Дєрістіњ жоспары
жүктеу/скачать 455 Kb.
|
| 2. БӨЛІМ ГОМЕОПАТИЯ НЕГІЗІ
2.1. Гомеопатияның негізгі қағидалары 1. Ұқсастық қағидасы (ережесі). Бұл принцип сырқаттанған адамға аз дозада қолданған кезде емделетін аурудың симптомдарына ұқсас симптомдарды көрсететін, жеке таңдалған дәрілік затты қолдануға негізделген. С. Ганеманның айтуынша, әрбір дәрі адам ағзасында ауру тудырады. Көбінесе, созылмалы ауруларды емдеу үшін, осындай аурудың жасанды түрін тудырып, сол арқылы емдейтін дәрілік заттарды қолдану керек. Көптеген әдебиеттерді оқып-біліп және барлық кездейсоқ улануларды талдап қарастырған С. Ганеман келесідегідей қорытындылады: егер симптомдарында толық ұқсатық болса, қалыпты жағдайларда созылмалы ауру тек одан күштірек жедел патологиямен емделеді. Егер созылмалы ауру мен жедел патологияның симптомдары ұқсас болмаса, бұл созылмалы аурудың асқынуына және жедел патологияның созылмалыға ауысуына әкеледі. С. Ганеманның ойынша, емделетін аурудың симптомдарын тудыратын дәрілік затты әрбір жағдайда дұрыс таңдағанда ғана емдеуді дұрыс, зиянсыз және тез жүргізуге болады. 2. Дәрілік заттарды аз дозада (жоғары сұйылтуларда) қолдану қағидасы. Бұл қағида бастапқы матрицалық тұндырмаларды, ерітінділерді немесе қатты субстанцияларды көп санды кезектескен сұйылтуға негізделген (тіпті кейде дәріде бастапқы заттың бір де бір молекуласы қалмағанша) және тек оны потенцирлеу жағдайында неғұрлым сұйылту саны жоғары болған сайын, дәрінің белсенділігі де жоғарылайды. Мұндай гомеопатиялық дәрілерді «сұйылтпалар» деп атайды. Белсенді заттардың өте аз және «материалды емес» дозасын қолданудың негізгі себебі – гомеопатияға толық сенбеушілік. 3. Потенцирлеу (латынша potentia – мүмкіндік, қабілеттілік) немесе динамизация (латынша dinamis – күш) қағидасы. Бұл қағида гомеопатиялық препараттарды дайындағанда сериялық сұйылтуды және шайқауды үйлестіруге негізделеді. С. Ганеман дәрілік препаратты дайындаудың ерекше әдісін ұсынды: шайқаумен сұйылту немесе ұзақ уақыт ысқылау, бұл арқылы заттың дозасы бірте-бірте азаяды және бір уақытта оның белсенділігі жоғарылайды. Ганеман препараттарды кезектесіп сұйылту және шайқау арқылы дайындағанда емдік әсер пайда болумен қатар күшейетінін байқады. Бастапқы зат пен еріткішті сондай концентрацияда жай механикалық араластырғанда мұндай эффект болмайды. С. Ганеман өзінің дәрілік препаратты дайындаудың әдісін - динамизация, ал сұйылтпаларды – потенциялар деп атады. С. Ганеманның ойынша, гомеопатиялық динамизация дегеніміз - өңделмеген затта жасырылған дәрілік қасиеттердің шынайы оянуы. «Дәрілік шеберліктің органоны» еңбегінде С. Ганеман өзінің ұсыныстарына сәйкес орындалған жоғары динамизация арқылы дайындалған дәрілік зат өзгереді және рухани дәрілік күшке дейін тазарады және ондағы дәрілік түйіршік (және әсіресе суда ерітілген) осы жағдайда ауру ағзаға өзінің емдік қасиетін көрсетеді. Бұдан басқа С. Ганеман дәрілік ерітіндіні қолданар алдында шайқаудың маңыздылығын атап өтті. Бұл стандартты потенцияларды дайындағанда оны динамизациялау мақсатында жүргізіледі. Биоақпараттық әсер туралы қазіргі көзқарастарға сәйкес, дайындау процесінде жоғары сұйылту және динамизация қолданғандағы гомеопатиялық препаратта энергоақпараттық негізден басқа, әрбір гомеопатиялық препаратқа оны дайындауда қатысқан дәрігер-гомеопаттың биоэнергетикасы сіңіріледі. Бірақ принцип препараттарды сериялы дайындауда орындау қиын. Сондықтан гомеопатиялық препаратты индивидуальды түрде жеке ауру адамға дайындау керек. Бұл жағдайда фармацевт және провизор фармакологиялық әсердің сипатын өзгерту үшін гомеопатиялық препаратты дайындаудың ережелерін қатаң орындау қажет. Дәрігер, провизор және фармацевт жоғары кәсіби, жоғары рухани болуы керек, гомеопатиялық емдеудің негізін түсініп, оның эффективтілігіне сеніп, бірін-бірі толық түсініп жұмыс істеу қажет. Тек осы ғана емдеудің гомеопатиялық әдісінің әрі қарай дамуына жағдай жасайды және оның дискредитациясына жол бермейді. 4. Гомеопатиялық препаратты токсикалық емес дозада сау адамдарда сынау принципі. Аурудың диагностикасы мен еміне жеке және кешенді түрде қарау. Гомеопатиялық дәрілік препарат жеке адамның ауруының көріністеріне сәйкес келуі керек, тек осы жағдайда ғана ол дұрыс жұмыс істейді. Ұқсастықты дұрыс орнату гомеопатияның ең күрделі мәселесі болып келеді. Г. Кенер өзінің «Гомеопатия» кітабында былай кеңес береді: «Адамды жалпы бейнелейтін симптомды және дәл сол жағдай үшін ең айқын, ерекше симптомды таңда». Бұл симптомдар гомеопатияда модальділіктер деп аталады. С. Ганеман тәжірибелерді жануарларға жүргізуге қарсы болды, ол ең оптимальды объект ретінде тек адамды санады. Бірінші сынақшы Ганеманның өзі болды. Дәрілік заттарды токсикалық емес дозада сау адамдарда сынағанда, ол жасанды ауруды тудырды. Бұл жасанды аурудың симптомдары ұқсас симптомдармен жүретін аурудың емі үшін қолданылатын сыналушы заттың қолданысы үшін айқындаушы болады. Адамға тәжірибе жүргізгенде дәрілік заттың адам ағзасына көрсететін микротоксикалық әсерді көруге және пайда болған реакцияларды анықтауға мүмкіндік береді. Сыналушы адамның хал-жағдайында ерекше, жағымсыз ауырсыну, теріс эмоциялар, жеңіл функционалды ауытқулар байқалады. Мұндай сезімдер мен ауытқулар барлық адамда емес, тек тексеріліп жатқан затқа аса сезімтал адамдарда ғана байқалады. Әрбір дәрілік зат өзінің химиялық құрамына байланысты тек кейбіреулері осы затқа сәйкес болатын пациентте бірнеше сезімдерді тудырады. Мысалы, шпан шіркейінің тұндырмасын ішке қолданғанда несеп қабында және несепағар каналында ауырсыну тудырады; қызыл бұрыш (Capsicum) ауыз қуысында және тілде күйдіру сезімін тудырады; ипекакуананы (Ipecacuanae) немесе оның шаңымен тыныс алғанда жүрек айнуын тудырады; мышьяк (Arsenicum) - мазасыздануды; аконит (Aconitum) – қорқыныш сезімін тудырады. Дәрілік заттарды қабылдау кезіндегі осындай субъективті реакциялар аллопатиялық медицинада да болады. Мысалы, белладонна немесе атропин сульфаты препараттарын қабылдағанда ауыз қуысының құрғауы; хинин тұздарын қабылдағанда бас айналып құлақта шу пайда болады; бром препараттарын қолданғанда есте сақтау қабілетінің нашарлауы байқалады. Мұндай сезімдерді кері әсерлер дейді, және олардың пайда болуын уыттану бастауымен байланыстырады. Қазіргі уақытта гомеопатиялық сұйылтпаларды сау адамдарда абсолютті токсикалық емес дозада сынайды. Бұл тәжірибелер нәтижесінде жиналған ақпараттар көмегімен гомеопатияда белгілі бір заттарды қабылдауға бірдей әсер ететін топтар туралы, яғни дене бітім дәрілік типтері туралы түсінік пайда болды. Мысалы, йодқа қара шашты адамдар аса сезімтал болып келеді, ал бромға – сары шашты адамдар, калийге – толықша келген адамдар, ал натрий препараттарына – арықша келген адамдар аса сезімтал болып келеді. Сау адамдарда сынақ жүргізу ішкі және сыртқы ортаның тітіркендіргіштеріне тән жауап реакцияларды айқындауға мүмкіндік береді (мысалы, суыққа, ыстыққа, тамақтану, қозғалыс, тыныштық, т.б.). Ерекше жауап реакцияларында адамдардың физиологиялық конституционалдық ерекшеліктері байқалады. Жеке жағдайдың мұндай сыртқы жағдайларға байланысты өзгеруін модальділік деп атайды. Гомеопатиялық препараттарды өз еркімен келген адамдарға сынайды, ол әр түрлі жынысты және әр түрлі жастағы адамдар болуы мүмкін. Сынақты жиірек соқыр әдіспен жүргізеді (дәрігер және сыналушы қандай зат сыналып жатқанын білмейді, оны тек сынақтың жетекшісі біледі). Сынақ бірнеше апта немесе ай жүргізіледі. Сыналатын адамдардың бір бөлігі тәжірибе процесінде тек плацебо қабылдайды. Экспериментатор барлық субъективті және объективті өзгерістер туралы күнделікті хаттама толтырады. Бақылауды симптомдардың пайда болуынан оның толық жоғалуына дейін жүргізеді. Денсаулық жағдайындағы өзгерістерді сыналатын адамның дене бітім ерекшеліктеріне және психикалық мінездеріне жатқызады. Бұл жағдайда симптомдардың өзгерістері клиникалық-лабораториялық зерттеулермен бекітілуі маңызды болады. Гомеопаттардың халықаралық лигасы Еуропаның гомеопатия туралы комитетімен бірлесіп дүниежүзінде жан-жақты зерттеулерді ұйымдастырады. Бұл климаттық және нәсілдік факторладың әсерін ескеріп, препараттың фармакологиялық әсерін анық айыруға мүмкіндік береді. Диагнозды қойғанда клиникадағы жалпы белгіленген схеманы басшылыққа алады. Оған диагноздың барлық негізгі элементтері кіреді (аурудың этиологиясы, патоморфологиялық көріністер, функционалды бұзылыстардың сипаты және дәрежесі, аурудың ерекшеліктері). Дәрілік затты таңдап ауруды жеке және жан-жақты кешенді түрде таңдап алу керек. Бұл аурудың барлық патологиясы, өмір сүру жағдайы, қызмет ету түрі, диетасы, отбасылық қарым-қатынастары, мінез-құлқы және т.б. ескеріледі. Сонымен қатар сыртқы қоршаған орта – тұрмыс жағдайынан бастап, космостың әсеріне дейін ескеріледі. С. Ганеманның айтуынша, локальды аурулар ағзадағы жалпы бұзылыстардың көрінісі болып табылады. Тері ауруларын гомеопаттар ағзаның ішкі созылмалы ауруларды өмір үшін аса қауіпті емес аймағына ауыстырып, созылмалы аурудан құтылу әрекеті ретінде қарастырады (іштен сыртқа). Тері ауруларын тек сыртқа қолданатын дәрілік заттармен емдеуден дәрігер-гомеопаттар сақтандырады, өйткені мұндай емдеу ағзаның аса маңызды мүшелерді қорғау ұмтылысына қарсы келеді. Ауруларды гомеопатиялық әдіспен емдеу мақсатында жаңа дәрілік заттарды іздестіргенде академиялық (аллопатиялық) медицина препараттарының кері әсерлерінің фармакологиялық мәліметтерін, асқыну симптомдарын пайдаланады. Гомеопатиядағы дәрілік асқыну тіпті дәрі сол дозада қолданыла берсе де, аллопатиялық емдеудегі кері әсерлерге қарағанда азаяды және жойылады. Бұл – емдеудің дұрыс таңдалғандығының көрінісі. Гомеопатиялық препараттарды қолданғанда пациенттің біріншілік реакциясының әр түрлі типтері көрінеді. Алдымен аурудың хал-жағдайы қатты және қысқа мерзімге нашарлайды, кейін тез жақсара бастайды – бұл дәрінің дұрыс таңдалуының, пациентте мүшелер патологиясының болмауының және оның сауығуға дайын болғанының белгісі. Аурудың хал-жағдайының ұзақ уақыт нашарлауы және баяу жақсаруы – мүшелік зақымдалудың басталуының белгісі, бірақ ағзаның өмірлік күші жеткілікті болады. Ескі, ұмытылған симптомдардың пайда болуы емдеудің дұрыс бағытта жүргізілуінің белгісі болып табылады. Таныс емес, жаңа, қабылданған дәрінің патогенезінің симптомдарына тән болатын симптомдардың пайда болуы – дәрілік препаратты қате таңдаудың немесе оның жоғары дозалануының, немесе препаратқа пациенттің жоғары сезімталдығының белгісі. Аурудың хал-жағдайының өзгеруінің динамикасының қате бағытталуы – препаратты қате таңдаудың нәтижесі. Барлық симптомдардың жақсаруы, бірақ жалпы жағдайының жеңілденбеуі емделмейтін мүшелік ауруларда, миазмның аралас формаларында байқалады (созылмалы аурулардың негізінде жатқан бөгде факторлары кезінде). Жақсарудың қысқа периоды (көбінесе жедел жағдайларда) жоғары потенцирлеу әсерінен немесе аз дозалануынан болады. Аурудың хал-жағдайының нашарламай, тек жақсаруы дәрі, оның потенциясы, дозасы дәрігермен дұрыс таңдалғанда болады, егер ауруда ауыр органдық патология болмаса. Хал-жағдайдың жақсармай, тек ұзақ уақытта нашарлауы – дәрігердің пациенттің жағдайына дұрыс баға бермеуінен және доза мен потенцияны дұрыс таңдамаудың белгісі; Паллиативті әсері (дәріні қабылдауды тоқтатқан кезде барлық симптомдар қайта оралады) дәрі органдық деңгейде таңдалғанда пайда болады, оның әсер ету күші жеткілікті болмайды. Басылу әсері (жалпы жағдайдың нашарлауы) дәрі дұрыс таңдалмаудан пайда болады. Бұл жағдайда дәріні басқа дәрімен алмастырады және патологиялық симптомдарға жергілікті әсерін тексереді. Гомеопатиялық терапияның мақсаты – ағзаға тән регуляция және өзін-өзі сауықтыруды ояту. «Ауруды емес, ауру адамды емде» деген ереже гомеопатияда өз мағынасына ие болады. А. С. Сорокин, Т. А. Забродина мыңнан астам пациенттерді зерттеп, мынадай қорытындыға келді: «сана емес, ішкі сана адамның саулығы мен ауруын анықтайды». Мысалы, олар анықтады – адам аллергиямен тек физикалық тұрғыда емес, психикалық деңгейде де ауыратындығын. Ғалымдардың ойынша, әсерлесу бұзылыстарын емдеу керек, ал ауруды ағза өзі емдейді. Диагностикалау және гомеопатиялық препаратты таңдау мақсатында авторлар анализаторлық жүйенің қызметін бағалауға болатын түстік вербальды емес тесттарды қолданды, сол арқылы әсерлесу типін анықтап, аса эффективті болатын гомеопатиялық препараттарды таңдады. Авторлар, сонымен қатар, емдеу процесіндегі вегетативті тонусты бағалау үшін интервалокардиография әдісін қолданды. Ғалымдармен қолданылған әдістер адамның психотипін анықтауға, яғни оның гормондары мен минералдарының алмасуын, жүйке, эндокринді және иммунды жүйесін анықтауға мүмкіндік береді. Емдеу нәтижесі инструменталды және лабораториялық зерттеулермен бекітілген объективті мәліметтер бойынша бағаланады. В. Н. Дункель, Г. А. Гранникова гомеотерапияны ағзаны дәрілік затпен вакцинация әдісі ретінде қарастырды. Н. М. Вавилова, С. А. Мухин, Т. М. Липницкий және т.б. гомеопатиялық әдіс ағзаның қорғаныс реакцияларын күшейтіп, алмасудың орталық, нейроэндокринді регуляторларын іске қосады деген көзқараста болды. Х. Х. Реккевегтің «Үлкен қорғаныс жүйесінің» алты фазасы туралы теория бойынша аурулар ағзаның токсикалық инвазияға реакциясы болып табылады, бұл жолда қорғаныс механизмдерінің жүйесі активтеледі. Бірінші кедергі – I-фаза – экскреция (сыртқа бөліну), бұл кезде барлық шығарушы процестер активтеледі. Егер ағза бұл фазамен күресе алмаса, II-фаза – қабыну фазасы іске қосылады. Егер бұл сатыда ағзаның реттеуші қызметі аллопатиялық препараттармен басылса, онда токсин өзінің бұзушы қызметін жалғастырады. Емделудің гуморальды механизмдері басылса, ауру созылмалы сатыға өтеді. Сосын деполану сатысы – III-фаза басталады – гомотоксиндердің әр түрлі мүшелер мен ұлпаларда жиналуы, ол ағзаның ұлпаларын гомотоксиндердің енуінен қорғайды. Бұл сатының көріністері – семіздік, тамырлардың склерозы, подагра, бүйректің тас ауруы, т. б. Бірінші үш фаза жасушаішілік құрылымдарды зақымдамайды және емделудің жалпы жақсы болжамымен сипатталады (өзіндік емделу мүмкіндігі). Гемотоксикоздың әрі қарай дамуы – аурудың созылмалы формаға айналуы – IV-V-фазалар. IV-фаза – импрегнация (сіңірілу) – жасушалардың біріншілік интоксикациясы. Емделудің табиғи механизмдері тежеледі. Гемотоксин дәнекер ұлпада немесе жасушаралық матриксте деполанады. V-фаза – дегенерация – жасушаішілік құрылымдардың терең зақымдалуы, мүшелерде морфологиялық өзгерістер пайда болады. Егер жасушалардың генетикалық ақпараты бұзылып немесе ұлпа өмірін сақтау программасына ауысса, VI-фаза – дедифференциация фазасы іске қосылады, ол науқастың өліміне әкеледі. Токсикалық зақымдалудың әрі қарай дамуы (мүшелер – ұлпалар – жасуша) гомотоксикологияда дамушы викариация деп аталады. Ерте сатыдағы аурудың дамуының кері процесі регрессивті викариация деп аталады. Ол жағымды болжам үшін негіз болады. Дәрігердің негізгі мақсаты – бұл процесті инициациялау, ұстап тұру және реттеу. Г. Келер айтқандай: гомеопатия – бұл реттеуші терапия, оның мақсаты – аурудың реакциясын ескере отырып индивидуальды түрде таңдалған дәрілер арқылы өзін-өзі реттеу процестеріне әсер ету. Н. Л. Лупичевтің айтуынша: «Ауру – бұл тек сырқаттанған ауру үшін тайм-аут. Бұл ағзаның иерархияның төменгі деңгейіндегі реакциясы, рухтың темендеуі прцесін баяулату үшін қолданылады». Материяның инерттілігі адам үшін рухани дамуға қосымша уақыт береді. Дәрігер тек ауру адамға көмек бере алады, бірақ толық сауығу тек рухани деңгейде болуы мүмкін. Ганеманның «өмірлік принципі» - дәрінің рухымен емделеді, ол адамның рухани деңгейімен байланысты болу керек. жүктеу/скачать 455 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|