Бярпа, эенезис
144
дир. «Оьуз каьан» дастанында бир-ики щал истисна едилмякля
йцрцшляр сящярляр баш верир.
3.
Цч эцн-цч эеъялик епик заман топосу. Архаик епо-
сларда вя наьылларда гящряман
шярин тямсилчиляри иля, мяся-
лян, девлярля цч эцн, эеъя вурушурлар.
4.
Гырх эцн-гырх эеъялик епик заман топосу. Епик яня-
нянядя ян чох щадисялярин сон акорду гырх эцн, эеъя той
етмякля тамамланыр.
5.Бир иллик епик заман топосу. Чох вахт «доггуз ай,
доггуз эцн, доггуз саат» шяклиндя ифадя олунур, инсанын
дцнйайа эялмяси – доьулмасы заманы сайылыр.
6.
Йедди иллик епик заман топосу. Узаг сяфярляр вя гящ-
ряманын сещирли варлыглары тякбашына ахтармаг заманы сайы-
лыр.
7.
Он алты иллик епик заман топосу. Ясир алынма вя сещря
дцшмя заманы кими характеризя олунур.
8.Гырх иллик епик заман топосу. Бу бюлэц даща бюйцк
эюстяриля биляр. Мифик мядяни гящряманын кянар дцнйалара
йолланмасы заманыдыр. Мясялян, «Муниснамя»дя Балакий
дцнйа гатларында 500 илдян артыг галыр вя бу чаьы гуш шякилли
Хызырын гцдряти иля эери гайыдыб
кор олмуш анасынын эюзляри-
ня нур эятирир. Бу мифик сюйлямядя гящряманын эери
дюнмяси заманын юзцнцн тярсиня сыхышдырылмасы иля шяртля-
нир. Чцнки 500 иллик мясафя гятт олунмасына бахмайараг
Балакий йурдуна гайыдан да эюрцр ки, анасы щяля щяйат-
дадыр.
9.
Узаг мясафянин бир эюз гырпымына (бир иллик йолун бир
саата) гят олунмасы вя с. Епосларда йолун гысалдылмасыны
шяртляндирян васитялярдян дя истифадя олунур. Биринъи щалда,
фювгялтябии гцввялярин йардымы иля узаг мясафя эюзцн ачыб
йумулмасы анында йериня йетирилир. Икинъи щалда, сцрятли ми-
нийин – хцсуси ат, араба, Зцмрцд гушунун, учан халчанын
кюмяйи иля мянзил башына вахтындан тез чатдырылыр.