Дипломдық жұмыстың негізгі бағыттарын дәлелдейтін графикалық бөлімдер орындалған
Электр желесінің бастапқы деректерін дайындау және жұмыс
жүктеу/скачать 2,62 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.1 Белгіленген тәртіптерді есептеу үшін RASTR бағдарламасының қысқаша жұмыс сипаты
3 Электр желесінің бастапқы деректерін дайындау және жұмыс тәртіптерін есептеу 3.1 Белгіленген тәртіптерді есептеу үшін RASTR бағдарламасының қысқаша жұмыс сипаты “RASTR” бағдарламасының есептік бөлімінің қысқаша сипатын көрсетейік. RASTR бағдарлама кешені ПЭВМ IВМ РС және онымен үйлесімді компьютерлерде электр жүйесінде орналған режимдерді есептеу және талдау үшін арналған. RASTR есеп жүргізу мүмкіндігін, режимді эквиваленттеу және ауырлық етуді, бастапқы мәліметтерді экранға енгізу және түзету мүмкіндектерін, тораптар мен сызба тармақтарын шұғыл түрде өшіру, желіні аймақтандыру мүмкіндіктерін, кез келген есеп және бастапқы параметрлерді ала отырып, сызбаның болмаса оның бөлек фрагменттер арқылы графикалық ұсынылымын жасау мүмкіндіктері қарастыруы толық қамтамасыз ете алады.
RASTR есепке алынған мақсаттардың көлемі жағынан бағдарламалы ешқандай шектеу қойылмаған. Жеделдік жадының мүмкіндігі сызбаның есептік көлеміне байланысты, резиденттік бағдарламалардың минималды санына қарай қазіргі таңда сызбаның шектік көлемі 1200-1500 торапты құрайды (сызбаның үйлесіміне байланысты).
«Тораптар» мәліметтер форматы: Аудан – ауданның нөмірі, тораптың ауданға қарайтынына байланысты;
Нөмір – алмастыру сызбасындағы тораптың нөмірі; N – статистикалық мінездеменің нөмірі;
О - белгіленбеген; 1.2 - стандарттар (бағдарламаға енгізілген);
Атауы – тораптың атауы (0-12 символдар); Uном – тораптың номиналды кернеуі болмаса тораптың модулі (кернеудің стандартты межелігімен белгіленеді);
Рнаг, Qнаг – тораптың активті және реактивті ауыртпалығы (бақылау өлшемімен белгіленеді, болмаса есеп мәліметтері пайдаланылады);
Рген, Qген – тораптың активті және реактивті генерациясы, генерация бар жердегі тек тораптардың қосымша бақылау өлшемдері жүргізілген жерде жүргізіледі;
Qmin, Qmax – тораптың реактивті қуат генерациясының минималды және максималды шектерінің өзгеру мүмкіндігі (жабдықтың техникалық мүмкіндігімен белгіленеді). Белгіленген шектер бағдарламаға осы тораптың реактивті қуат тарапынан оңтайлы генерация белгілеуді анықтайды.
"Тарау" мәліметтер форматы: Nнач , Nкон – тежеулі желі тораптардың нөмірлері;
R, X - қарсыласу; 12
B – ЛЭП арналған өткізгішдігі (мкСм) – «П» тәрізді сызба (< 0) шунттардың толық өткізгішдігі, трансформат үшін - "Г"- тәрізді сызба (> 0);
Кт в Кт/м – трансформацияның затты және жалған коэфициент қосалқысы.
Тараудың қарсыласуы Uнач кернеуіне әкеліп соғады, ал трансформация коэфициенті Uкон/Uнач қатынасы болып белгіленеді.
«Аудандар» мәліметтер форматы: Нөмір – аудан нөмірі;
Атауы – аудан атауы; «Нәтиже» бұйрығы;
«Тораптар» бұйрықнамасы. Есеп нәтижелері кесте түрінде ұсынылады, оны қарау үшін, кестенің парақтарын артқа және алға аудару арқылы, бір торап шеңберінде ауысы үшін PGUP, PGDN клавиштарын пайдаланамыз. Экранда тораптың барлық байланыстары үнемі көрсетіледі (егер олар экранда кішіреймесе, онда торап толықтай көрсетілмейді). Қызыққан торапқа тікелей өту үшін оның нөмірін теріп Enter басу керек (> па нөмірі экранның бірінші жолында жанады).
«Шығындар» бұйрықнамасы. Активті қуаттың желі ішінде, болмаса таңдалған аудандағы шығындарын анықтау үшін құрылымды талдауға арналған. Кестені басып шығару үшін - F8.
Техникалық мінездеме бойынша RASTR бағдарламасы есепке алынған мақсаттардың көлемі жағынан бағдарламалы ешқандай шектеу қойылмаған. Жеделдік жадының мүмкіндігі сызбаның есептік көлеміне байланысты. Жеделдік жады көлемі жобалық, кеңейтілген жадыны пайдаланылатын резиденттік бағдарламалар енгізілбеген. Жұмыс кезінде бағдарлама файлдардың үш түрін құра алады:
1)*.rge бастапқы мәліметтер және сызбаның режимі бар ақпаратын қамтыған 10 торап сызбаларына арналған 1 Кбайт дискілік жады қажет етіледі;
2)*.uk ауырлау траекториясын қамтыған ақпараттар; 3)*.cxe сызбаның графикалық келбетін қамтыған ақпараттар.
RASTR пакет бағдарламасының есеп бөлімінің сипаттамасы Басты мәзір:
RASTR-ды енгізген соң, Сіз басты командалары көрсетілген кешеннің басты мәзіріне тап боласыз. Мәзірде ауысу үшін келесіні пайдаланыңыз:
а) курсорды пайдалану клавиші, үшін,
б) функционалды клавиштер – қай жерде болмасаңызда, деңгейлес мәзірдегі әріпті бояу мен қатар ALT клавишасын да бассаңыз, сол мәзірге қайта келіп түсесіз.
Деңгейлес мәзірдегі боялған әріпті басқан соң, сол команданың бастапқы орындауына қайта ораласыз (кириллица және регистр бола тұра орыс әріптері көрсетілген клавиштерді пайдаланыңыз). Мысалы: ALT_Д /В/У – 13
бағдарламаның кез келген жерінен «Тораптар» кестесіне түсуіңізге әкеліп соғады. F1 - F10 кливиштері мәзірге жатпайтын командаларды орындау үшін пайдаланылады, олар бойынша анықтама – экранның соңғы жолы, ALT_F1 - F10 клавиштер анықтамасын ALT клавишасын басы арқылы алуға болады.
в) тінтуір – инверстік курсоры бар екі кнопкалы тінтуір пайдаланылады (түрлі түспен белгіленген белгі-әріп), бағдарламалық курсормен белгілі жерге өту үшін тінтуірдің сол клавишасын басу арқылы жүзе асырылады, сол клавишті жылдам және екі рет басу керек, таңдалған команданы орындауға әкеліп соғады (ENTER тәрізді) экранның соңғы жолында сол клавишаны басу, тиісті команданың орындалуын қамтамасыз етеді (ALT кнопкасын басуына байланысты). Тінтуірдің оң клавишасы ESC клавишасы ретінде пайдаланылады. Тінтуірмен жұмыс жасау экрандық редактор және өзіндік нәтиже беру ерекшеліктері бар.
Бағдарламамен жұмыс жасау алдында RastrWin3 түсінікті болу үшін сызбалар, электр желі ауыртпалықтардың бастапқы деректері бойынша форма дайындаймыз.
Желінің белсенді қарсыласуы (Ом) былай белгіленеді
L r R 0
(3.1)
Бұл жерде L – желінің ұзындығы, км, о r
– үлесті белсенді қарсыласу, Ом/км. Желінің реактивті қарсыласуы (Ом) былай белгіленеді
L x X 0
(3.2) Бұл жерде о х
– үлесті белсенді қарсыласу, Ом/км. Реактивті өткізу қабілеттігі (См) былай белгіленеді
Бұл жерде о b
– үлесті реактивті өткізу қабілеттілігі, См/км. 3.1 и 3.2 кестелерінде желі сымдарының параметрлері көрсетілген.
n L b B 2 0
(3.3) 14
3.1 кесте– Желі сымдарының параметрлері Желі
№ Желі учаскелері Сым маркасы
о r , Ом/км о x , Ом/км о b ,
См/км 1 НЯЦ - Водозабор АС-120 0,249
0,427 2,66
2 НЯЦ - ИЯФ жаңа АС-120 0,249
0,427 2,66
3 ИЯФ новая - Білім ордасы АС-120 0,249
0,427 2,66
4 Білім ордасы – Талғар сайы АС-120 0,249
0,427 2,66
5 НЯЦ – Думан АС-185 0,162
0,413 2,75
6 НЯЦ – Шымбұлақ АС-120 0,249
0,427 2,66
7 НЯЦ – Талғар ТЛМЗ АС-120 0,249
0,427 2,66
8 Талғар ТЛМЗ - Талғар АС-120 0,249
0,427 2,66
9 НЯЦ - Талғар АС-120 0,249
0,427 2,66
10 Талғар – Ш. Талғар АС-95 0,306
0,45 2,61
11 Талғар ГЭС- Ш.Талғар АС-95 0,306
0,45 2,61
3.2 кесте – Сым желілерінің қарсыласуы және өткізу қабілеті Желі №
Желі атауы ұзындығы, км
, Ом
Х , Ом
В , 10 - 6 См 1 НЯЦ - Водозабор 5,8 0,725
1,235 15,428 2 НЯЦ - ИЯФ жаңа 5,6 1,4
2,4 7,448
3 ИЯФ новая - Білім ордасы 25 3,115
5,335 66,5
4 Білім ордасы – Талғар сайы 22,665 5,64
9,68 30,145
5 НЯЦ – Думан 18,4 2,98
7,6 25,3
6 НЯЦ – Шымбұлақ 17,33 4,3
7,4 23,05
7 НЯЦ – Талғар ТЛМЗ 7,39 1,84
3,16 9,83
8 Талғар ТЛМЗ - Талғар 17,73 4,42
7,57 23,58
9 НЯЦ - Талғар 12,55 3,13
5,4 16,69
10 Талғар – Ш. Талғар 1,8 0,55
0,81 2,35
11 Талғар ГЭС- Ш.Талғар 4,16 1,3
1,87 5,43
Трансформаторлардың сызба параметрлерін ауыстыру [2] алынған және 3.3 кестесінде көрсетілген.
15
3.3 кесте – Трансформаторлардың қарсыласуы Орнатылған жері трансформатор маркасы
, Ом
Т Х , Ом
ВН СН НН ВН
СН НН ПС НЯЦ
2хТДТНГ-
15000/110 1,3
1,3 1,3 44,45 0 26
ПС Водозабор
2хТДН-16000/110 2,19 - - 43,35 - - ПС ИЯФ жаңа ТДН-16000/110 4,38 -
86,7 - - ПС Білім ордасы
2хТРДН- 40000/110 0,7
- - 17,35 - - ПС Талғар сайы ТДН-10000/110 7,95 -
139 - - ПС Думан
ТДН-6300/110 7,95 - - 139 - - ПС Шымбұлақ
ТМН-6300/110 14,7 - - 220,4 - - ПС Талғар ТЛМЗ
ТМН-6300/110 14,7 - - 220,4 - - ПС Талғар
2хТДТН- 16000/110 1,3
1,3 1,3 44,45 0 26
ПС Ш.-Талғар
ТМ-4000/35 2,6 - - 23 - - ПС Ш.-Талғар
ТМН-6300/35 1,4 - - 14,6 - -
3.1 сурет – Талғар АЭЖ ауыстыру сызбасы
4 RASTR бағдарламасымен Талғар ауданының электр желілерінің жұмыс тәртіптерін есептеу 4.1 Қолданыстағы желілерді есептеу
Талғар ауданының электр желілерінің минималды, максималды және апатты жағдайдағы жұмыстары үшін есеп жүргіземіз.
Әдеттегі жұмыс режимі, ол барлық тұтынушыларды электрмен қамсыздандыру және белгіленген мөлшердегі сапалы электр қуаты (жиілігі және кернеу сапасы).
2015 жылғы әдеттегі минималды жұмыс кезіндегі есеп мәліметтері 4.1.- 4.4. суреттерінде көрсетілген.
4.1 сурет – Тораптар
7
4.3 сурет – Тараулар
4.4 сурет – Аудандар + Шығындар
Есептерде көрсетілгендей, желінің элеметтері әдеттегідей жұмысқа жүктелген, ЛЭП шығындары 0,18 МВт құрайды, трансформаторларда 0,01 МВт.желінің торабындағы кернеу ауытқушылықтары ұйрағынды мағынада, яғни ±5 % аспайды.
8
4.5 сурет – 2015 жылғы әдеттегі режимдегі кернеудің ағымы 9
2015 жылға арналған әдеттегі максималды жұмыс режимі
4.6 сурет – Тораптар
4.7 сурет – Тораптағы кернеудің түсуі
10
4.8 сурет– Тараулар
4.9 сурет – Аудандар + Шығындар
Есептерде көрсетілгендей, желінің элеметтері максималды (қыс) жұмысқа жүктелген, ЛЭП шығындары 0,66 МВт құрайды, трансформаторларда 0,07 МВт. Минималды режиммен салыстырғанда (жаз) олар ұлғайған. Желінің торабындағы кернеу ауытқушылықтары ұйрағынды мағынада, яғни ±5 % аспайды.
11
4.10 сурет – 2015 жылғы максималды режимдегі кернеудің ағымы 12
Апатты жұмыс режимі
Апатты режимдер ауыспалы режимдерге жатқызылады және қысқа уақтылығымен мінезделенеді (бір заматта, бірнеше секунд). Олар әр-түрлі олқылықтарда пайда болады, мысалы, қысқа мерзімді тұйықталу, сол мезетте, белгіленген режим параметрлеріне қарағанда режим параметрлері қатты және тез өзгереді.
4.11 сурет – Тораптар
4.12 сурет – Тораптағы кернеудің түсуі 13
4.13 сурет – Тараулар
4.14 сурет – Аудандар + Шығындар
Осы электр желінің жұмысын қарай отырып, келесі ұғымға келуге болады: - тораптардағы кернеу белгіленген маңыздардан аспайды, себебі 35 кВ желілер үшін ±5 % шектен аспауға тиіс;
- ЛЭП шығындары -0,24 МВт құрайды, трансформаторларда - 0,23 МВт.
14
4 .15 сурет – 2015 жылға апатты режимдегі кернеудің ағымы 15
4.2 Келешектегі дамуды ескере отырып жұмыс тәртіптерін есептеу
Талғар АЭС желісінің жұмыс режимдерінің тұтынушыларының ауырталығы 10% өсу перспективасымен есептеп қарайық.
Әдеттегі минималды жұмыс режимінің даму перспективасы ескеріле отырып 4.13-4.16 сүреттерінде есептері көрсетілген.
4.16 сурет – Тораптар
4.17 сурет – Тораптардағы кернеудің түсуі 16
4.18 сурет – Тараулар
4.19 сурет – Аудандар + Шығындар
Есептерде көрсетілгендей, желінің элеметтері перспективалық дамуды ескере отырып, минималды (жаз) жұмысқа жүктелген, ЛЭП шығындары 0,2 МВт құрайды, трансформаторларда 0,02 МВт. Желінің торабындағы кернеу ауытқушылықтары ұйрағынды мағынада, яғни ±5 % аспайды.
18
Перспективалық дамуды ескере отырып, әдеттегі максималды режим
4.21 сурет – Тораптар
4.22 Суреті – Тораптардағы кернеудің түсуі
19
4.23 сурет – Тараулар
4.24 Суреті – Аудандар + Шығындар
Есептерде көрсетілгендей, желінің элеметтері максималды (қыс) жұмысқа жүктелген, ЛЭП шығындары 1,03 МВт құрайды, трансформаторларда 0,09 МВт. Минималды режиммен салыстырғанда (жаз) олар ұлғайған. Желінің торабындағы кернеу ауытқушылықтары ұйрағынды мағынада, яғни ±5 % аспайды. 20
4.25 Суреті – Перспективалық дамуды ескере отырып, максималды режимдегі кернеудің ағымы 21
Перспективалық дамуды ескере отырып, апатты режимі
4.26 сурет – Тораптар
4.27 сурет – Аудандар + Шығындар
22
4.28 сурет – Тараулар
Электр желінің апатты режимдегі жұмысы перспективалық дамуын ескере отырып, келесі ұғымға келуге болады:
- тораптардағы кернеу белгіленген маңыздардан аспайды, себебі 35 кВ желілер үшін ±5 % шектен аспауға тиіс;
- ЛЭП шығындары -0,29 МВт құрайды, трансформаторларда - 0,29 МВт.
23
4.29 сурет – Перспективалық дамуды ескере отырып, апатты режимдегі кернеудің ағымы 24
5 Талғар АЭС электр желілерінен алынған есептерді талдау
RASTR бағдарламасымен Талғар ауданының перспективалық дамуын ескере отырып, қолданыстағы электр желілерінің минималды, максималды және апатты жағдайдағы жұмыстары үшін есеп жүргіздік.
Талғар ауданы қолданыстағы желінің әдеттегі минималды жұмыс режимі (жаз) кезінде барлық элеметтер жұмысқа әдеттегідей жүктелген, ЛЭП шығындары 0,18 МВт құрайды, трансформаторларда 0,01 МВт. Желінің торабындағы кернеу ауытқушылықтары ұйрағынды мағынада, яғни ±5 % аспайды.
Қолданыстағы желінің максималды (қыс) жұмыс режимінің есебі кезінде, барлық элеметтер жұмысқа әдеттегідей жүктелген, ЛЭП шығындары 0,66 МВт құрайды, трансформаторларда 0,07 МВт. Минималды режиммен салыстырғанда (жаз) олар ұлғайған. Желінің торабындағы кернеу ауытқушылықтары ұйрағынды мағынада, яғни ±5 % аспайды.
Электр желінің апатты режимдегі жұмысын бақылай отырып, келесі ұғымға келуге болады:
- тораптардағы кернеу белгіленген маңыздардан аспайды, себебі 35 кВ желілер үшін ±5 % шектен аспауға тиіс;
- ЛЭП шығындары -0,24 МВт құрайды, трансформаторларда - 0,23 МВт. Содаң соң Талғар АЭС желісінің жұмыс режимдерінің тұтынушыларының ауырталығы 10% өсу перспективасымен есептеп қарадық.
Есебіміз көрсеткендей, желінің әдеттегі минималды жұмыс режимі (жаз) кезінде барлық элеметтер жұмысқа әдеттегідей жүктелген, ЛЭП шығындары 0,2 МВт құрайды, трансформаторларда 0,02 МВт. Желінің торабындағы кернеу ауытқушылықтары ұйрағынды мағынада, яғни ±5 % аспайды.
Желінің максималды (қыс) жұмыс режимінің есебі кезінде, барлық элеметтер жұмысқа әдеттегідей жүктелген, ЛЭП шығындары 1,03 МВт құрайды, трансформаторларда 0,09
МВт. Минималды режиммен салыстырғанда (жаз) олар ұлғайған. Желінің торабындағы кернеу ауытқушылықтары ұйрағынды мағынада, яғни ±5 % аспайды.
Апатты жұмыс режимінің есебінде (Талғара АЭС 35 кВ желісін сөндірген кезде) тораптағы кернеу нормаларға сай болып шықты, яғни олар белгіленген шектен шықпаған. ЛЭП шығындары 0,29 МВт құрайды, трансформаторларда 0,29 МВт. Яғни трансформаторлардағы шығындар басқа режимдерге қарағанда ұлғайған.
|