Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2 84
1 сурет Топырақтың және техногендік топырақтың мұнай және мұнай
өнімдерімен ластануын төмендетудің және жоюдың принципті әдістері
Мұнаймен ластанған топырақты тазартудың физика-химиялық әдістеріне тоқтала кетсек. Мұнайдың төгілу салдарын жою көбінесе топырақтың
құнарлы қабатының қайтымсыз жойылуы орын алатын тәсілмен жүргізіледі,
мысалы, мұнайды жағу, ластанған учаскелерді топырақпен толтыру, ластанған
топырақты үйінділерге шығару кезінде.
Термиялық әдіс мұнаймен ластанған топырақтарды және мұнай мен мұнай
өнімдерінің апаттық төгілуін жоюмен байланысты жұмыстарды жүргізу кезінде
пайда болатын құрамында мұнайы бар қатты жанғыш қалдықтарды кәдеге
жаратуға арналған. Қондырғы ластану деңгейі 2% - дан 16% - ға дейінгі қатты
ластанған топырақтарды кәдеге жаратуды қамтамасыз етеді. [2]
Ластану 16% - дан жоғары болған жағдайда, оларды талап етілетін деңгейге
дейін жеткізу үшін құм, үгінділер немесе орнатылғаннан кейін пайдаланылған
топырақты тиісті пропорцияда қалдықтарға араластыру қажет.
Тым тұтқыр немесе жабысқақ шлам жүктеу құрылғысының жұмысына теріс
әсер етуі мүмкін.
Қалдықтарды кәдеге жарату 800 – 900 ºС температурада, оңтайлы режим 600
- 700 ºС температурада жүреді.
Қондырғыда суландыру блогы бар шығатын газдарды өңдеу құрылғысын
қолдану ашық жағу арқылы және жағу әдісімен қолданылатын кәдеге жарату
қондырғыларымен салыстырғанда зиянды заттардың шығарындыларын барынша
азайтуға мүмкіндік береді.
Бұл әдісте қолданлатын қондырғыда улы заттар бөлетін немесе құрамы
белгісіз өнімдерді жоюға жол берілмейді. Мұндай қалдықтар белгіленген тәртіппен
жойылуы тиіс. Құрамында жеңіл фракциялық мұнай өнімдері (бензиндер,
еріткіштер және басқа ұқсас өнімдер) көп қалдықтарды жоюға жол берілмейді.
Мұнай шламдары мен органикалық ластанған топырақтарды кәдеге жаратуға
арналған қондырғы құрамында материалды ауыстыру құралы (шнек) және
шикізатты тиеу жүйесі бар газдандырғыш, жанарғы құрылғысы бар оттығы,