ғылымына, оның дамуына, талаптарына сай қызмет етеді. Ғылымды жаңа білім қалыптастырушы қызмет және дәстүр ретінде қарастыра отырып, біз ғылыми қызметтің және дәстүрдің тарихи өзгермелелігін ұмытпауымыз керек. Яғни әрбір қоғам заманына өзінің ғылымын қалыптастырады. Ғылым компоненттері де өзгеріп отырады: зерттеу объектісі, зерттеу құралдары, әдістері, ғылыми коммуникацияның ерекшеліктері және т. б. ХХ ғасыр ғылым жетістіктерімен барынша қаруланған адамның адамгершілік, ізгілік, жауапкершілік жағынан әлі жетілмегендігін, ал мұндай адамның өзіне де, табиғатқа да аса қауіпті екенін көрсететін тұлғасын көркем әдебиеттерде көрсетілген. Бұл қайталанбастай барлық типологияның рамкасымен шыққан, бірақ екінші де заңдылығы бар. Ғылыми творчестволық шартта, бұл жалпы типологиялық сызықта барлық жалпы заңдылықты түсінуге рұхсат береді. Шығармашылық ғылыми және айрықша тұлға ешқандай жалпы «қағида» жоқ, осындай әртүрлі кемеңгер – бұл қағидадан бас тартады. Бұл қағидадан бас тарту қабілеттілігі, осындай етіп бас тарту керек тек жаңа қағида айналымдағы болмысты ашу керек. Бұл да өзінше жалпы «қағида» барлық жалған шығармашылық тұлғада қалай ғылымда да, болса солай өнерде де болады. Ғылымның бір аспектісін зерттеуінді, ғылымның жұмыс уақытында зерттеуінде көруге болады. Сәтсіз әрекеттер ескерту ретінде баяндалады. Бұл зерттеудің результаты нормативтік мінездемеге ие. жүктеу/скачать 26,98 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|