Е. М. Гурова // Бастауыш мектеп. №2019 ж
жүктеу/скачать 460,85 Kb.
|
1 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Жұмыстың практикалық құндылығы
| Жұмыстың болжамы — егер бастауыш сыныпта қазақ тілі сабағы барысында оқушылардың жазылым дағдысын қалыптастыру жүйелі түрде жүретін болса,онда осы кезеңде оның дамуы нәтижелі болады.
Жұмыстың практикалық құндылығы –бастауыш сынып оқушыларының қазақ тілі сабағында жазу дағдыларын қалыптастыруға арналған арнайы жаттығулар кешенін әзірлеуде және оның болашақ мамандардың жұмысында пайдалануына болатындығында. Ғасырлар бойы педагогтер балаларды тіл сауаттылығына оңай, тез және тиімді үйретуге мүмкіндік беретін жаңа жолдар мен бірегей, тиімді әдістерді іздестірді. Өйткені, коммуникативті мәдениеттің жоғары деңгейінсіз адам мәдениетінің жоғары деңгейін елестету мүмкін емес. Баланы жазуға қалай үйрету керек деген сұрақтың бірнеше аспектілері бар: таза педагогикалық – мұғалімнің әдістемесі мен тактикасы; процестің өзін және жазу құралдарын барынша ұтымды реттеуді қамтамасыз ететін әдістемені ұтымды құруға және гигиеналық реттеуге негіз болады. Неліктен барлық балалардың жазу дағдыларын дамыту процесі соншалықты қиын? Ең алдымен, жазу – оның элементтері ауызша сөйлеу элементтеріне сәйкес әріптерді сызу арқылы қағазға бекітілетін сөйлеудің ерекше түрі болғандықтан. Жазу процесінде ми қыртысы, көру, есту мүшелері, дененің көптеген бұлшық еттері жұмысқа қатысады. Бұл процесс 6-7 жастағы балалар үшін өте қиын. Өйткені жазу дағдысы – бұл бір мезгілде ұқыпты үйлестірілген қозғалыстарды орындау. Жазу дағдысын меңгеру процесі күрделі психофизиологиялық құрылымға ие және есту талдауын, артикуляцияны, әрбір графикалық элементтің (әріптің) көрнекі-моторлы бейнесін қалыптастыру мен сақтауды, сонымен қатар қозғалыстарды үйлестіру мен реттеудің күрделі механизмдерін қамтиды. Сонымен бірге балалар әріптер ұғымын - графикалық белгілерді меңгеруі керек, олардың көмегімен дыбыстық сөйлеу қағазға бекітіледі, бір әріптің әртүрлі нұсқаларында (басылған, жазбаша, үлкен және кіші) әртүрлі стильдерді үйрену керек. Балалар сөйлеу дыбыстарын дұрыс ажырату, қатесіз тану, дұрыс жазу, әріптермен байланыстыру керек. Сонымен қатар, орфографиялық дағдыларды қалыптастыру да жүріп жатады. Жазу дағдысын қалыптастырудың – қайталау арқылы қалыптасатын меңгерудің жоғары дәрежесімен және элементтерді саналы реттеу мен бақылаумен сипатталатын әрекет. Дағдыны қалыптастырудың үш негізгі кезеңі бар : I кезең – аналитикалық – әрекеттің жеке элементтерін оқшаулау және меңгеру, мазмұнын түсіну. Баланың даму деңгейі, белгілі бір білім мен дағдылардың болуы ғана емес, сонымен бірге түсіндіру әдісі, орындалатын әрекетті сезіну дәрежесі де үлкен мәнге ие. II кезең – шартты түрде синтетикалық деп аталады – жеке элементтердің біртұтас әрекетке қосылуы. ІІІ кезең – автоматтандыру – ассимиляцияның жоғары дәрежесімен және элементтерді саналы реттеу мен бақылаудың жоқтығымен сипатталатын іс-әрекет ретінде нақты дағдының нақты қалыптасуы. Дағдыларды автоматтандыруға тән белгілер жылдамдық, тегістік, орындаудың қарапайымдылығы болып табылады. Жазылым – жүйелілік пен бірізділікті басшылыққа алатын сөйлесім әрекетінің ең күрделі түрі. Сол себепті жазылым әрекетінде қолданылатын практикалық және теориялық жұмыстар оқушының тілін дамытуға негіз болады. Осыған орай, жазылым әрекеті арқылы оқушылардың тілін дамыту әдістемесі бүгінгі таңда күн тәртібінен түспейтін өзекті мәселелердің бірі болып отыр. Бастауыш сынып оқушыларының жазылым дағдысын арттыруда көптеген тапсырмалар қолданылады. Олардың мысалдарын бастауыш сыныптың қазақ тілі оқулықтарын ала отырып талдай аламыз. Мысалы, 2 сынып қазақ тілі оқулығында жазылым дағдысын арттыруға келесідей тапсырмалар берілген. Төмендегі тапсырма балалардың логикалық ойлауын арттыра отырып, ойланып жауап жазуына мүмкіндік береді. 1-сурет.
Келесі жаттығу жұмысы оқушының естен сақтау қабілетін дамыта отырып, жазылым дағдысын қалыптасыруға бағытталған.
2-сурет
Жалпы бастауыш сыныпта көптеген жаттығулар оқушылардың берілген материалды дұрыс, қатесіз көшіріп жазуына негізделген. Мұндай жаттығулар оқушылардың зейінін арттыруға, сонымен қатар қазақ тілінде сөздерді дұрыс жазуға, грамматиканы үйретуге бағытталған.
3-сурет
4-сурет
5-сурет
Жазылым дағдысын арттыруға арналған кейбір жаттығулар оқушылардың өз ойын жинақтап жазуына мүмкіндік береді. Бұл болашақта оқушылардың өз ойларын эссе, шығарма түрінде қағаз бетіне түсіруіне мүмкіндік береді. Қорыта келе, қазақ тілі сабағында оқушылардың жазбаша сөйлеуін дамыту жұмыстары оқушының жалпы мәдениетін қалыптастыру жұмысының бір бөлігі болып табылады деген қорытынды жасауға болады. жүктеу/скачать 460,85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2