Жіктеу (зақымдану орнына байланысты)
Спецификалық емес ойық жаралы колит:
1. Локализация бойынша: дистальды колит (проктит, проктосигмоидит), сол жақ колит (көкбауырдың иілуіне дейін зақымдану), субтотальды колит, жалпы колит, ретроградты және илеитпен жалпы колит.
2. Нысаны бойынша: жедел (1 шабуыл), найзағай жылдам (фульминантты ағым - қызба, геморрагиялар, асқынулары бар сол жақ немесе жалпы колит: уытты мегаколон, перфорациялар); созылмалы қайталанатын; созылмалы үздіксіз. Созылмалы түрі-6 айдан асатын клиникалық белгілері.
3. Фазасы бойынша: өршу, ремиссия.
4. Ағым бойынша (ауырлық дәрежесі):
4.1 өкпе: күніне 4 ретке дейін аздаған қан қоспасы бар Нәжіс, қызба және тахикардия жоқ, орташа анемия, ESR 30 мм/сағ жоғары емес, асқынулар мен ішектен тыс көріністер тән емес.
4.2 орташа ауырлықтағы: күніне 4-тен 8 рет қан ұйығыштарымен немесе ашық қызыл қанмен нәжіс, төмен дәрежелі температура, 90 уд/мин жоғары тахикардия, анемия 1-2 ас қасық, ESR 30 мм/сағ, салмақ жоғалту 10% дейін, асқынуларға тән емес, ішектен тыс көріністер болуы мүмкін.
4.3 ауыр: 100 мл-ден жоғары қан жоғалтумен күніне 8 реттен жиі нәжіс, фебрильді температура, 2-3 ас қасық анемия, 30 мм/сағ жоғары ESR, айқын тахикардия, 10% - дан астам салмақ жоғалту, асқынулар мен ішектен тыс көріністер тән.
Клиникалық көрінісі . Аурудың симптомы таралуына, орналасуына, ауырлығына байланысты. БЖК көп жағдайда созылмалы ағымда жүріп, ремиссия кезеңі бірнеше жылға созылуы мүмкін. Сонымен бірге, БЖК колит, қан кету, интоксикация, асқорыту бұзылыстары симптомдарымен жүреді.
БЖК-тің жедел түрі 10% жағдайда кездеседі. Науқас жағдайы ауыр, құрсақта қатты ауру сезімі, қан, ірің, шырыш бөлінуімен жүретін жиі сұйық нәжіс (30–40 рет тәулігіне), дене қызуының жоғарылауы, құсу, тері қабаттарының бозаруы, АҚҚ-ның төмендеуі, тілі ақ жабындымен қапталып, пальпация кезінде құрсақ беті ауру сезімімен жүреді. Іштің жиі өтуі ағзаның сусыздануын шақырып, су-электролит және қышқыл сілті балансы бұзылады. Тәуліктік диурез 300–-400 мл-ге азаяды. БЖК-тің жедел түрі профузды қан кетумен, перфорациямен, токсикалық дилатациямен асқынып, науқастардың 20%-да өлім-жітімді жағдаймен аяқталады.
БЖК-тің созылмалы үздіксіз формасы 6 айдан ұзақ созылады, науқастардың 35–40%-да кездеседі. Ауру біртіндеп басталып, клиникалық көрінісі мандымсыз болады. Өршу кезінде оң қабырға астында, буындарда, бұлшықеттерде ауыру сезім пайда болып, дамыған токсемия бауырдың майлы дистрофиясы, анемия, салмақты жоғалту көрінеді.
Созылмалы рецидивтеуші түрі науқастардың 60%-да кездеседі. Аурудың өршуіне эмоционалды стресс, тағамдық аллергендер, инфекциялар әсер етеді. Науқаста жиі қанды сұйық нәжіс, толғақ тәрізді іштегі ауыру сезім, әлсіздік, салмақ жоғалту дамып, өршу, 4–16 аптаға созылады.
БЖК-тің найзағай тәрізді, тез түрі ең ауыр болып есептелінеді, ұзақтығы бірнеше күнге созылып, науқас жедел дамыған асқынулардың (қан кету, перфорация, токсикалық дилатация) нәтижесінде қайтыс болады.
БЖК-тің кез-келген түріне іш өту, анемия, іштегі ауыру сезім, температураның жоғарылауытән. Ал ішіктен тыс асқынуларға артрит, остеопороз, түйінді эритема, бой өсуінің және жыныстық дамудың бәсеңдеуі жатады.
Асқынулары. Іш перфорациясы науқастардың 5,4–15%, қан кету 0,4–14%-да, стеноз 1–18%-да, малигнизация 1 9% жағдайда кездеседі.
Тоқ ішектің жедел токсикалық дилатациясы 1,6% жағдайда кездесіп, оның дамуын:
1) ішектің қозғалу қызметінің төмендеуіне әкелетін, бұлшықет қабаты және интрамуралды нерв өрімдерінің дегенеративті өзгерістермен;
2) ішек қабырғасының қабынулы зақымдануымен;
3) қабынған ішек бөлімінің кеңеюіне әкелетін, газ бен нәжіс массаның жиналуы, нәтижесінде дамитын механикалық ішек өткізгіштігінің бұзылуымен;
4) гипокалиемиямен түсіндіріледі.
Достарыңызбен бөлісу: |