Дәріс тезистері №1. Мәдениет пен өркениеттегі ғылым
Дәріс 5. Қайта өрлеу дәуірі және ғылымның дүниетанымдық
жүктеу/скачать 26,98 Kb.
|
Лекциялар
| Дәріс 5. Қайта өрлеу дәуірі және ғылымның дүниетанымдық
методологиялық алғышарттарының қалыптасуы. Жаңаевропалық ғылым. (XVII-XVIII.) Бұл уақыт (V-XV ғ.ғ.) әлемдік діндердің (христиандық, мұсылман, буддизм ) үстемдік құрған кезеңі. Әртүрлі объективті білім адамдарға екі рет қызмет етеді - әуелі айналымдағы реалды түсіндіру керек, содан соң заттың сапасын және олардың мәндік мәселелерін шешу керек. Әртүрлі ғылыми теория методологиялық функцияны атқарады. Ол өзінің пәні шегінен шыққанда қолданылады, ал ғылыми білімде адам әрекетінің практикалық методологиялық қатынастар үлкен роль ойнайды. Жеке адамдардың әрекеттерін ғылым ретінде зерттеу заңды ма? Ғылым тек әрекет емес, адам әрекеті немесе адамдар тобы туралы айтуға болады. Бұл жай әрекет емес. Көптеген ғалымдардың еңбегі ғылымға әсерін тигізген, бірақ олардың әрқайсысы ғылыми сызықтан шықпай, өз уақытында және заң талаптарына бойұсынып жұмыс жасаған. Егер біздер «ғылымдар жұмыс жасау» деген мағынасын түсінсек, ғылымға әсерін тигізген екен. Ғылыми талапқа бойұсыну демек біз жеке адам немесе адам тобы әрекеттерімен ғылымға қарсы тұрдық. Енді біздер мына сұрақтарға жауап беруіміз керек. Әрбір өзінің индивидуалдық уәкілінде өзінің уәкілінің көзқарасын көрсетеді ме? Бұл жерде ғылымдар шеңберден шықпай жұмыс жасау, ғылыми дәстүр туралы сөз болып отыр. Бұл дәстүрдің күші зерттеушілердің өздері де мойындайды. Бұл әрекет шеңберден шықпай, ғылым бұл дәстүр немесе көптеген дәстүрлерге байланысты жүзеге асырылады. Адамдар мәдениетіне берілетін айрықша типті дәстүрлі ретінде өзі көріп шығады. Әрекет және дәстүр – бұл екі түрлі ғылым аспектісіне байланысты, талап етуші жылпы айтқанда, әртүрлі ыңғайлы және зерттеу әдісі. Әрине әрекет дәстүрде жүзеге асады, ансыз жасай алмайды. Бірақ біздер дәстүрді зерттегенімізде әрекет акты барлық кезде мақсатқа жеткен уақтында, біздер әртүрлі табиғи процессті баяндаймыз. Анализдің бір – бірін толықтырушы екі жолы бар, бұл ғылыми дәстүр және әрекет анализ. Ғылыми көрініс олардың ешқайсысы айрықша қиын көрініске айырылады. Ғылым туралы үлестіруде көріністі толық өндіруге мүмкіндік береді. Жаңа білім шығаруға жіберілген және дәстүрге байланысты ғылыми әрекет ретінде көргенімізде, өзінің ғылыми әрекет және ғылыми дәстүрлерінің тарихи өзгерісіне назар аударуымыз керек. Басқаша айтқанда ғылыми философия, ғылыми білімнің заңдылық дамуын анализдегенімізде, ғылым тарихына назар аударуымыз міндетті, әрбір қоғам ртүрлі дәуірде өзінің ғылымын пайда ететінін айтуымызға болады. Ғылыми білім жиынтығы және жерді қайта құру туралы тек даму процесі ғана емес, оның объектісін зерттелу құралы және зерттеу методы , ғылыми коммуникацияның айрықшылығы, айыру формасы және ғылыми еңбектің кооперациясы және т.б. ғылыми әрекет процестің барлық компоненттерін өзгертеді. Қоғамдық өмір ғылыми функция, оның қауы мәдениеті және басқа салалардағы шығармашылық мәдениетпен әрекеттесуі дәуірден дәірге жалғасады. жүктеу/скачать 26,98 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|