Мәдениеттану
А. Дейнеканыц
долбары (набросок) В.В. М аяковский.
Суретші
И .К .
А йвазовскийге
салынған
Эскиз.
84
Мәдениеттану
& ш іт е
д
е
ш
о
п
Зе
XVIII ғ. рондадағы
Шрифтың
үлгісі.
щ
т
т
\
п
ш
т
и
р
һ
м о с к в а
ю риС ТЪ
ВЕЛИКІЙ
„
и д е р л а н д ы
у л үзүж "О X ҮҮ Ү
О
к
х х и
К
Х
Х
О
шш» жкмо ОВОЩЕ
СШСТОПОПЬ П О Л К Т Ь
ІО Ш іН Ъ мааской
М т О М Ь
НИШИНЕВЪ
в т р в у н ч ь
ш
щ
ш
>
Ш
Ш
карыюіъ
колонія ІІД в А
XIX ғ. екінш і жартысындағы — XX ғ. бастамасындағы
титулдылық
шрифтардың
үлгілері.
88
Мәдениеттану
СКУЛЬПТУРА - МҮСІН
“ М үсіндеудің
әр туындысы, өзімен өмірдің
неткен немесе үлы ережесін ш ырайлауы қажет,
оқытуы қаж ет, өйтпесе ол тілсіз болады” .
Д. Дидро*.
Мүсін (бүл латын тілінде
зсиіріига — ) яғни аудармада
ойып-кесіп алу. Ш ындылықты — болмысты, колем -
ділікті, үндестілік
бейнелердің, кеңістілікті нысан,
қүралдар арқылы түсіндіретін және бағалайтын бейнелеу
өнерінің түрі болып келеді.
Мүсін шығармалары әр түрлі қатты және пластика-
лык* (жапсырып-қалауға берілетін) жабдықтаулардан
жасалып шығарылады. Бүл жабдықтаулар көбінесе
(гранит* тасы, мрамор*, ағаш және пластилин*, воск*,
топырақ, т.б.)
М үсін ш ы гарм алары н
гип стен ж ән е тем ірден,
коладан, мыстан, т.б. әдейілік қүйып-алу қалыптардан
қүйып тарауға болады.
Тарихи жағынан
Мүсіншілік бүл ең алдымен адам
бейнесін өнерде келістіруді және кірістіріп-корсету.
Бүл бағытта (жануарлар мен қүстар және т.б.) сирек
кездесіп, орын алады. М үсіннің көркемділікті-эсте-
тикалық*
корінісі, пластикалық бейненің үш олшем-
ділікті салуы аркылы жетіледі. Бүнда омірлік шындық,
көлемділіктердің, бейнелік сендірерлік жапсырулары
арқылы, прорпорциялардың* дүрыс келісіп-қатысулары
89
Мәдениеттану
арқылы және түрыстан, қимылдан, модельдің* түрлі-
түсті
мінездемелерінен алынған, сезімділік әсерлерді
к е л іс ім д і п а й д а л а н у а р қ ы л ы б е р іл іп ж етіл ед і.
Мүсіншілікте
Адам денесі өнердің шығармасы ретінде
қаралады.
Мүсін — өзіне қосымша көрнектілікті мүмкіншілік-
терді сю ж еттік-композициялы қ ой-өрісті іске асыру
ж ағы н ан алады. С ю ж еттік к о м п о зи ц и я д рам алы қ
қозғалыс үстанымына негізделеді.
Мысалы:
(П. Клодтың* Санк-Петербургтегі Аничков
копіріне, орнатылған белгілі аттар топтары).
М үсінде суретшінің
мамандылықты шеберлігінің
қызметіде асалықты. Оның пластикалық сезімінің дамуы,
м ү с ін н ің с ы р т ы н ы ң ө ң д е у л іг ін ің ,
к о р н е к т іл і
мүмкіншіліктерін пайдалануының іскерлігі де маңыз-
дылықты. Осы айтылғандарды біз
(Микеланджелоның*,
Достарыңызбен бөлісу: 
