3. Әлеуметтік статусы Мектепке кабылданган балалардың өмipi оларды балалык шактан окушы статусына ұштастыратын өтпелі кезеңдермен сипатталады. Балалар өміріндегі бұл шак көптеген әлі көзі ашылмаған даму мүмкіндктеріне бай. Оларды дер кезшінде байкап, колдап отырганда гана балалардың жекелік психикалык каситеттері жан-жакты дамып, кажетті әрекеттерге айналады. Сондыктан мектеп психологі баланың мектеп талаптарын орындауга, биологиялык кемелденуі, акыл-ой дамуы, жеке басының калыптасуы мен әлеуметтік даярлыгы, epiк сапаларының калыптасуы және көңіл-күйін меңгеріп, өзіне-өзі ұстауы жагынан маглұматтар алып оларды нормативтермен салыстырып зерттеуі кажет.
Мектеп табалдырыгын аттаган күннен бастап бала окушыга айналады. Оныц өмірінде ойын өте маңызды роль аткарады. Дегенмен бастауыш сынып окушысының өмірінде оның танымдык әрекеті жетекші бола бастайды. Осы әрекеті мінез-құлык мотивтерін өзгертіп, бар күшін интеллектуалдык кабылетін, адамгершілік касиеттерін дамытуга багыттауды кажет етеді. Әcipece баланың мектеп өмрінеe eнyi оның көптеген жагдайга икемделуін талап етеді.
Балардың көпшілігі бұған отбасында немесе балабакшада арнайы психологиялык даярлыктан етеді. Мектепке бала үлкен куанышпен барады. Өйткеш мектеп бала болашак үлкендік өмірге даярлыктыі бip сатысы ретінде кабылдайды. Баланың бұл iшкi позициясы оның мектеп өмірін калауы, сыныпта мінез-құлык ережелеріне, сыныптас жолдастарымен ерекше карым-катынас нормаларын, күн тәртібін, мұгалімнің талаптарын жылдам кабылдап оны кипалмастан орындауга негіз болады. Бұл талаптарды бала орындамауга болмайтын кагида деп кабылдайды.
Жаңа ережелер мен нормаларды сөзсіз орындауды талап ету кей кезде балалардың кырсыктык көрсетушіне немесе шамадан тыс шаршауына алып келуі мүмкін. Сондыктан психологтың алдында тұрган ең негізгі міндет - балаларга мектеп талаптарын кабылдап алуга көмектесу.
Мектеп койып отырган жаңа талаптарды орындау үшін бала ерекше режим бойынша өмip суреді. Олар уакытында оянып, сабакты жібермей катынасып, мұғалімнің сөзін жаксы тындап, сабакта ұйымдастырылган жұмысты және үйге берген тапсырмаларды уакытында ережеге сай орындап отыруы кажет. Баланың бұл міндеттерін толык орныдауга негіз болатын тиісті дагдылары болмаса, ол әдеттен тыс шаршауы, сабакты жіберіп коюы, үй тапсырмасын орындамауы сиякты режимді бұзу орын алуы мумкін. Психологтың екінші міндеті - бірінші сыныпка кабылдангандарды мектеп режиміне үйрету шараларын жүйелі түрде жургізу.
Бірінші сынып окушыларының басым көбi бастан кешіретін киындыктарының ішінде олардың мұгалімдермен және сыныптас жолдастарымен карым-катынас жасауы болып табылады. Психологиялык кызмет көрсету барысында баланың карым-катынас мәдениетін тәрбиелеу, калыптастыру психологтың келесі міндет болып аныкталады.
Баланың мектепке баруымен оның отбасындагы жагдайы өзгеред. Бала үй тапсырмасын орындайтын орыны және уақыты болуы керек, ал ата-аналар өз тіршілігін окушының күн тәртібімен санасып ұйымдастырады. Содыктан, біріншi сынып окушыларының ата-аналарымен көптеген режимдік жұмыстар, балаларга үй тапсырмасын орындату тәртібін үйрету, баланың жұмыс орнын ұйымдастыру т.с.с. мәселелер бойынша ағарту жұмыстарын жүргізу - осы жас кезеңіндегі балалармен жүргізетін психолог жұмысының келесі міндеті.