Державний вищий навчальний заклад

 
 
«Гуманітарний простір науки: досвід та перспективи»
 
____________________________________________________________________________ 
_____________________________ 
Випуск 3 (20 травня 2016 р.) 
 
219 
номинатив мән іздейміз. Заттық белгі, сапалық, сындық белгі, сандық белгілер 
тұтасып келіп ұғым тудырса, бұл номинатив деп аталады. 
Ойлау  мен  оның  тілде  бейнеленуі  арасындағы  жалғастырушылық 
қызметін  номинациялар  сөздік  қордан  тілдік  таңбаларды  кейде  даяр  күйінде 
алуы,  немесе  семантикалық  өзгерістер  процесінен  кейін  мағына  жаңғыруы 
арқылы,  немесе  жаңа  сөздердің  дүниеге  келуі  арқылы  атқарады.  Жаңа 
мағыналы  сөздердің  жасалу  жолдары  сан  қилы  екенін  осыдан-ақ  аңғаруға 
болады. 
Белгілі бір референттің арнайы таңбамен таңбалануы номинация болса, 
номинациялар  қолданысқа  түсе  келе  обьективтілік  сипат  алады.  Тілдік 
біліктерді  экстралингвистикалық  обьектілермен  байланыстырушы  номинация 
арқылы тіл өзінің ең басты коммуникативтік функциясын атқарады. 
Ал  сөз  тіркесі  құрамындағы  ұғым  атауын  білдіріп  тұрған  сөз  өзін 
атаулық  мәнге  жеткізіп  тұрған  сөзбен  байланысқа  түсу  арқылы  номинативтік 
ұғым  тудырады.  Осындай  номинативтік  білдіретін  тіркестер  қатарына  газет 
тіліндегі қабыса байланысқан ашық хат, жабық мәжіліс, темір жол, сондай-
ақ,  ұлт  мәселесі,  халық  соты,  еңбек  кітапшасы  сынды  ІІ  изафет  арқылы 
жасалған  атаулық  тіркестерді  жатқызуға  болады.  Мысалға  келтірілген  тілдік 
қолданыстардағы  еңбек,  ұлт,  халық  сияқты  эксплицит  (ашық  категориялар) 
арқылы  кітапшасы,  мәселесі,  соты  сыңарлары  мтаса  байланысып  тұр.  Бұл 
экспликацияның атаулық тіркестер жасауға мүмкіндік беретінін көрсетеді. 
Қазақ  тілінде  «атаулық  тіркес»  терминін  қалыптастырған  профессор 
С. Исаев екендігі жұмысымызда аталып өтілді. Ғалым тілдегі тіркес атаулыны 
үш  топқа:  тұрақты, түйдекті  және еркін тіркеске  бөледі  де, тұрақты  тіркестер 
іштей екіге – фразеологиялық және атаулық тіркестерге жіктеледі дей келе, әу 
баста  атаулық  тіркестердің  еркін  сөз  тіркесі  болып,  кейін  сөйлеу  процесінде 
тұрақталуы нәтижесінде лексикалық единицаға ауысқан сөздер екенін айтады. 
Бұл пікірді қолдаушылар да баршылық. 
Ал  М.  Балақаевтың  айтуынша:  «сөз  тіркестері  тек  олардың  жұмсалу 
орайында 
атқаратын 
қызметі 
тұрғысынан 
номинативті 
деп 
тануға 
болатындары  бар.  Мысалы,  сөз  тіркесі  құрамында  пайда  болған  терминдік 
тұрақты  атаулар  социалистік  жарыс,  партия  оқуы,  қант  қызылшасы,  қызыл 
бұрыш,  темір  жол,  мал  дәргері,  су  қоймасы,  Отан  соғысы,  т.б.». 
Байқағанымыздай,  номинативті  тіркестер,  еркін  тіркестер  базасында,  ашық 
экспликациялық  категориялар  негізінде  жасалатын  болып  шықты.  Сөз 
тіркестернің  сөйлеу  процесінде  біртіндеп  лексикалық  единицаға  айналуы 
(номинативтенуі)  қазақ  тіліндегі  сөзжасамның  ең  бір  өнімді  және  көне 
тәсілдерінің бірі болып саналады [17, б. 49]. 
Сонымен,  атаулық  тіркестер  арқылы  тілдегі  (бұл  жерде  газет  тілін 
басты назарда ұстаймыз) жаңа құбылыстардың номинациялық атаулары пайда 
болады.  Айталық,  «Қазақ»  газеті  арқылы  дүниеге  келген,  тілде  тұрақталып 
қалған  атаулық  тіркестер  –  бірегей  қолданыстар,  жаңа  мағыналы  сөз, 
лексикалық  единицалар  ретінде  танылады.  Сол  тілдік  бірліктерді  жасалу 
жолына қарай бірнеше топқа бөліп қарастыруға болады: 
а)  байырғы  сөздердің  тіркесуі  арқылы:  ана  тілі,  ұлт  мәселесі,  ұлт 
намысы, ұлт жұмысы, темір жол, ауыз хабар, алым құлағы, т.б. 

 
 
«Гуманітарний простір науки: досвід та перспективи»
 
____________________________________________________________________________ 
_____________________________ 
Випуск 3 (20 травня 2016 р.) 
 
220 
ә)  төл  сөздер  мен  орыс  тілі  элементтерінің тіркесуі  арқылы:  жүргінші 
пойыз,  алаш  автономиясы,  партия  ұраны,  партия  басылары,  социализм 
жолы, т.б. 
б)  екі  компоненті  де  орыс  тілінің  элементтері  болып  келетін  атаулық 
тіркестер: партия программасы, перселен законы, народни сот, т.б.  
Осы  пікірге  орай  газет  тіліндегі  жаңа  қолданыстардың,  әсіресе, 
алғашқы  қазақ  газеттеріндегі  жаңа  қолданыстардың  кімнің  қаламына  тән 
екендігін дөп басып, дәл айту қиын. Ал, «Қазақ» газетіндегі жекелеген сөздер 
мен  сөз  тіркестерінің  кімдердің  қаламынан  туғандығын  айыру  мүмкіндігі 
көбірек әрі олар аса ұтымды және өміршен. Айталық, ана тілі, жабық мәжіліс, 
ашық  хат  тіркестері  Ахмет  Байтұрсынов  мақалаларында  алғаш  қолданылған. 
Мұндай  тіркестер  авторын  іздестіру,  кімнің  қаламынан  шыққанын  нақтылау, 
бүгінгі  күнгі  қолданыс  аясын  анықтау  аса  күрделі  бірақ  қызық  жұмыс.  Бұл 
жұмыс көбінесе жаңа сөздер мен жаңа қолданыстарды даталап жинау арқылы 
іске  асады.  Бірақ  қазақ  тіл  білімінде  әлі  күнге  дейін  жаңа  сөздерді  даталап 
жинау,  санын  нақтылап  отыратын  статистикалық  сөзжасам  әлі  күнге  қолға 
түбегейлі алына қоймағандығын айту керек. 
 
КӨЗДЕРІ МЕН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1. 
«Қазақ»  газеті  /  Бас  редактор  Ә.  Нысанбаев.  –  Алматы:  Қазақ 
энциклопедиясы, 1998. – 560 б. 
2. 
Амандосов 
Т. 
Совет 
журналистикасының 
теориясы 
мен 
практикасы. – Алматы: Мектеп, 1998. – 273 б.  
3. 
Н.  Назарбаев.  Қазақстан  халықтарының  Ассамблеясының  1-10 
сессияларындағы  баяндамалары  жинағы  (қазақ  және  орыс  тілдерінде).  – 
Астана: Елорда, 2005. – 440 б.  
4. 
Айталы  А.  Ұлтаралық  келісім  мәдениеті:  кеше,  бүгін  және  ертең. 
Егемен Қазақстан. 2008 жыл, 19 сәуір, №29. 
 
 
УДК 801.82 
Сеитова Маржан 
(Павлодар, Казахстан) 
 
ЖҰМЕКЕН НӘЖМЕДЕНОВТІҢ АҚЫНДЫҚ МҰРАСЫ 
 
Осы  мақалада  ақын  мұрасының  дені  лирикалық  өлеңдерден 
тұратындығын  талдай  отырып,  мұнда  лириканың  барлық  түрі  де  бар  деп 
айтуға  болады.  Дәлірек  айтсақ,  азаматтық  лирика,  табиғат  лирикасы, 
махаббат  лирикасы,  әлеуметтік  лирикаларында  терең  философиялық  ойлар 
мәнерлі беріледі.  
Тірек  сөздер:  лирика,  өлең,  жыр,  мұра,  табиғат,махаббат,  пішін, 
мазмұн, жанр. 
 
Analyzing the heritage of a residence in the lyrical poems of the poet in this 
article, we can say that there are all kinds of lyrics here. Namely, the nature of civil 

 
 
«Гуманітарний простір науки: досвід та перспективи»
 
____________________________________________________________________________ 
_____________________________ 
Випуск 3 (20 травня 2016 р.) 
 
221 
lyric poems, love social lyrics deep philosophical thoughts expressive lyrics. 
Key  words:  lyrics,  songs,  poetry,  heritage,  nature,  love,  form,  content  and 
genre. 
 
Поэзия  –  мәңгі  жас,  жалынды  өмір.  Ал  оның  лапылдаған  от  болып 
жайнап,  қан  болып  қайнап,  тамыр  болып  лүпілдеп,  жүрек  боп  тулап  тұратын 
тамаша түрі – лирика.  
Теориялық  сипатын  пайымдасақ,  лирика  –  «шындықты  адамның  ішкі 
көңіл-күйіне  бөлеп,  ойы  мен  сезіміне  астастыра  суреттейтін  терең 
психологиялық  шығармалардың  түрі»
 
[1,  б.  312].
 
Демек,  оқырман  дүниеге 
ақын  көзімен  қараса,  жыр  арқылы  қараса,  бәрі  де  ойлантады,  толғантады, 
тебірентеді,  сүйсіндіреді,  қысқасы,  оны  неше  түрлі  психологиялық  күйге 
салады.  «Жыр  өмір  кеңістігі  мен  қабаттарын  тез  де  айқын,  мәнді  де  әсерлі 
түсіріп ала қояды». Мұның бәрі лирика табиғатына тән ерекшеліктер.  
Қадыр  Жүсіпов  қазақ  лирикасын  жоғары  бағалай  келіп,  өткен 
ғасырдың  алпысыншы  жылдар  әдебиетіне  жаңалық  әкелген  қаламгерлерін 
атап  өтеді:  «Қазақ  лирикасының  осы  ғасырдың  басындағы  Мағжан 
өлеңдерінен  кейінгі  ерекше  гүлденіп,  жайқалған,  мәуе  шашқан  тұсы  – 
алпысыншы жылдар. Бұл кезде ұлттық поэзиямыздың мерейін үстем еткен аға 
ақындарымызбен  қатар,  әдебиеттің  жаңа,  жас  толқыны  Қадыр  Мырзалиев, 
Тұманбай  Молдағалиев,  Мұқағали  Мақатаев,  Төлеген  Айбергенов,  Сағи 
Жиенбаев, Жұмекен Нәжімеденов, Мұхтар Шаханов әдебиетке жаңа ағыс, тың 
сыр,  сыршыл  жыр  әкелді.  Бұл  бір  шоғыр  таланттар  жарыса  жазып,  жүрек 
нәрлерімен  жыр  сүйер  жұртшылыққа  өздерінің  өзгеше  бір  соны  жылуы  мен 
жарығын  таратты.  Поэзияның  ежелден  келе  жатқан  тақырыптары  таланттар 
қаламымен  тотының түгіндей түрленді.  Әлеуметтік,  махаббат,  табиғат,  көңіл-
күйі  лирикасының  қай-қай  түрі  болмасын,  өздерінің  жаңа  қырларымен, 
сырларымен  төгілді.  Лириканың  бұрын  беймәлім  тың  құпияларын  ақындар 
аша  берді  де,  оқырман  олардың  әсемдік  әлеміне  еніп,  іңкәр  сезімдерге 
бөленгендей болды [2, б. 61]. 
50 − 60 жылдардағы әдебиет жайын айтқанда, ең алдымен көңіл қоятын 
нәрсе  –  бұл  кезеңнің  өзіндік  заманалық  ерекшеліктері  бар  екендігі.  1956 
жылдың  басында  КОКП-ның  ХХ  съезі  өтіп,  онда  Сталиннің  жеке  басына 
табынушылықтың қоғамқа орасан зор зиян келтіргені анықталған соң, рухани 
өмірде  біраз  өзгерістер  болды.  Әсіресе,  1957  жылы  жеке  адамның  басына 
табыну  қалдықтарын  жою  туралы  Орталық  партия  Комитетінің  қаулысынан 
соң  жұрт  қоғамда  біраз  жаңалықтар  болар  деп  күткен  еді.  Идеологиялық 
шылбыр  біраз  босаңсып,  еркіндік  белгілері  нышан  берді.  Бұл  әдебиет  пен 
өнерге  біраз  оң  ықпалын  тигізді.  Бұл  жылдардағы  әдебиетте  өткен  дәуірдегі 
халық  өмірін,  оның  бостандықты  аңсаған  үміт-арманын  көрсету  үлкен  орын 
алды.  
Елуінші-алпысыншы 
жылдарда 
қазақ 
поэзиясы 
мен  прозасы, 
драматургиясы және әдебиет сыны жаңа сапада дамыды. Бұл ең алдымен, жеке 
адамға  табыну  деген  ілгергі  дәуірдің  нәубетінен  арыла  бастаған  кезең  еді  де, 
шығармашылықта біраз еркіндік орын ала бастаған [3, б. 133].  
Ғалым  келтірген  жиырмасыншы  ғасырдың  елуінші-алпысыншы 

 
 
«Гуманітарний простір науки: досвід та перспективи»
 
____________________________________________________________________________ 
_____________________________ 
Випуск 3 (20 травня 2016 р.) 
 
222 
жылдардағы  ақындарының  ішінен  сол  тұста  «табиғаттың  табиғи  бояуындай, 
қазақ  лирикасы  шұғыласының  бір  үзік  сәулесі  һәм  жібек  тініндей» [4,  б.  199] 
боп  нұр  шашқан  ақын  Жұмекен  Нәжімеденов  еді.  Ол  біздің  әдебиетімізде, 
әсіресе  оның  поэзия  дүниесінде  тұғырлы  тұлға  боп  тұрып  қалды  деп 
ойлаймыз.  Себебі,  Жұмекен  Нәжімеденов  әдебиетке  ешкімге  ұқсамайтын, 
еліктеу-солықтаудан  мүлде  алыс,  өзіне  тән  жазу  стилі  мен  өзінің 
дүниетанымымен  келді.  Ол  жайлы  Т.  Медетбеков:  «...келген  бойда-ақ  оның 
қаламынан  туған  өлеңнің  бәрі  жұрттың  көңіліне  судай  сіңіп,  тастай  батты 
десек, асырып айтқандық болар еді де, ал оның даусыз талант екенін жұрттың 
бәрі  бірден  мойындады  десек,  онда  біздің  бұл  сөзімізге  ешкім  қарсы  шыға 
алмас еді, − дей келеді де, өз ойын келесідей жалғастырады, − Рас, алғашында, 
Жұмекен  Нәжімеденов  творчествосы  бірден  қабылданып,  бірден  ұғыла 
қоймайды. Өйткені, ол – ашынғанын да айқайламай жеткізетін, қатпар-қатпар 
қыртыстардан  тұратын  күрделі  ақын.  Оның  дүниетанымы,  көркемдік-
эстетикалық  концепциясы,  образды  ойлау  жүйесі,  классикалық  деңгейі, 
логикалық  құрылысы  өлеңмен  сұқбаты  аз,  өнермен  таныстығы  үстірт  кез 
келген  адамға  бірден  ұғыла  қоюы  қиын.  Оның  творчествосы  өзінің 
оқушысынан қадалып  оқуды,  тіпті  қайта-қайта  оқуды  талап  етеді.  Неге  олай? 
Өйткені,  ол  осынау  күрделі  заманымыздың  бел  баласы,  төл  ақыны.  Заман  да 
күрделі, ондағы адам да күрделі» [5, б. 55].  
Жұмекен Нәжімеденов – тұлғалы талант, сегіз қырлы, бір сырлы ақын. 
Қазіргі  қазақ  поэзиясы  жөнінде  сөз  қозғала  қалса,  Жұмекен  Нәжімеденов 
ақындығын  ауызға  алмай,  одан  аттап  кету,  не  оны  айналып өту  мүмкін  емес. 
Әбділда  Тәжібаев  өзінің  «Жылдар,  ойлар»  деген  еңбегінде  Нәжімеденовтің 
тырнақалды  туындылары  туралы  бірден:  «Жұмекен,  сөз  жоқ,  ешкімге 
ұқсамайтын, өзінің ақындық жаратылысы, өзіндік бейнесі бар, көп  ойлап, көп 
оқитын,  көп  ізденетін  ас.  Жұмекен  жұртшылығымызды  қатты  үміттендіретін 
ақын»,  −  деп  жазды.  Әрине,  бұл  пікірдің  дұрыстығын  уақыт  дәлелдеп  берді. 
Қаламгердің шығармашылығы өзіне тиесілі бағасын алып, қазақ әдебиетімізде 
өз орнын алды.  
Жұмекен  Нәжімеденов  –  қазақ  халқының  ардақты  ұлы,  аса  талантты 
ақыны.  Ақынның  шығармашылығын  жан-жақты  талдап  қарастырушы  ғалым 
Қадыр  Жүсіпов  «Ақын  Жұмекен  туралы  сөз»  атты  мақаласында  Жұмекен 
творчествосын  бағдарлап  қарап,  үш  кезеңге  бөледі.  «Балауса»  атты  алғашқы 
өлеңдер  жинағынан  бастап  «Ақ  шағыл»  атты  романға  дейінгі  кезең.  Бұл  – 
бірінші.  Екінші  кезең  –  «Ақ  шағылдан»  «Жеті  бояу»  атты  өлеңдер  жинағына 
дейінгі  кезең.  Соңғы  шығармашылық  іздену  жолын  өмірінің  соңғы  күндеріне 
дейінгі кезеңді көрсетеді. Оны былай түсіндіреді: « Бұлай бөлуімізде негіз бар. 
Ақын  творчествосы  жетпісінші  жылдардан  бастап  проза  саласындағы  роман 
серияларынан  кейін  оның  поэзиясы  жаңа,  бөлекше философиялық  мәнерге  ие 
болды». 
Расында  да,  Жұмекен  Нәжімеденов  шығармашылығындағы,  дәлірек 
айтсақ, лирикалық өлеңдеріндегі басты доминант не десе, ол философиялық ой 
дер едік. Және оның философиясы құп-құрғақ қағаз исі шығып тұратын кітаби 
емес, «қара бұйра топырақ исі аңқып тұратын табиғи». Мысалы: 
 

 
 
«Гуманітарний простір науки: досвід та перспективи»
 
____________________________________________________________________________ 
_____________________________ 
Випуск 3 (20 травня 2016 р.) 
 
223 
...Әлі жүрмін. Түк бітірген жоқпын мен. 
Іш қазанын жалайды ыза от тілмен. 
Алып-алып көп үмітті көп күннен 
Деп кетем бе түк бітірмей өттім мен? 
Жоқ, өткем жоқ, өтпегенде қалды нем! 
Жиырма бесте өттім елдің алдымен. 
Туған едім ең соңынан бұл жұрттың, 
Ең соңынан соғар ма екем санды мен? 
Осы ойлармен атты, әнеки, таң-дағы, 
Тағы бір күн келе жатыр жанғалы... 
Мен өткем жоқ, өтеді екен жылдар тек 
Бірақ менде қалады екен салмағы. 
(«Өз көзіммен») [6, б. 33].  
Бұлай  сөйлеу,  жылдар  салмағын  өз  бойынан  сезіне  білу  –  тек  үлкен 
талант  қолынан  ғана  келсе  керек.  Өлең  басталғаннан-ақ  өзін-өзі  жаныштап, 
өзін-өзі  сұрақ  астына  алып,  өзін-өзі  тергеген  ақын  соңғы  шумақта  сабасына 
түскенмен өзін-өзі  ақтар  алған  жоқ.  Шынында  да, өлең  басталғаннан-ақ  оның 
өн бойынан ширығып естілетін діріл, ең соңғы нүктесіне дейін үздігіп уілдеген 
қалпында  ілесіп  отырады.  Әр  сөзі  тірі,  әр  сөзі  қозғалыста.  Әрбір  сөзі  ақын 
жүрегінің лүпілімен, ақын жүрегінің дірілімен сөйлеп тұр.  
Ең  алдымен,  Жұмекен  Нәжімеденов  –  лирик  ақын.  Ақын  мұрасының 
дені  лирикалық  өлеңдерден  тұрады.  Ақын  мұрасын  талдай  отырып,  мұнда 
лириканың  барлық  түрі  де  бар  деп  айтуға  болады.  Дәлірек  айтсақ,  азаматтық 
лирика,  табиғат  лирикасы,  махаббат  лирикасы,  әлеуметтік  лирикаларында 
терең философиялық ойлар мәнерлі беріледі.  
Түйіндей  келгенде,  Жұмекен  Нәжімеденов  лирикасының  тақырып 
түзілісі  мынадай:  әлеуметтік  (соғыс  және  бейбітшілік,  интернационализм, 
еңбекті  дәріптеу,  туған  жер,  өнер,  бала-перзент  және тағы  басқалар), табиғат, 
махаббат,  көңіл-күй  лирикасы.  Ақын  шығармаларынан  осы  тақырыптар 
төңірегіндегі 
саяси-әлеуметтік, 
қоғамдық 
дүниетаным 
көзқарастары 
қалыптасқан.  Ол  өмір  шындығын  суреттеуге  биік  адамгершілік  тұрғысынан 
келеді.  Барлық  шығармаларында  да  ол  өзінің  ақындық  позициясын  нық 
ұстанады.  Оның  лирикасы  уақыт  пен  кеңістік  талабына  сай.  Қазақ  халқының 
ұлттық характері шынайы бейнеленеді. Лирикалық кейіпкер үнемі өсу үстінде 
көрсетіліп, мұның өзі өлеңге бір ерекше сипат дарытқан. 
Жұмекен  Нәжімеденов  қазақ  лирикасын  тақырыптық  жағынан 
байытты,  оның  мазмұнын  тереңдетті,  пішінін  жетілдірді,  жанрлық  жаңа 
белестерге биіктетті. 
Ол  стиль  жағынан  ешкімге  ұқсамайтын,  оның  лирикалық  кейіпкері  де 
өзгеше  болмыс-бітімімен  дараланған.  Ол  халықтар  достығын,  бүкіл  әлем 
тыныштығын шалқыр шабытпен жырлады.  
Жұмекен  Нәжімеденов  лирикасы  көптен  келе  жатқан  монолог-толғау 
мен  баллада  жанрларының  да  өрісін  кеңейтті,  олардың  тақырыптық  игеру 
мүмкіндігін  молайтты,  жанрлық  икемділігін  арттырды.  Қазақ  өлеңінің  пішіні 
мен мазмұнына жаңалықтар енгізді. 
Жұмекен  Нәжімеденов  жиырмасыншы  ғасырдағы  алпысыншы-

 
 
«Гуманітарний простір науки: досвід та перспективи»
 
____________________________________________________________________________ 
_____________________________ 
Випуск 3 (20 травня 2016 р.) 
 
224 
сексенінші  жылдардағы  қазақ  лирикасының  шындықты  терең  философиялық 
толғаныстарымен бейнелеу тәжірибесін молықтыра, байыта түсті.  
Талантты  қазақ  ақыны,  әдебиетші,  сыншы  Әбіш  Кекілбаев  Жұмекен 
Нәжімеденов  туралы  былай  дейді:  «Жұмекен  жұмбақ  ақын,  тамырын  терең 
салған,  ойға  бай,  тілге  сараң  суреткер.  Ақындарға  тән  шалқу,  тебіреніс, 
толғаныстың  өзі  де  құпия,  жасырын.  Оқушының  қолына  тереңде  жатқан 
ойының бір ұшын ұстатады да, арғы жағын өзің тап дегендей жайлап шығарып 
салады. Бұл Жұмекен Нәжімеденов шығармашылығының табиғатын, Жұмекен 
поэзиясының стильдік ерекшілігін дәл басу.  
 
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1. 
40  −  50  және  60  жылдардағы  қазақ  әдебиеті.  −  Алматы:  Ғылым, 
1998. − 312 б. 
2. 
Қазақстан жазушылары: ХХ ғасыр. Анықтамалық. − Алматы: Ана тілі 
ЖШС, 2004. − 61 б. 
3. 
Қазақ  әдебиетінің тарихы.  Он  томдық. 9-том.  −  Алматы:  Қазақпарат, 
2005. − 133 б. 
4. 
Тәжібаев Ә. Жылдар, ойлар. − Алматы: Жазушы, 1976. − 199 б. 
5. 
Мырзалиев Қ. Сөз сиқыры. − Алматы: Жазушы, 1981. − 55 б. 
6. 
Жәмішев Ә. Жыр жанары. − Алматы: Жазушы, 1979. − 33 б. 
 
 
ӘОЖ 821.512 
Хамитова Асемгуль, Оразханова Майгуль 
(Павлодарқ, Қазақстан) 
 
К. АХМЕТОВАНЫҢ ТАБИҒАТ ЛИРИКАСЫ 
 
Мақалаға  ақын  К.  Ахметованың  табиғатты  суреттейтін  өлеңдері 
негіз  болды.  Ақынның  табиғатты  бейнелеу  ерекшелігі,  лирикалық  қаһарман 
сипаты  мен  ақынның  табиғатқа  қатысты  ойлары,  көзқарастары 
талданады. 
Кілт  сөздер:  лирика,  табиғат,  ақын,  өлең,  лирикалық  қаһарман, 
көркемдік. 
 
The article based on the poems of K. Akhmetova, that describes the nature. 
Poet’s visual feature of the nature, the picture of lyric hero, thoughts and opinions 
of poet about nature are analyzed in the article. 
Key words: the nature of the lyric poet, poetry, lyrical hero, art. 
 
Табиғат  –  ақындардың  шабытын  арттырып,  өлең  жазуға  арқау  болған 
тақырыптардың  бірі.  Жылдың  барлық  мезгіліне  жыр  арнап,  табиғаттың  әр 
бөлшегін  өзінше  түсініп,  сезініп  жырлайтын  ақындар  жетерлік.  Солардың 
бірі – Күләш Ахметова.  
Ж. 
Абдуалиева 
өзінің 
диссертациясында: 
«Ақынның 
табиғат 
лирикасы –  кең  даланың  көрінісі.  Ақын  табиғаттың  төрт  мезгілін  адам 

жүктеу/скачать 2,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: