Диплома в республиканском конкурсе «Наследие наших предков сохраним и приумножим»
жүктеу/скачать 2,72 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтың түрі
- Қорытынды.
- Сабақтүрі
- Пәнаралық байланы с
- Сабақ эпиграфы
- «Мектептегі технология. Технология в школе» №7/2010 16 5 Й £
- Бұйымдар конструкциясы. Көйлек сызбасын жасау үшін қажетті өлшемдер Рысты Нұрғожақызы БЕКЕНОВА
- Сабақ түрі
- П әнар ал ы қ байланы с
- «Мектептегі технология. Технология в школе» №7/2010 ^ ^ Е Х Н О Л О Г И Я
- Эльмира Тілегенқызы ЖАРДЕКОВА, № 41 орта жалпы білім беретін мектептің технология пәні мұғалімі, Орал қаласы Сабақтың мақсаты
- Сабақтыңтипі
- Қажетті құралдар
- Қолөнер
- «Мектептегі технология. Технология в школе» №7/2010 18 % £
- Негізгі түстер Үйлесетін түстер мен реңдер Үйлеспейтін түстер мен реңдер
- «Мектептегі технология. Технология в школе» №7/2010
в школе» №7/2010 14 ^ й в х н о л о ги я Сән ұғымы. Стиль
оларды ң түр л е р ін ің , с ти л ь д е р ін ің мағы насы н түсіндіру; 2. Дамытушылыгы: сәннің даму сатысы мен қоғамдағы атқаратын рөлі туралы ойларын дамыту, шығармашылығын қалыптастыру; 3 .Т ә р б и е л іл іг і: эс те ти ка л ы қ та лғам ы н қалыптастыру, алған білімдерін өмірде қолдана білуге, жолдастық көмек көрсете білуге тәрбиелеу.
1. Ұйымдастыру О қуш ы л ард ы ң са б а ққа қаты суы н, құрал - жабдықтарын түгендеу, тексеру. Зейіндерін сабаққа аударту.
2. Үй тапсырмасы: - Техникалық қауіпсіздік ережелері. - Ж алпы киім тобы (көйлектер, блузкалар, белдемшелер және басқа да көйлектік бұйымдар). - Машинаның шығу тарихы (XV ғасыр). 3. Жаңа сабақ. Сән қалай пайда болды? Сән - адамзат баласы пайда болғаннан бастап пайда болды. Әлемдегі әр түрлі елдердің дәстүрлі халықтық костюм үлгілері қазір де сән жасаушылар үшін шығармашылық жаңалықтардың негізгі бастауы болып отыр және де қандай жағдайда болмасын, арналып тігілген киімдердің бәрінен де өзінің нақты көрінісін табуда. Сән (мода) - латын сөзі, өлшем, әдіс, іс-әрекет түрі. Мағынасы уақытша келісімді, сәнді киіне білу деген ұғым береді. - Біздің өмірімізде сәннің релі қандай? Сән - қоғамдық өмірдің бір бөлшегі, әлеуметтік құбылыс. - Сәнге деген көзқарасымыз қандай? - Әр адамның өз талғамына, қажетіне сай сәнді киіну мүмкіндігі бүгінде бар құбылыс. Іс тіге білетін, бүл кәсіпті сүйетін адам, өзіне жарасымды да сәнді киімді қашан да тігіп ала алады. Киім кию м ә д е н и е ті адам ньщ б іл ім ін ің , та л ғам ы ны ң , о р та ға қа р ы м -қа ты н а сы н ы ң көрсеткіші. Талғам - бәрінен бұрын адамның өзіне шек қоя білуі (нені, қайда, қашан кию керек, өзінің сырт келбетіне көзқарасы, өзін-езі ұстай білуі т.б.). Сәнді - арнайы көркемдеуші сәнгер жасайды. Ол сәнқой адамның талғамын ескере отырып, түтынушы халықтың талабына сай келетіндей етіп орындайды. Оларды көркемдеуші деп атаймыз. Стиль (грекше балауызға өрнек түсіретін үшкір таяқш а) сөзі - әдебиет пен енерде автордың, туы нд ы ны ң м ә н е р ін , м азм үны н, идеялы қ көркемдік ерекшеліктерін білдіреді. Стиль -
Классикалық Фольклорлық Романтикалық Спорттық
Классикалық стиль (байсалды, іскер, әсем) - тұр а қты , ға сы р л а р с ү з гіс ін е н өткен, мүлдем өзге р м е й тін , е р л е р д ің ж ұпты , үш тік костюмі, «ағылшын» пальтосы, плащ, ал әйелдердің киіміне ұзы н ж е ңді кө й л е кте р , тік нем есе бүрмелі белдемшелер «шинель» костюмдері жатады. Фольклорлық стиль - ұлттық сипаттағы осы заманғы киімдер. Бүл стильде ұлттық ою-өрнектер, кестелер, қол жұмыстарын кеңінен қолданамыз. Романтикалық стиль - бұл ұшқыр, қиял елестер, ізденісте р тобы. Киімде әйелдік қасиеттерді бейнелейтін бөлшектерді, жиектерді пайдалану. Спорттық стиль - демалыс, спортпен жаттығу, саяхат үшін ыңғайлы киімдер үлгісі. Жаңа сабақты бекіту: 1. Сән сезінің мағынасы? 2. Стиль. Стильдің түрлері? 3. К л а с с и ка л ы қ сти л ь мен ф ол ькл орл ы қ стильдің айырмашлығы? 4. Романтикалық стиль мен спорттық стильдің бір-бірінен ерекшелігі неде? 5. Бүгінгі сабақтың бағытын талдау? 6. Бүгінгі сабақтан алған әсеріңіз? Қорытынды. Оқушылардың білімін бағалау. Үйге тапсырма: Қазақстандағы белгілі сән үлгілерінің түрлерімен танысу. «Мектептегі технология. Технология в школе» №7/2010 % £ е х н о л о г и я 15 Костюмдер композициясы
Ақтөбе қаласы Сабақ мақсаты: костюмнің шығу тарихы, түрлері туралы түсінік беру, әсем дікті өз тірш ілігінде орынды пайдалана білуге үйрету, жаңа сөздерге анықтама беру. Сабақ міндеті: 1. Білім ділік: оқуш ы ларға костю мдер және олардың қазіргі заман талабына сай болуы туралы түсінік беру.
оқуш ы л ард ы ң киім дер туралы көзқарастарын, эстетикалық талғамдарын дамыту.
3. Тәрбиелік: оқушыларды халық дәстүрінің тарихы н б іл іп , б ү гін гі өм ірм ен ж а л ға сты р ы п, құрметтеуге тәрбиелеу.
жұмыс.
Сабақ көрнекілігі: тест, ежелгі, қазіргі костюмдер салынған плакаттар, есептік сансөз. Пәнаралық байланы с: м атематика, тарих, бейнелеу. Қолданылған әдебиет: “ Іс тіге біл ”, авторы И. Егорова. “ М ектептегі технология" журналы. Технология оқулығы.
I. Үйымдастыру. Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру үшін және зейіндерін мұғалімге аудару мақсатында тренинг өткізу. - Бүгінгі сабақтағы көңіл күйің қалай? - Сабаққа қандай мақсатта келдің? - Сабақтан не үйренем деп ойлайсың? - Бүгінгі сабақ қалай өтеді деп ойлайсың? II. Үй тапсырмасы. Оқушылармен өткен тақырып бойынша тест жұмысын өткізу. 1. Матаның түрлері мен қүрылысы а) кездемелік, фанель; б) оң, теріс тігістігі созылуы; в) сары жолақ, ақ, сары. 2. Қандай мата әдемі, жүмсақ, жеңіл, жылтыр? а) жүн; б) жібек; в) талшық. 3. Қол тігісінің түрлері - а) сырып тігу; б) іліп тігу; в) көктеу. 4. Жібектен мата алу қайда орындалады? а) үй жағдайында; б) автоматтандырылған станокта; в)тегістеуші, иіруші орындарда. 5. Талшық атаулары - a) өте жіңішке; б) жүн, жібек; в) өте жуан. 6. Қандай мата жылуды жақсы өткізеді, берік, аз қыртыстанады? а) жүн; б) жібек; в) талшық. 7. Матаның физикалық, механикалық қасиеті а) жіптердің тігіске ыдырауы; б) беріктілігі, қыртысталуы; в) шаң өткізгіштік. 8. М аш ина и несі мен қол и н е с ін ің айыр- машылығы а) айырмашылыгы жоқ; б) сызығы бар; в) болат, жылтыр. 9. Машина инесінің немері қандай болады? а) 70, 60, 50; 6 )9 0 ,1 0 ,1 2 0 ; в) 120, 40, 30. 10. Кеуде ө л ш е м д е р ін е қандай өлш емдер жатады? а) артқы бой; б) кеуде шеңбері, бел шеңбері; в) киімнің ұзындығы. Жауаптары: 1-6, 2-6, 3-6, 4-6, 5-6, 6-6, 7-6, 8-6, 9-6,10-6. III. Сергіту сәті. Шаршағандарын басу және өздерін еркін ұстау үшін сергіту сәтіне сабақ эпиграфы жасырылған есептік сансөз ойынын шештіру (көбейту кесте негізінде). (1-кесте) IV. Сабақты қайталау. Костюмнің шығу тарихын, тігілуін бір сөзбен айтып жеткізу қиын. Костюм бізге ежелгі Египет елінен келген. Заман ағымына байланысты өзгеріп отырып, қазіргі костюмдердің үлгісіне енді. Костюм - француз тілінен аударғанда «киім- кеш ек» д еген м ағы наны б е р е д і. Костю м дер композициясы дегеніміз - костюмдерді құрастыру, яғни әр түрлі маталардан, әр түрлі стильдерден костюм үлгілерін қурастырып шығару. Композиция сөзі латын тілінен аударылған. Қ а зір гі сәнде
екі тү р л і бағы т бар.
Р е тр о спе ктив а л ы ж ә не
пе р спе кти ва л ы . Р е тр о спе ктив а л ы ө тке н ге бағы ттал са, перспективалы болашаққа бағытталған. Ә й е л д е р д ің ки ім і қо л д а н ы л уы н а қарай күнделікті, тұрмыстық, сахналық, спорттық болып б ө л ін е д і. С оны ң іш ін д е костю м әй е л д е р д ің күнделікті киетін киіміне жатады. V. Сарамандық жұмыс. Үйден
ор ы н д а п келген
са рам анд ы қ ж ұм ы стары н бағалап, ө зд еріне таратып беру, т ігіл ге н ко с тю м д е р ін а кс е с с у а р , яғни
өз қиялдарымен әр түрлі әдістермен әшекейлеу. VI. С аб ақты б е кіту м а қса ты нд а , өткен тақырыптардан сұрақтар жасырылған «Бақытты сәт» ойыны ойналады. Өтілген тақырып бойынша сыртында цифрмен белгіленген, астында сүрағы бар тілш е қағаздар ж асы ры лады , іш ін дегі бір қағазда сұрағы жоқ, бірақ «5» деген баға бар, осы қағазды алған оқушыға «5» бағасы қойылады. Сұрақтар: - Ежелгі костюмдер тарихы қай елден басталған? - Сән сөзінің анықтамасы? - Костюм француз тілінен аударғанда қандай мағына береді? - «5». «Бақытты сәт». - Ұлттық сипаттағы осы заманғы киімдер қай стильге жатады? - К л а с с и ка л ы қ сти л ь қа н д а й стиль және классикалық стильдегі киімдер қандай болады?
16 5 Й £ е х н о л о г и я VII. Үйге тапсырма: «Стиль. Әдемі киіне біл» тақырыбында мәнжазба жазу. Мәнжазбаның жоспары: - стильдер туралы түсінік; - маталар түрлері; - егде тартқан әйелдер киімі; - толық, суңғақ бойлы әйелдер киетін киім. VIII. Оқушыларды бағалау. Үйден орындап келген сарам анды қ жұм ы сын ж эне тест сұрақтары н, сұрақтарға жауап беруін, сергіту сәтіндегі «Есептік сансөз» ойыны арқылы оқушыларды бағалау. Әр та псы р м аны оры ндау д е ң ге й ін е қарай
жетондармен бағаланады. (1-кесте) 36 16
2 7 4 5 3 а Р 4 е м 5 б к Ө i 6 Y ш Д 42 ,8'/ 35 Бұйымдар конструкциясы. Көйлек сызбасын жасау үшін қажетті өлшемдер Рысты Нұрғожақызы БЕКЕНОВА, Әлкей Марғұлан атындағы №40 орта мектептің технология пәні мұғалімі, Астана қаласы Сабақтың мақсаты: Білімділік: теориялық білімдерін практикамен уш тасты ра оты ры п, л о гика л ы қ, ф антазиял ы қ қабілеттерін дамыту, техникалық мәлімет беру;
ұйымдастырушылық, ойлау қабілеттерін дамыту, практикалық іс-әрекеттерін қалыптастыру;
ұқыптылыққа, үнемділікке, өзара көмек көрсетуге тәрбиелеу.
дамыта оқыту әдісі. Сабақ әдісі: топпен, жекелей, ұжымдық жұмыс, түсіндіру, сарамандық жумыс. П әнар ал ы қ байланы с: геом етрия, сызу, математика, информатика. Пайдаланы лған жабды қтар: сантим етрлік таспа, сызғыш, масштабты сызғыш, қарындаш, қалам, желім, интерактивті тақта.
I. Үйы м д асты ру кезеңі: сы н ы пты ң сабаққа дайындығын байқап, оқушылардың назарын сабаққа аудару.
II. Үй тапсырмасын тексеру. Интерактивті тақтамен жұмыс. а) сүрақтар (1-кесте) ә) шағын шығармашылық жоба - «Егер мен сәнгер болсам». Үйде дайындаған сән үлгілерін қорғау, эр топ мүшесі жэне топ басшысы. III. Жаңа сабақ. К иім д і сәнд еу - жаңа сән коллекциясы н шығарудағы шығармашылық процесс. Сәнніңтүрі: техникалық. Техникалық инженер-конструктор, сәнді эскиз, сурет, фото, сызба К ө р ке м д ік қо л д а ну орны , сәннің бағыты, фурнитура, көркемдік әшекейлер, мата түрі. Конструкция құрастыру. Бұйымды конструкциялау дегеніміз - киімнің сырт пішіні мен құрылысын анықтайтын процесс. Киімнің конструктивтік сызбанұсқасы: өлшем алу және ки ім н ің д е н е д е е м ін -е р кін қозғалуы н қамтамасыз ететін қосымшадан тұрады. Өлшемдікті іздеу - өнердің де, талғамның да міндеті. КИІМДІ КОНСТРУКЦИЯЛАУ ПРОЦЕСІ - сызбалар, есептеу ф ормулалар, суреттер, қосымшалар. Қолы бар, саусағы жоқ. Мойны бар, басы жоқ. (Көйлек) 1-кесте
I т о п I I TOI1 I I I т о п «Сән» сөзінің үғымы Сызба «Силуэт» дегенім із не? Геометриялықф игуралар «Стиль» дегенім із не? Баскиімдер Ж еңіл киімдер Сыртқы киімдер
^ ^ Е Х Н О Л О Г И Я 17 Көйлек - иық бұйымдарына жатады. Ол X ғасырда Римде пайда болған. Көйлек латын сөзінен аударғанда «кию» деген мағынаны береді. Көйлекке үлгі таңдаған кезде, мынадай жайларды ескеру керек: - көйлек қай бағытқа арналып тігіледі (күнделікті жұмысқа, мерекелік кешке, демалысқа), қандай маусымға арналады (көктем, жаз, күз, қыс), дене мүсіні, жас ерекшелігіне. Көйлектің белгілі бір үлгісінің сызбасын сызу үшін негізінен кеуде шеңбері басты рөл атқарады. НЕГІЗГІ БӨЛШЕКТЕР: Жағалар, жеңдер, алдыңғы бой, артқы бой. Түлғаға келетін конструкцияны жасаған кезде, оның өлшемдері өте дәл болуы қажет. Адам денесіне киім тігу үшін өлшемдер алу кезінде сақталатын ережелер: 1. Өлшемдерді адам денесінің оң жағында түрып түсіреді; 2. Белін алдын ала жіппен буып қояды; 3. Өлшем алатын адам табиғи тік түруы керек; 4. Таспаны қатты тартуға немесе босатуға болмайды; 5. Ер адамдар тұлғасы тік бүрышты силуэтті, ал әйел адамдар үшбүрышты силуэтті. 6. Үзындық өлшемдері толық, ен өлшемдері жартылай жазылады. IV. Қорытынды. V. Оқушыларды бағалау. VI. Үй тапсырмасы. 2-кесте ТҮЛҒАЛАР ӨЛШЕМДЕРІ ОРАМДАРЫ ЕНДЕРІ
ҮЗЫНДЫҚТАРЫ БЕЛГЕ ЖЭНЕ АРТҚЫ БОЙ, МОЙЫН, ИЫҚ, БІЛЕК, ҚОЛҒА ДЕЙІН КЕУДЕ
КЕУДЕ, БЕЛ, МЫҚЫН Жиһазға арналған жастықша тігу
б іл ім д е р ін жаңа сабақпен байланы сты ру, технологиялық саты бойынша жастықша тігуді үйрету;
Дамытушыпық: оқушылардың икемділігін, қол шеберлігін, өнерге деген сүйіспеншіліктерін дамыту; Тәрбиелік: өз бетінш е ж ұм ы с ж а сауға, ұқыптылыққа, шыдамдылыққа тәрбиелеу. Сабақтыңтипі: жаңасабақ. С абақты ң әдісі: түсін д ір у, сұр а қ-ж а уа п, карточкамен жұмыс. Сабақтың көрнекілігі: дайын бүйым, суреттер (слайд), технологиялық нұсқау карта. П ә н а р а л ы қ б а й л а н ы с : тарих, математика, бейнелеу өнері, сызу. Қажетті құралдар: 70x70, 50x50 см барқыт мата, ине, жіп, қайшы, сызғыш, бор немесе сабын. Сабақбарысы: I. ¥йымдастыру бөлімі. II. Үй тапсырмасын тексеру. III. Жаңа сабақ. IV. Сарамандық жүмыс. V. Жаңа тақырыпты бекіту. VI. Бағалау. VII. Үйге тапсырма. I. Үйымдастыру бөлімі. Сәлемдесу. Оқушылардың сабаққа қатысуын белгілеу, даярлықтарын тексеру. II. Үй тапсырмасын тексеру. 1. Қолөнер дегеніміз не? 2. Қолөнер түрлерін ата? 3. Қолөнер иелері неше топқа бөлінеді, олар кімдер?
Гобелен Кесте тігу \ Әшекей бұйымдар жасау Сырмақ, ши тоқу Қолөнер Қүрақ құрау Бүйымды үлттық өрнектермен өңдеу / . —
Үста Қолөнер Зергер
иелері Шебер
Ісмер Үста - әр түрлі металдан, темірден тұрмысқа түтынатын түрлі бүйымдар мен шаруашылыққа қажет құрал-саймандар, қару-жарақ т.б. жасайтын адам. Қара үста - темір, мыс, жез, т.б. металдарды өңдейтін, темірден түйін түйген адамды атаған. Ал, ақ үста қара ұстаның жұмысын толық меңгерген, қымбат бағалы металдар мен асыл тастардан сан
18 % £ е х н о л о г и я алуан нәзік, көркем бүйымдар жасайтын шебер адам. Кезінде ақ уста кейін зергер деп атаған Ұсталар тобы алтын, күміс сияқты қымбат тастарды қолданып, әшекей бұйымдар әзірлеген. Ісмерлер деп - текемет, киіз басып, сырмақ, ши тоқып, іс тігетін адамды атайды. Шеберлер - ағаштан буйым жасайтын адам. «Зердің жайын зергер білер, Аңның жайын мерген білер» - деген халық арасында айтылған сөздерге қарап, елдің зергерлік өнерге немқүрайлы қарамағандығын аңғарамыз. III. Жаңа сабақ. Қолөнер д үни е ж ү з ін ің әр хал қы н д а бар. Сонымен қатар әр елдің, әр халы қтың тарихи дамуына, түрмысына, табиғи ерекшелігіне және э сте ти ка л ы қ та л ға м ы н а б ай л аны сты ө зін д ік ерекшелігімен өшпес із қалдырып келеді. Қ а зір гі кезде қо л ө не р эл е м е н тте р ін үй и нте р ье р інд е , ки ім -ке ш е к, б а с ки ім д е р д і әшекейлеп, сәндеуде көп қолданып жүр. Оның орындалу технологиясына да ерекше өзгерістер енгізіліп отыр. Мысалы, ою-өрнекпен әшекейлеген бұйымда қатырма жапсыру, моншақтармен, түрлі- түсті тастармен безендіру жиі кездеседі. Сонымен қатар, бөлмелерді безендірудегі тағы бір маңызды элемент - жастықтар. Жастықтар - бөлмеге нақты түс және сән береді. Кез келген белмеге олар жайлылық әкеледі. Жастық тысын жыл маусымына қарай өзгертуге болады. Қазіргі кезде жұмыр жастықтар дәуірлеп түр. Оларды жиһаздарға бүйірлік жастық ретінде қолдануға да болады. Ж ұмыр ж а сты қтар - түр ік жастықтары деп аталады. Олар терең жиһаздар үшін өте ыңғайлы. О ры нд ы қта р үш ін ж а л па қ ж асты қтарды па йд а л а н а д ы . Б ұйы м ды тікп е с бұрын мата таңдаған кезде, түс үйлесімділігіне көңіл бөлуіміз керек (оқушыларға түсті карточкалар үйлестіру, түс ерекшеліктерін сүрау). Ақ түс - қуаны ш қа, м олш ы лы ққа, бақытты турмысқа, қызыл - жалын атқан отқа, өмірлік күшке, сары - күнге, жасыл - өсімдіктер әлеміне, көктемге, көк түс - ашық аспан «көк тәңірі» деп балама ретінде аталады. (1-кесте) IV.
Сарамандық жүмыс. Қауіпсіздік ережесін қайталау. - Инені арнайы ине түйреуішке қадап қою керек. - Қайшыны үсынғанда, ұшын өзіңе қаратып үсын. - Ж іп ті с а б а қта ға н д а ұзы нд ы ғы н, өзіңнің шынтағыңның ұзындығымен өлшеп алу қажет. - Ж ұмыс аяқталған соң құрал-жабдықтарды, жүмыс орныңды жинақта. Нұсқау карта бойынша жұмыстың орындалу ретін түсіндіру (2-кесте). V. Жаңа тақырыпты бекіту. - Білемін - Білдім - Білгім келеді VI.
Бағалау (3-кесте). VII.
Үйге тапсырма. Жастықтың үстіңгі бөлігін тігіп аяқтау. Негізгі түстер Үйлесетін түстер мен реңдер Үйлеспейтін түстер мен реңдер Қызыл
А лты ндай сары, ақ, қара Сия көк, кірпіш түсті, қызыл күрең Қоңыр А лты ндай сары, ақ Күрең қызыл, күлгін Сары
Ж асы л, қоңыр, қара Күрең қызыл, сұр Көк Ақ, сары Күлгін, қы зғы лт қоңыр Сия көк
Сары, қызғылт сары, аш ы қ көк Қоңыр, күрең жасы л, қара 1 -к е с т е Сүр
Қызыл, қызғы лт сары, көгілдір ------------------------------------------------------- Қоңыр, бозғыл қоңыр ------------- -----------------------------------
1. Өлшемі 50X50, 70X70 болатын екі мата аламыз. 50Х 50 артқы бөлігі 70 X 70, алдьщғы бөлігі; 2. 70X70 см болатын алдыңғы бөлігін жан-жағынан 7 см қалдырып төртбұрыш сызамыз; 3. Ортасындағы төртбүрышты 3 см-ден беліп торкөз сызамыз; 4. Сызбада көрсетілген сызықтардың бұрыштарын қосып тігеміз; 5. Жанындағы бүкпелерді бастыра кәктеп тігеміз; 6. Алдыңғы бөлігімен артқы белігін қосып тігеміз. Ішіне губка салып, бекітіп тігеміз. 3-кесте №
Білімділігі С арам анды қ жүм ы с Сөйлеу мәдениеті Қорытынды «Мектептегі технология. Технология в школе» №7/2010 |