Оқыту әдістері жіктелістерінің белгілі критерийлері (Ю.К. Бабанский бойынша)
Л6.2.1
СӨЖ-ге тапсырма
СӨЖ дайындау
Л6.2.2
Бақылау түрі
СӨЖ-ді қорғау
Л6.3
Сұрақ № 2
«Тірі организмдер» пәнінің бір тарауын қорытындылайтын сабақтың технологиялық картасын құру, онда қорытынды сабаққа тән білім-біліктер мен құзыреттіліктер деңгейін жан-жақты тексеру мүмкіндіктеріне көңіл бөлу.
Л6.3.1
СӨЖ-ге тапсырма
СӨЖ дайындау
Л6.3.2
Бақылау түрі
СӨЖ-ді қорғау
Л7
Сабақты бақылау түрі:
Бақылау сұрақтарына жауап
Л7.1
1
Индукция, дедукция, талдау мен жинақтаудың өзара байланыстары.
Оқыту әдісі, тәсілі мен құралының бірлігі.
Л7.2
2
Көрнекілік әдістерінің көрнекі пайдаланудан айырмашылығы неде?
Көрнекілік әдістеріне қандай әдістер жатады?
Көрнекілік әдісінің басқа әдәстерінен тиімділігі неде?
Практикалық әдістерінің көрнекі пайдаланудан айырмашылығы неде?
Л7.4
4
Практикалық әдістеріне қандай әдістер жатады?Практикалық әдісінің басқа әдәстерінен тиімділігі неде?
Л8
Ұсынылатын әдебиеттер:
Л8.1
Негізгі әдебиеттер:
Л8.1.1
1
А. К. Колеченко. Энциклопедия педагогических технологий. Изд-во АРО, 2002 г.
Л8.1.2
2
Биология. Жалпы орта білім беретін мектептің 6-7- сыныптарына арналған бағдарламалар.- Алматы,2010. Қ.Ә.Жұмағұлова, К.Ж. Жүнісова, Р.С. Сәтімбеков, Ізбасарова Р.Ш.
Л8.1.3
3
Биология. Жалпы орта білім беретін мектептің 8-9- сыныптарына арналған бағдарламалар.- Алматы, 2010 Қ.Ә. Жұмағұлова, Р.Сәтімбеков, Р.Ш. Ізбасарова.
Л8.1.4
4
Биология. Орта жалпы білім беретін мектептің 10-11- сыныптарына арналған бағдарламалар.- Алматы, 2006. Қ.Ә. Жұмағұлова, Р.Сәтімбеков, К.Ә.Жаңабердиева.
Л8.2
Қосымша әдебиеттер:
Л8.2.1
1
Мягкова А.Н., Комиссаров Б.Д. Жалпы биологияны оқыту методикасы.- Алматы, 2007.
Сонин Н.И., Захаров В.Б., Қисымова А.Қ. Биология пәні бойынша жалпы білім беретін мектептің 6-11 сыныптарына арналған бағдарламалар- Программы по биологии для 6-11- классов общеобразовательных школ. Алматы, 2010.
Л9
Қосымша (ТСО, қызметті танудың жандандыру әдістері, көрнекі жәрдемақы, тесттер, ситуациялық тапсырмалар және т.б.)
Л10
Тарау нөмірі
2
Л11
Тарау атауы
Биологиялық білім берудің мақсаты мен мазмұны және биологияны жалпы білім беретін мектепте оқыту үдерісінің ерекшеліктері
27-сабақ (Дәріс сабақ 20)
Л1
Тақырыбы №
27
Л1.1
(атауы)
Биологияны оқыту кезінде әдістермен әдістемелік амалдарды таңдау заңдылықтары, оқыту әдістерінің дамуы.
Биологияны оқыту барысында қолданылатын әдістер сабақтың мазмұнына және оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты әр уақытта өзгеріп отырады. Сынып жоғарылаған сайын әдістер де күрделене түседі. Төменгі сынып оқушыларына қойылатын сұрақ-жауаптар мазмұны жағынан да оны жүргізу тәсілімен де, жоғары сыныптардағы қолданылатын сұрақ-жауаптардан айрықша. Жоғары сыныпта жүргізілетін сұрақ-жауаптар жаңа сабақтың мазмұнының көлемінің көп бөлігін қамтиды. Логикалық тәсілдері де күрделендірілген, сабақты қорытындылау және тақырыпты жинақтап-қорыту мақсатында жүргізіледі. Әңгіме тәсілі сынып жоғарылаған сайын біртіндеп лекция сипатына көшеді. Орта буын оқушыларымен практикалық жұмысты мұғалімнің басшылығымен жаппай-фронтальді түрде жүргізетін болса, жоғары сыныптағы оқушыларға жеке тапсырма ретінде, арнайы жоспар түзу, нұсқау бойынша орындалып, жұмыстың соңында міндетті түрде тексеріледі, бағаланады.
Л4.2
(пункт материалы Л2.2)
Әртүрлі әдістерді қолдану барысында біртіндеп оқушыларды биология курсын оқытуда сабақтың мазмұнына байланысты күрделі түсініктерді қабылдауға болады. Демонстрациялау-практикалық жұмыспен, сұхбатпен ауысуы мүмкін.
Бір сабақта әртүрлі әдістерді қолдану барысында, әдістердің бір түрі басымдық көрестеді. Мысалы: лекция, сұрақ-жауап элементтерімен, ал сұхбат әңгімеге ауысады. Сабақтың өтілу әдісін сараптау нәтижесінде негізгі әдіс деп атап көрсетіп, қалғандары қосымша немесе жанама болып қалады. Әртүрлі әдіс-тәсілдерді қолдану оқушылардың жан-жақты дамуын, ақыл-ойының және дағдыларының қалыптасуының қамтамасыз етеді.
Л4.3
(пункт материалы Л3.)
Әдістер және әдістемелеік тәсілдер барлық сабақ беру іс-әрекеттерінде әдістемелік тәсілдермен қатар жүреді. Әдістемелік тәсілдер дегеніміз оқыту барысында мұғалімнің және оқушылардың әрекеттерін айқындайтын әдістердің элементтері болып табылады.
Әдістемелік тәсілдер алуан түрлі. Олар логикалық, ұйымдастырушылық және техникалық сипатта болады. Сабақ барысында әр-түрлі әдістерге жататын тәсілдер айқындалады. Әр-түрлі әдістердің құрамына жататын әдістемелік-тәсілдер жиі қолданылады.
Әдістердің барлық түрінде логикалық тәсілдер қолданылады: объектілердің ұқсастықтарын салыстыру, ерекшеліктерін анықтау, қортынды жасау және жинақтау. Бұл іс-әрекеттер оқушылардың ойлау қабілетін, өзіндік жұмыс жасау дағдыларын дамытады. Ал, ұйымдастыру тәсілдері оқушылардың зейінін тыңдауға, білімді қабылдауға және жұмыс жасауға, оны орындауға бағыттайды.
Ал, техникалық тәсілдерге әртүрлі жабдықтар мен материалдарды, қолда бар құралдарды пайдалана білу жатады.
Шығармашылықпен жұмыс жасайтын мұғалім, оқытудың жаңа тәсілдерін ойлап тауып, оқытудың белгілі әдіс-тәсілдеріне сәйкестендіріп, оқушылардың білім және тәрбие деңгейлерін көтереді. Қазіргі таңда қолданылып жүрген оқыту әдістерінде оқытудың жаңа технологиялық әдістері қолданылуда.
Практикалық әдіс-тәсілдердің қолдану үрдістерін түсіну үшін, мұғалімнің практикалық сабаққа дайындығын қарастырайық.
Әдісі практикалық-түрі-анықтау, (мысалы өсімдік жапырағының пішінін анықтау). Әртүрлі тәсілдерді қолдану арқылы практикалық сабақ өтудің құрылымы.
