Жәйрем кен орнының геологиялық құрылымы

1.2 Жәйрем кен орнының геологиялық құрылымы

Кен орнының кен алаңы Жайылма ойысының солтүстік-батыс бөлігінде, Жәйрем брахиантиклиналының шегінде орналасқан. Кен орнының құрылымдық жағдайы Жәйрем кен алаңының 1: 10000 масштабтағы палеозой шөгінділерінің геологиялық картасында көрсетілген.

1.3 Стратиграфия

Кен орнында өнеркәсіптік кенденуді алып жүретін жоғарғы девонның фаменский ярусының (D3fm) қиын орналасқан теңіздік көмірлі-сазды-кремнийлі-карбонатты шөгінділері және таскөмір вулканогенді-шөгінді карбонатты-сазды-кремнийлі жыныстар (C1t) дамыған.

Жоғарғы девон-D3.
Нижнефамен подиярус-D3fm1.
Төменгі мұнай шөгінділері үш пакетке бөлінеді: ұстамайтын стратификацияланған (D3fm1a), ырғақты стратификацияланған (D3fm1b) және флишоид (D3fm1c).
Ұсталмаған қабатты (D3fm1a) бөлім түбінде ашылып, сұр сазды-кремнийлі-карбонатты жыныстардан тұрады, олар шөгінділер мен қабаттардың қабаттарымен ұсынылған. Бұл қораптың жыныстары Жәйрем брахиантиклиналының ядролық бөлігін құрайды. Бума өнеркәсіптік қорғасын-мырыш кенденуін көтермейді, литологиялық ерекшеліктері бойынша бес горизонтқа бөлінген.
Жоғарғы бөлігінде қуаты 0,8-ден 1,2 м-ге дейін сілтілі және қышқыл құрамдағы туфтар мен туффиттердің жиналуы байқалады, сұр кремнийлі линзалар, қуаты аз (20 см-ге дейін) магнетит пен сидерит кендерінің аз қабаттары кездеседі.
Ритмикалық қабатты қорап (D3fm1b) - кен қабаттарының бірі.
Пакет төрт горизонтқа бөлінген, алевропесстер, туфтар мен туффиттердің қабаттары бар қара сұр сазды-кремнийлі-карбонатты жыныстардан тұрады, жұқа қабатты, біркелкі емес және ырғақты құрылымды.
Сондай-ақ, массивті кремнийлі-кальцийлі жыныстардың (5-тен 30 см-ге дейін) және таспалы-қабатты ырғақтардың (1-ден 20 см-ге дейін), көмірлі және пирит-сфалериттің ауысуы бар. Пирит ырғақтарында пириттің 20-дан 80% - ға дейін болады.
Жоғарғы, " туф " горизонт кен алаңының барлық учаскелері мен кен орындары үшін белгі болып табылады. Горизонттағы басым тау жынысы-туффиттермен қабаттасқан қара туфопелиттер (5-20 мм), пирит (5-тен 25 мм-ге дейін) және көмір-кремний-әк ырғағы (5-тен 30 мм-ге дейін), кремний-кальцийлі жыныстарда кальцит түйіндері кездеседі. Алыс Батыс учаскесіндегі көкжиектің қуаты – 10-нан 15 м-ге дейін, Батыс учаскеде 7-8 м-ден 18 м-ге дейін, шығыста 10 м-ге дейін өзгереді.
Ырғақты қабатты қораптың жалпы қуаты 120-дан 140 м-ге дейін.
Флишоидты қорап (D3fm1c) кен орнының барлық учаскелерінде негізгі кен сыйымды қалыңдық болып табылады. Флишоидтық ырғақ материалды градациялық сұрыптаумен көп қабатты бірнеше және тұрақты қайталауда көрінеді. Ритм қуаты 1-ден 40-50 см-ге дейін, литология бойынша қорап бес горизонтқа бөлінеді.
Бірінші ("нақты "немесе" флиш") горизонт, үшінші және бесінші горизонттар қара сұр сазды-кремнийлі-карбонатты жыныстардан тұрады. Төменгі бөлігінде пирит ырғақтарының жоғары концентрациясы байқалады. Бірінші және үшінші горизонттарда қорғасын-мырыш кендері орналасқан.
Екінші горизонт," белгілеу", біркелкі бөлінбеген жеңіл кальцит түйіндері бар массивті қара көмірлі карбонатты-калишпатты-кремнийлі жыныстардан тұрады. Горизонт бүкіл Атасу кенді ауданы үшін белгі болып табылады. Алыс батыстағы учаскеде көкжиектің қуаты 15 – тен 22 м – ге дейін, батыста-12-14-тен 20 м-ге дейін, шығыста-10-нан 22 м-ге дейін.
Төртінші горизонт - "бірінші темір кені қабаты", фациялар мен қуаттың бүйірлік өзгергіштігімен сипатталады. Бұл альбит-карбонатты, альбит-хлорит-карбонатты, кремнийлі-карбонатты жыныстар (20-30 см-ден 1-3 м-ге дейін), линзалармен және безді яшмалардың қабаттарымен (0,5-15 см) және гематит-магнетит кендерімен (20-30 см). Көкжиектің қуаты солтүстік-шығыстан оңтүстік-батысқа қарай 20-дан 60-80 м-ге дейін өзгереді.
Пакеттің жалпы қуаты 42-ден 520 м-ге дейін.
Орта тас шөгінділері сұр (D3fm2a) және қызыл түсті (D3fm2b) болып табылады.
Сұр түсті қорап (D3fm2a) сұр түйінді кремнийлі әктас және флишоидты құрылымның қара сұр сазды-кремнийлі-кальцийлі жыныстарының ауыспалы горизонттарымен сипатталады. Кесудің әртүрлі бөліктерінде пакетте туфопелиттер, пирит ырғағы, кремний және яшм линзалары, магнетит, гематит және сидерит қабаттары бар.
Шығыс бөлігінде темір-германий кендерінің негізгі қабаттары бар, төрт горизонтқа бөлінген: "екінші темір кені қабаты", флишоидты құрылымның горизонты, "үшінші темір кені қабаты" және горизонт – флишоидты конкрецификалық жыныстардың горизонтының литоанологы.
Қораптың қуаты 20 − дан 130 м-ге дейін.
Қызыл түсті қорап (D3fm2b) түсі мен құрылымы Кен орнының барлық жыныстарынан күрт ерекшеленеді.
Батыс және алыс батыс бөліктерінде ол біртекті құрылым мен құраммен сипатталады, ортаңғы бөлігінде оның құрамында сынған карбонатты жыныстар, органогендік-детрит және түйіндік әк тастар бар, флишоидты құрылымы бар.
Шығыс бөлігінде пакетте екі Горизонт бөлінген: "төртінші темір кені қабаты" төменде – гематит пен якобситтің 1 см-ге дейін қабаттары бар қызғылт-жасыл – сұр кремнийлі әктас, бөлімде гематит кендері жоғары; одан да жоғары кремнийлі әктас қызғылт-қара-қызыл түске боялған, олардың құрамында марганец оолиттері, гематит-серицит және жасыл серицит туфопелиттері бар.
Пакеттің жалпы қуаты 36-дан 185 м-ге дейін.
Палеозой шөгінділерінің қимасы таскөмір жүйесінің турней ярусының кеуденің вулканогендік-шөгінді қабатындағы кен орнында аяқталады. Шөгінділер эрозиялық кесіндіге шығады, кен орнын солтүстік, шығыс және оңтүстік-шығыстан қоршайды.
Турней ярусы-С1t.
Төменгі подиум-C1t1.
Қара сұр С1t1a пакеті екі горизонттан тұрады: ырғақты түрде кезектесетін органогендік-детритті және кремнийлі әктас, жоғарғы горизонт – детритті әктас (ырғақтың негізі) және көміртекті кремнийлі-кальцийлі жыныстар, кварц-кальцитті желектер. Серицитолиттердің қабаттары белгіленді, олардың біреуі (қуаты 25-тен 30 см-ге дейін) кен орнында байқалады.
Қораптың қуаты 70 − тен 220 м-ге дейін.
Жоғарғы подиярус-C1t2
C1t2a желбезек бумасы үш горизонттан тұрады, төменгі бөлігінде таспа тәрізді, жоғары конкрециялық және түйіндік карбонатты-кремнийлі жыныстар, тефроидтардың, күл туфтарының және туффиттердің қабаттары бар.
Қаптаманың жоғарғы горизонты қуаттылығы 100 м-ден асатын вулканогенді-сынықты жыныстардың қабаттары бар жасыл-сұр сазды-кремнийлі-карбонатты және альбит-хлорит-карбонат-кремнийлі қабатты жыныстардан тұрады.
Қораптың қуаты 40 – тан 65 м-ге дейін.
Күл-сұр c1t2b пакеті-серициттелген тефроидтардың, күл туфтарының, туффиттердің қабаттары бар кремний-карбонатты жыныстар.
Қораптың қуаты 100 м-ден асады.
1.4 Кайнозой шөгінділері
Жәйрем кен алаңының шегінде кайнозой шөгінділері бес стратиграфиялық бірлікке бөлінген (төменнен жоғары):
- орта және жоғарғы олигоценнің құмдары мен құмтасты саздары;
-төменгі-орта миоцен саздары (Арал құламасы);
-жоғарғы миоцен-төменгі плиоценнің карбонаттанған саздары (Павлодар свитасы);
- құм-өзен линзалары бар төменгі плейстоцендік саздақтар;
-орта – жоғарғы плейстоцен және жоғарғы плейстоцен-холоцен Эол құмдары.
Геологиялық картадан кайнозой шөгінділері алынып, бөлімдер схемалық түрде көрсетілген. Кайнозой шөгінділерінің қуаты 5 м-ден 70 м-ге дейін.

жүктеу/скачать 1,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: