4. Батыргалиева, М. Микробиология [текст] : оқу құралы. - Астана : Фолиант, 2016. -
96 б. - (Кәсіптік білім). - ISBN 978-601-302-449-3
5. Рябцева, С.А. Микробиология молока и молочных продуктов [Текст/Электронный
ресурс] : учебное пособие. - СПб. : Лань, 2018. - 192 с. - (Учебники для вузов.
Специальная литература). - ISBN 978-5-8114-2752-9 http://library.atu.kz/files/9719.pdf
Дәріс 14-15 –Спирттік ашу, оның химизмі мен қоздырғыштары
Дәріс жоспары
1. Мәдени және жабайы ашытқылар спирттік ашудың қоздырғыштары
2. Ашытқыларды спирт өнеркәсібінде, шарап дайындауда, сыра қайнатуда және нан
пісіруде қолдану.
3. Спирттік ашуда глицеринді алу.
1. Этил спиртінің негізгі продуценттері практикада кеңінен қолданыс тапқан,
жоғары сатыдағы
саңырауқұлақтардың әртүрлі кластарына жататын біржасушалы
эукариотты ағзалар — ашытқылар болып табылады. Ашытқылардың ең көп тараған көбею
әдісі — бүршіктену. Ашытқылар — тыныс алу аппараты қалыптасқан аэробтар, бірақ
анаэробты жағдайда спиртті ашытуды жүзеге асырып, субстратты фосфорлану есебінен
энергия алады.
2. Өнеркәсіптің бірқатар салалары ашытқылардың тіршілік әрекетіне негізделген
(шарап дайындау, спирт өндірісі, сыра қайнату, нан пісіру өндірісі). Спирт синтетикалық
каучук өндірісінде химиялық шикізат және еріткіш ретінде кеңінен қолданылады. Оның
қосымша өнімдеріне глицерин, жоғары спирттер, сивуш майы, альдегидтер, органикалық
қосылыстар, эфирлер, көмірқышқыл газ жатады.
Шикізаттарына: 1. Құрамында крахмалы бар материалдар: астық (қара бидай, бидай,
жүгері, арпа, сұлы, тары, картоп); 2. Құрамында қанты бар материалдар: меласса (қант және
крах өндірісінің қалдықтары), қант қызылшасы; 3. Ағаш сүрегі; 4. Ауыл шаруашылық
өндірісінің қалдықтары.
Спиртті өндіру технологиялары.
1. Құрамында крахмалы бар материалдар:
1 сатысы. Крахмалды еріту үшін шикізатты
майдалайды және езілгенше қайнатады. Алынған массаны салқындатады және
саңырауқұлақтардың (
Aspergillus niger) немесе солодтың амилолитикалық ферменттерімен
өңдейді. Бұл үрдісті міндетті түрде жасаған дұрыс, себебі ашытқылар тек моно – және
дисахаридтерді ғана сіңіре алады. Қантталған меласса (затор) мальтоза, глюкоза, декстрин
көмірсуларының қоспасынан тұрады. Сонымен қатар, онда пептидтер, аминқышқылдар,
фосфоорганикалық қосылыстар, минералды тұздар, микроэлементтер бар.
2 сатысы. Қантталған массасының ашуы. Заторды пастеризациялайды және 30°С дейін
салқындатады, күкірт қышқылымен рН 3,8 – 4,0 дейін қышқылдайды. Ашытқылар жоғары
ашыту белсенділігіне ие болуы керек, яғни, анаэробты жағдайда қоректік ортаның басқа да
компоненттерін пайдаланып, қантты тез және толық ашытуы тиіс. Ашытқылар өздерінің
зат алмасу өніміне және инфекциялардың дамуына төзімді болуы тиіс. Қазіргі уақытта
өндірісте басқа ашытқыларға қарағанда беттік ашуды қамтамасыз ететін
Saccharomyces
Достарыңызбен бөлісу: