Әдістемелік нұсқаулардың титулдық парағы Нысан пму ұс н 18. 3/40 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 192,97 Kb. Pdf көрінісі
|
| Әдістемелік нұсқаулардың титулдық парағы Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/40 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті Қазақ тілі кафедрасы
Қазақ тілі пәні бойынша 5В030100 - «Құқықтану» мамандығының студенттеріне арналған (мамандық шифры және толық атауы) практикалық сабақтарға (сабақ, жұмыс түрі)
Павлодар
Әдістемелік нұсқауларды бекіту парағы Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/41 БЕКІТЕМІН _________ Н.Э. Пфейфер (қолы) (аты-жөні) 2010ж. «___»____________ Құрастырушы: доцент, п.ғ.к. _________ З.Е.Жұмабаева (қызметі, ғылыми дәрежесі, атағы, қолы) (аты-жөні) Қазақ тілі
кафедрасы (кафедра атауы) Қазақ тілі пәні бойынша (пән атауы) 5ВО30100 - «Құқықтану» мамандығының студенттеріне арналған (мамандық шифры және толық атауы)
әдістемелік нұсқау
Кафедраның отырысында ұсынылды 2010ж. «___»______________, №__ Хаттама Кафедра меңгерушісі _____________ А.Ф.Зейнулина 2010ж. «____» ________ (қолы) (аты-жөні) Филология, журналистика және өнер факультетінің ОӘК мақұлданды (факультет атауы) 2010ж. «___»______________, №____ Хаттама ОӘК төрағасы _______________ Е.Н.Жұманқұлова 2010ж. «____» ________ (қолы) (аты-жөні) МАҚҰЛДАНДЫ: ЖжӘҚБ бастығы _____________ А.А. Варакута 2010 ж. «____» ________ (қолы) (аты-жөні) Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды 2010ж. «___»______________ №____ Хаттама Практикалық сабақтардың тапсырмалары мен жаттығулары 1.1-тақырып: Амандасу. 1 - тапсырма. Төмендегі сөздерді пайдалана отырып диалог құрыңыз: Сәлемдесу, амандасу, қоштасу, денсаулық, хал-жағдай, жақсы, жаман, шүкір, рахмет, кездесу; Сәлеметсіз бе?Сәлеметсіз бе?Халіңіз қалай?Шүкір, жақсы.Кездескенше сау болыңыз!Сау болыңыз!
дәрісхананың, кітаптарды. ә) Жіңішке дауысты дыбыстарды жазыңыз; б)Жуан дауысты дыбыстарды жазыңыз; в) Орыс тілінде жоқ дауыстыларды жазыңыз.
қуаныш, қуану, мен, сен, сіз, ол -Таныс болайық. Сіздің атыңыз кім?Менің атым – Гүлнәр.Сіздің атыңыз кім?Менің атым – Ержан.Өте жақсы.Танысқаныма қуаныштымын.
айырмашылықтарға көңіл бөліңіз. Прочтите, обращая внимание на разницу произношение русского-Ы и казахского-Ы [1, 20-б. 3-жаттығу] Жир – жыр Сыр – сыр Сын – сын Жил – жыл Дым – дым
в артикуляции Ы и І: [1, 21-б. 7-жаттығу] Ыс – іс Ыл – іл
Тыс – тіс Сыз – сіз Ызыл – ізсіз
ғафу ету, айып етпеу, алғыс айту, риза болу, оқасы жоқ, айтып жіберу, қарсы болмау, жоқ, келісу, әрине, келіспеу, құптау.- Кешіріңіз, кіруге бола ма? Кіріңіз. Ғафу етіңіз, сөзіңізді бөлейін. Оқасы жоқ, не айтайын деп едіңіз? Айтып жіберіңізші, сағат қанша болды? Сағат 8-ден 5 минут кетті. Сізбен әңгімелесуге бола ма? Жоқ, уақытым жоқ. Кешіріңіз, әңгімелесуге уақытым жоқ.
оқыңыз. Прочтите, обращая внимание на произношение звуков Ұ и Ү: [1, 71-б. 5-жаттығу] ұқ- үк, ұн – үн, ұр – үр, ұш – үш, құн – күн, сұр – сүр, тұр – түр.
Мына сұрақтар қамтылсын: -фамилияңыз, атыңыз, әкеңіздің аты кім?- туған жеріңіз қайда?, жасыңыз нешеде? -қайда оқып жүрсіз, нешінші курста?, қайда жұмыс істеп жүрсіз? -аға, апа, іні, қарындастарыңыз барма?-олардың жастары нешеде?-олар не істеп жүр?, ата-анаңыз не істеп жүр? 2 – тапсырма. Ғ - Қ, Х - Қ артикуляциялық ерекшеліктерін оқыныз, түсіндіріңіз [1, 31-б. 3-жаттығу]: Баға – бақа қат – хат ғана – қана қал – хал таға – тақа қош – хош жаға – жақын Қасен – Хасен 3 – тапсырма. Жіктік жалғаулардың лайықтысын жалғап, жекешесін бір бағанға, көпшесін екінші бағанға көшіріп жазыңыз [1, 158-б. 15-жаттығу] Мен абзал... . Біз егіз... . Мен мұғалім... . Біз дәрігер... . Мен жігіт... . Мен қазақ... . Мен жалқау... . Мен елуде... . Біз жас... . Мен студент... . Мен жаман... . Біз қонақ... . Біз еркек... . Мен күшті... . Мен Ораз... . Біз отызда... . 4 – тапсырма. Төмендегі сөздерді жіктеңіз: (Бектұров Ш.К., Бектұрова А.Ш. «Казахский язык для всех» Основной курс. 158-б. 17-жаттығу).Бірінші, мұғалім, үлкен, адам, жас. 2.2-тақырып: Досым туралы. 1 – тапсырма. Төмендегі сөздерді пайдалана отырып ең жақын досыңыз туралы әңгімелеңіз:Менің досым, оның аты, есімі, бір мектепте, көрші, өнерлі, ақылды, сабырлы, шылым шекпейді, ақ көңіл, жақын, ең, өте. Сөйлесім үлгілері:Сіздің досыңыз кім?Менің ең жақын досым – Болат.Ол қандай адам? Ол өте сабырлы, ақылды жігіт. 2 – тапсырма. Дыбыс артикуляциясындағы айырмашылыққа көңіл бөліп, мына сөздерді оқыңыз. Прочтите следующие слова, обратив внимания на разницу в артикуляции звуков [1,59-б. 3-жаттығу]: Ен - «ширина», ең - «самый», Кен – «руда», кең – «просторный»,Он – «десять», оң – «правый», Мен – «я», мең – «родинка», Және – «союз И», жаңа – «новый». 2.3-тақырып: Отбасы. 1- тапсырма. Төмендегі сөздердің көмегімен өзіңіздің отбасыңыз жайлы әңгіме құрыңыз: Отбасы, жұбай, әке, шеше, ата, әже, аға, іні, ұл, қыз, қарындас, сіңлі, әпке, нағашы, жиен, немере, немере туыс, ағайын. Сөйлесім үлгілері: Бұл кім?Бұл – менің жұбайым, аты – Толқын. Ал анау ше?Ол – менің ұлым, аты – Айсұлтан. 2 – тапсырма. Жалпылау есімдіктерін қатыстырып, өз ойларыңнан бес сөйлем құраңдар. 3 – тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіз. [1, 221-б. 3-жаттығу] 1. Менің отбасым үлкен, ал сенің отбасың? 2. Менің әжем мен атам жоқ, ал сенің ше? 3. Менің әке-шешем ауылда тұрады, ал сенің әке- шешең қайда тұрады? 4. Біз жеке меншік үйде тұрамыз, ал сендер? 5. Менің әкем мал бағады, ал сенің? 6. Менің шешем үй шаруасымен айналысады, ал сенің шешең? 7. Менің ағам үйленген, ал сенің ағаң? 8. Менің апам тұрмысқа шықты, ал сенің апаң? 9. Мен пединститутта оқып жүрмін, ал сен? 10. Біз мереке күндері әке-шешемнің үйіне жиналамыз, ал сендер? 2.4-тақырып: Мекенжай (Біздің үй. Менің бөлмем).Сөздік минимум: Біздің үй, менің бөлмем, 1-2-3 бөлмелі, үлкен, екі, үш, бес қабатты, жеке меншік, қазыналы үй, кең, қонақ бөлмесі, ұйықтайтын бөлме, ас бөлмесі, жиһаз, сәнді, қолайлы, жуынатын бөлме.Сөйлесім үлгілері: Сіз қай көшеде тұрасыз?Мен С. Торайғыров көшесінде, 25-үйде, 9-пәтерде тұрамын. Ал сіз ше?Менің мекенжайым: Естай көшесі, 125- үй, 27-пәтер.
Біздің үй Алматы каласында, Абай данғылында. Нөмірі алтыншы, тоғыз қабатты уй — біздің үй. Ол жеке меншік үй емес, қазыналық үй. Біздің пәтеріміз төртінші қабатта. Пәтеріміздің үш бөлмесі бар.Kipe берісте кең, үлкен деліз бар. Бipiнші және ең үлкен бөлме — төргі (қонақ) бөлме. Tөpгі бөлменің үлкен 6ip терезесі бар. Терезеде әдемі перде ілулі тұр. Tөpгі бөлменің оң жағында екі кресло, бұрышта теледидар тұр. Қабырғада кілем ілулі тұр. Tөpгі бөлменің сол жағында диван және жорнал үстелі тұр. Қабырға жиһазы да осында. Қабырға жиһазында кітаптар және қымбат ыдыс-аяқтар тұр. Қабырға жиһазының үстінде үстел сағаты тұр. Tөpгі бөлменің едені - паркет. Паркеттің үстінде әдемі кілем жатыр. Ортада үлкен дөңгелек үстел, сегіз орындық тұр.Екінші бөлме - әке-шешемдікі. Ол жататын бөлме. Мұнда екі кереует, тумба, үлкен үш eciктi шифоньер және үлкен айна (трюмо) тұр.Үшінші бөлме — менікі. Бөлмемде eкi кереует, гардероб, жазу устелі, бip орындық бар. Үстелде калькулятор, өшіргіш, калам, қарындаштар, кітап және дәптерлер жатыр. Компьютер, кітап cөpeci де осында. Сөздік: даңғыл — проспект,жеке меншік — частны, қазыналық - государственный пәтер — квартир, kipe берісте — у входа, дәліз — прихожая, төргі (қонақ) бөлме - гостиная, оң жағында — справа, сол жағында – слева, қабырға жиһазы — стенка, қымбат — дорогой,ыдыс-аяқ — посуда, үстінде - на, наверху, дөңгелек – круглый 3.1-тақырып: Жыл мезгілдері. Ай, апта, күн. 1-тапсырма. Төмендегі сөздерді пайдалана отырып сұхбат құрыңыз.Жыл, мезгіл, мерзім, уақыт, маусым, көктем, жаз, күз, қыс, наурыз, суық, жаңбыр, қар, аяз, боран, жел, самал жел, жылы, ыстық, ашық, бұлтты. Сізге жылдың қай мезгілі ұнайды?Маған көктем ұнайды.
Бір жылда төрт мезгіл бар: қыс, көктем, жаз, күз. Бір мезгілде үш ай бар. Үш ай – бір тоқсан.Жылда он екі ай бар. Қыс айлары – желтоқсан қантар , ақпан; көктем айлары – наурыз, сәуір, мамыр; жаз айлары – маусым, шілде, тамыз; күз айлары – қыркүйек, қазан қараша.Көктем - тамаша кез. Көктемде күн жылы, салқын емес, кейде жаңбырлы, кейдк құрғақ.Жаз – ең жақсы кез. Жазда күн ыстық, жаңбыр аз. Жаз – демалыс кезі. Күзде күн салқын, жаңбыр көп. Күзде жеміс-жидек, көкөніс өте көп. Қыста күн суық, қысқа, ал түн ұзақ. Қыс - өте әдемі, ақ қарлы, керемт кез!Әр айда төрт апта, әр аптада жеті күн бар. Олар: дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жексенбі. Демалыс күндері – сенбі, жексенбі, қалған күндері - жұмыс күндері.
3. Шілде күз айы ма, жаз айы ма? 4. Жаз айлары кай айлар? 5. Қыркүйек күз айы ма? 6. Қaзip жаз ба? 7. Қазір маусым ба? 8. Қазір қай ай? 9. Демалыс жазда ма, қыста ма? 10. Демалыс қай айда? 11. Наурыз, cәyip, мамыр жаз айлары ма? 12. Желтоқсан, каңтар, ақпан күз айлары ма? 3.2-тақырып: Сағат неше? Сөздік минимум: Уақыт, сағат, минут, жарым, тура, дәл, кетті, қалды.Сөйлесім үлгілері: Кешіріңіз, сағат неше болды? Айтайын, сағат 10-нан 20 минут кетті. 1-тапсырма. Мәтінді оқыңыз, орыс тіліне аударыңыз. [1, 343-б. 33-жаттығу] Сағат Мыңдаған жылдар бұрың адамдарға уақытты дәл білу онша қажет болмады. Олар күн шыға оянып, күн бата ұйықтаған. Біртіндеп өмір күрделене бастағанда, сағаттың қажеттілігі туып, рөлі артты.Уақытты санаудың ең алғашқы қарапайым күн сағаты болағн. Ол бұдан 3500 жыл бұрын пайда болды. Бірақ күн бұлтты күні бұл сағат қолайсыз болды. Сондықтан адамдар су сағатын ойлап тапты. Су бір ыдыстан екніші ыдысқа тамшылап тұрады. Бірінші ыдыстың суы біртіндеп азайып уақыттың дәл мезгілін білдіреді. Құм сағаты да осылай жұмыс істейді.Механикалық сағаттар жөніндегі деретер VІ ғасырдың аяғында-ақ белгілі болған. Ол туралы ғалымдар Византиялық қолжазбалардан тапты. Мұнда сағаттың бір ғана тілі болған. Кварцты сағат 1929 жылдары пайда бола бастады., ал 1404 жылы Мәскеуде тұңғыш мұнара сағаты орнатылды. Кремльдегі бұл сағат Ресейдің басқа қалаларында да орнатылды.
1. Қазір Астанада кешкі сағатжетіден он минут кетті, ал Мәскеуде ... . 2. Қазір Ақтөбеде түскі сағат екіден он бес минут кетті, ал Алматыда ... . 3. Қазір Петропавлда түнгі сағат он бірге бес минут қалды, ал Шымкентте ... . 4. Қазір Қызылордада таңғы сағат алты, ал Семейде... . 5. Қазір Парижде кешкі сағат бестен он жеті минут кетті, ал Ханойда ... . 6. ҚазірТокиода түнгі сағат он екі, ал Аляскада ... . 7.Қазір Лондонда таңғы сағат алтыға жиырма минут қалды, ал Стамбулда ... . 3.3-тақырып: Жұмыс күні. Демалыс күні. Жазғы демалыс. 1-тапсырма. «Менің жұмыс күнім» тақырыбына шағын шығарма жазыңыз. 2-тапсырма. Мәтінді оқыңыз, орыс тіліне аударыңыз. Демалыс күні Адамдардың көбі демалыс күні кеш тұрады, өйткені жұмысқа асықпайды. Бұл күні ұйқыларын қандарғысы келеді. Кейбір адамдар демалыс күні ешқайда шықпайды. үйде отырып теледидар көреді, демалады немесе демалыс күнін паидаланып үй шаруасымен айналысады. Содан кейін жалқауланып теледидардың алдында отырады. Ал кейбір адамдар ерте тұрып, үй жұмысын тез бітіруге тырысады. Сонан сон қыдырады, қонаққа барады, каланың сыртына шығады. Үйде отырып демалыс кундерін босқа өткізгілері келмейді. Мен үйде отырып демала алмаймын, өйткеш ішім пысады. Жол-достарыммен кездесіп, қыдыруды ұнатамын. Кейде жолдастарымды үйге шақырыл аламын. Олармен музыка тыңдап, әңгімелесеміз. Сонан соң далаға шығамыз. Кейде киноға, театрларға барамыз, қыста коньки, шанғы тебеміз, жазда жағажайға барып суға түсеміз. Мен суда онша жузе алмаймын, ал менің жолдасым жаксы жузеді, өйткені ол жүзумен шуғылданады.
серуендеу, қыдыру, концерт тамашалау, теледидар көру,қызықтау, құттықтау, шақыру, сыйлау, сыйлық. Бүгін жұмыс күні ме?Жоқ, бүгін мейрам емес пе? Онда үйде отырмайық, концертке барайық. Барсақ, барайық. Жақсы, келістік. 2-тапсырма. Болымсыз етістіктерге айналдырыңыз. [1, 294-б. 17-жаттығу] Үлгі: келгенбіз – келмегенбіз, келген жоқпыз, келген емеспіз;...Үйреткен, барғансыңдар, сөйлескенмін, бергенбіз, шақырғанбыз, ішкенсіндер, қашқан, тындаған, кигенмін.
түрде бекіткен тойлар, екіншісі – ресми емес, ұлттық мерейтойлар.Қазақстан Республикасы – егеменді, тәуелсіз ел. Тәуелсіз ел – бақытты ел. Бақытты елде мереке көп. Қазақстанның Тәуелсіздік күні желтоқсанның он алтысында. Бұл мереке және Конституция күні (тамыздың отызында), Республика күні (қазанның жиырма бесінде) – ұлттық ресми мереке күндері. Қаңтардың бір-екісінде тойланатын Жаңа жыл мерекесі, наурыздың сегізінде тойланатын Халықаралық әйелдер күні, наурыздың жиырма екісінде тойланатын Наурыз мейрамы, мамырдың бірінде тойланатын Халықаралық Ынтымақ күні және мамырдың тоғызында тойланатын Жеңіс күні – бұрыннан тойланып келе жатқан ресми ұлттық мерейтойлар.
Основной курс. 113-б. 28-жаттығу). 1. Мерекенің қандай түрлері бар? 2. Қазақстан қандай ел? 3. Қазақстанда мереке көп пе? Олар қандай мерекелер және қашан? 4. Мерекенің екінші түрі қандай? 5. ЮНЕСКО көлемінде аталып өткен тойлар қандай? 6. Қазақ халқы қандай халық? 7. Тәуелсіз ел болғалы не өуде? Бұл ненің арқасы? 8. Бұл неніңбелгісі? 9. Мұның бәрі ненің арқасы? 10. Қазақ халқында қандай тілек бар?
для всех» Основной курс. 113-б. 29-жаттығу). Жаңа жыл; Абай мерейтойы; Республика күні; Түркістанның 1500 жылдығы; Тараз қаласының 2000 жылдығы; Наурыз мейрамы; Алматы қаласының 150 жылдығы; Халықаралық әйелдер күні; Қаныш Сәтбаев мерейтойы; Халықаралық ынтымақ күні; Жеңіс күні; Жамбыл мерейтойы; Конституция күні; Ғабит Мүсірепов мерейтойы; Тәуелсіздік күні; Мұхтар Әуезов мерейтойы... Үкімет ресми түрде бекіткен тойлар: ... Ресми емес, ұлттық мерей тойлар: ...
жаттығу].Мамырдың бірі, желтоқсанның он алтысы, наурыздың жиырма екісі, мамырдың тоғызы, наурыздың сегізі, тамыздың отызы, қаңтардың бірі, қазанның жиырма бесі.
шақырыңыз және құттықтау жазыңыз. Туған күн, мерейтой, кездесу кеші, салтанатты жиын, тойға келу, шақыру, күту, құттықтау, рұқсат ету, зор денсаулық, ұзақ өмір, табысты еңбек, шаңырақ, шаттық, береке, шын жүректен, тілек білдіру, тілеу.Сөйлесім үлгілері: - Мерекеңіз құтты болсын! -Рахмет, бірге болсын! - Мейрамыңызбен! - Құтты болсын! - Бүгін маған қонаққа келіңіздер. - Жақсы, сағат нешеде? - Жеңіске жетуіңізбен құттықтаймын. - Еңбегіңіздің жемісін көре беріңіз. Сәттілік тілеймін! Рахмет. Айтқаныңыз келсін.
жаттығу]. Жазу, бару, көру, ашу, біту, келу, тебу, үйрену, жіберу, болу, жату, беру, алу. 3-тапсырма. Мына етістіктерге көсемшенің –а/-е/-й жұрнағының бірін жалғаңыз және жекеше түрде жіктеңіз [1, 404-б. 14-жаттығу]. Біту, келу, тебу, үйрену, жіберу, болу, жату, беру, алу, бару, көру, ашу. 4.1-тақырып: Дұрыс тамақтану – денсаулық кепілі. Мерекелік дастархан 1-тапсырма. Сіздің сүйікті асыңыз туралы сұхбат құрыңыз.Тамақтану, ас ішу, тамақ ішу, уақытында ішуге үйрену, ас ішу мәдениеті, сүйікті ас, ас әзірлеу (даярлау), пісіру, қуыру, аршу, тазалау, турау, дәмді, тәтті, ащы, қышқыл, тұзды, тұзсыз. Сөйлесім үлгілері: Сізге ұлттық тағамнан не ұнайды? Маған қазақша ет ұнайды.Оны қалай әзірлейді? Иә, өте оңай. Айтып берейін.
2-тапсырма. Көптік жалғауын жалғап, орыс тіліне аударыңыз. [1, 315-б. 26-жаттығу] Көкөніс, аспаз, жүзім, құймақ, тұздық, жұмыртқа, асхана, құрал, тауық, үйрек, сиыр, пісірме, сорпа. 3-тапсырма. Етістіктерді бұйрық рай формасына қойыңыз. Келу, жату, жасау, істеу, орындау, білу, қарау, көрі, үйрену. 4.2-тақырып: Асханада (Дәмханада. Мейрамханада). 1-тапсырма. Сөздерді пайдалана отырып, сұхбат құрыңыз.Ет, сорпа, қуырылған картоп, тұшпара, мәнті, бұрыш, тұз, пияз, көк пияз, асқабақ, сәбіз, қияр, қызылша, сүт қосылған шай, қаймақ, кофе, сусын, шырын, жеміс, көкөніс, дастарқан мәзірі, тағам, дәмді.Сөйлесім үлгілері: Сәлеметсіз бе?Сәлеметсіздер ме, жоғарылатыңыздар! Дастарқан мәзірін көруге бола ма?Әрине, міне, көріңіздер. Сіздерге ұнауға тиіс. Бәрі бар.Рахмет. Бізге қуырылған еттен екеу, қияр салатынан біреу, және қызылша салатынан біреу, жеміс шырынынан екеу әкелсеңіз (әкеліңіз). Жақсы. Ас болсын, тағамдарыңыз дәмді болсын. 2-тапсырма. Сөздерге шығыс септігінің жалғауын жалғап, орыс тіліне аударыңыз. [1, 335-б. 4-жаттығу] Қалам, оқушы, апта, кесе, бала, немере, қыз, табақ, тәрелке, қонақ, қаймақ, кеш, қасық, әке, әке-шеше, адам, қала, ауыл.
аударыңыз. [1, 244-б. 23-жаттығу] Қыз Жібек ... Төлеген; Қозы Көрпеш ...Баян Сұлу; «Қан ... тер» романы; Өскемен ... Семей; тіл ... көз; қас ... көздің арасында; Қазақстан ... Ресейдің президенттері; қолы ...аяғы; өмір ... өлім; жер ... көк; ән ... күй. 5.1-тақырып: Дене мүшелері (мәтін құру). 1-тапсырма. Сөздерді пайдалана отырып, сұхбат құрыңыз. Сөздік минимум: Бас, көз, құлақ, ауыз, мұрын, бет, жақ, маңдай, тіс, тіл, шықшыт, иек, кеңсірік, мойын, иық, кеуде, жауырын, іш, аяқ, жамбас, буын, бармақ, тырнақ.Сөйлесім үлгілері: Адам ауырмау үшін не істеу керек деп ойлайсыз?Алдын ала сақтану керек. Дене мүшелерінің қызметін айтып бере аласыз ба? Әрине, баспен ойлайды, көзбен көреді, құлақпен естиді, мұрынмен иіс сезеді, дем алады, ауызбен сөйлейді, ас ішеді т.б.
Адамның дене мүшелеріне бас, мойын, қол, аяқ, тізе, шынтақ, саусақ, кеуде, қарын, иық, т.б. жатады. Мұны адамның қанқасы дейді. Адамның бас мүшесінде шаш, бет, көз, құлақ, мұрын, ауыз, маңдай, шеке, иек, қас, ерін, тіс, тіл, таңдай, т.б. мүшелер орналасқан. Адамдар баспен ойлайды, көзбен көреді, мұрынмен дем алады, құлақпен естиді, ауызбен тамақтаннады, тілмен сөйлейді, тіспен тамақ шайнайды, аяқпен жүреді, қолмен ұстайды. Бұлардың бәрі – көзбен көруге болатын дене мүшелері.
аударыңыз [1, 246-б. 29-жаттығу] Шаш, бет, көз, құлақ, мұрын, ауыз, маңдай, шеке, иек, қас, ерін, тіс, тіл, таңдай, қаңқа, өкпе, жүрек тамақ, іш, сабын.
дене қызуы, емдеу, тексерілу, айығу, тәуір болу. Сөйлесім үлгілері: Қай жеріңіз ауырады?Басым ауырад. ,Тамаққа тәбетіңіз қалай?Нашар (тәбетім жоқ).Қан қысымыңызда өзгеріс бар ма?Білмей тұрмын, өлшеп көрсеңіз қайтеді?Өлшеп көрейін. Жоғары екен. Жатып емделетін болдыңыз. 2-тапсырма. Мына үстеулерді пайдаланып сөйлем құраңыз. [1, 326-б. 25-жаттығу] Амалсыздан, себепсіз, текке, бекер, босқа, құр босқа, шарасыздан. 3-тапсырма. Мына сөйлемдерді оқып, орыс тіліне аударыңыз [1, 326-б. 26-жаттығу]. 1.Рет-ретімен қояйық. 2.Екеулеп отырыңдар. 3.Бір-бірлеп санаңдар. 4.Аз-аздан ішсін. 5.бас-басына жете ме? 6.Үшеулеп жүріңдер. 7.бір-бірден сал. 8.топ-тобымен бөлінсін. 9. көп-көптен алсын.
Туған жер, өлке, аудан, аймақ, облыс орталығы, жергілікті тұрғындар, үлкен көше, бұлақ, көл, сулы жер, тоғай, табиғат, әсем, әдемі, келбет, үй, тас үй, шым үй, көп қабатты үйлер, бау-бақша, аула. Сөйлесім үлгілері: Туған жер туралы қандай мақал-мәтел білесіз?«Туған жер – алтын бесік», «Туған жердей жер болмас, туған елдей ел болмас» т.б. Туған жеріңіз қандай қасиетімен ерекше? географиялық орнымен; табиғатымен; өндіріс орнымен; ауыл шаруашылығымен т.б. 2-тапсырма. Көп нүктенің орнына көмекші етістікті қойыңыз [1, 366-б. 15-жаттығу]. Ермек бүгін кешке театрда ән ... . неге жұмыс істемей ... , шаршап ... ба? Біз дәрісханада сурет ... . аяқ киім аяғына тар ... . уақыт қанша болды? Сағатым тоқтап ... . әлихан бұл баланы ермек ... . сен балаға көз ... . дұрыс, ұялма, айта ... . қайда жүрсең де, аман ... . 3-тапсырма. Мына сөздерді қазақ тіліне аударып, сөз тіркесімен сөйлем құраңыз [1, 366-б. 16-жаттығу]. Разрешение, делать, ответ, напротив, выгода, язык, рука – алу; гость, мечта, забава, труд, служба, помощь, смех, выгода, свободный – ету; переводить, рисунок, дать, крик, сказать, глаз, сила – салу.
табиғаты). 1-тапсырма. Павлодар қаласы жайлы әңгіме құрыңыз. Сөздік минимум: Көне қала, жаңа қала, шаһар, өте әдемі, керемет, тамаша, ауа-райы қолайлы, қолайсыз, демалыс орындары, спорт кешендері, зәулім үйлер, ғимараттар, театр, мұражай, саяжай, саябақтар. Сөйлесім үлгілері: Туған қалаңыздың тарихын
білесіз бе?Иә, білемін. Жоқ, білмеймін. Иә, ол өте көне қала. Оның негізі 19 ғасырда қаланған. Ол Ұлы Жібек жолының бойында орналасқан. Қандай мұражайлар бар? Мемлекеттік мұражай. М.О.Әуезов мұражайы...
астана. Алматы - өте үлкен, әдемі қала. Алматыда Үлкен Алматы, Кіші Алматы өзендері бар. Олар қаланың орталығында. Алматының көшелері түзу және кең. Осы кең, түзу көшелерде машиналар, автобустар, трамвайлар, троллейбустар өте көп.Алматыда көп қабатты үйлер, Әуезов қазақ драма театры, лермонтов орыс драма театры, «Арман», «Алатау», «Байқоңыр» кинотеатрлары, Мәдениет сарайы, Орталық спорт кешені, мейрамханалар, дүкендер бар. Қаланың орталығында 25 қабатты қонақ үйі, цирк, «Заңғар» сауда үйі, теміржол бекеті, әуежай, орталық кітапхана және оқу орындары бар. Медеу мұзайдыны да жақын. 3-тапсырма.Ответьте на вопросы по тексту [1, 121-б. 20-жаттығу].Қазақстан Республикасының бұрынғы астанасы не? Алматы қандай қала? Алматыда қандай өзендер бар? Алматының көшелерінде не көп? Алматыда қандай театрлар, кинотеатрлар бар? Тағы нелері бар?
үйдің (между) тұр. Сөренің (на) кітап тұр. Ағаштың (у) шелек тұр. Диванның (возле) екі кресло тұр. Кереуіттің (под) мысық жатыр. Мектептің (перед) көп бала жүр.
көлікпен, осы жерден, көшелердің қиылысы, бұрыш, алыс емес, Кутузов даңғылы, Сәтбаев пен Торайғыров көшелерінің қиылысы, Фрунзе көшесіне дейін, түзу, шығу, кіру, отыру, сыйлау, жол беру, өткізіп жіберу, күте тұру, бәрекелді, қап, әттеген-ай т.б.Сөйлесім үлгілері: Кешіріңіз, Өлкетану мұражайына қалай баруыма болады?Меніңше, жаяу барған дұрыс, Кривенко көшесімен тура шығыңыз да, Фрунзе көшесіне дейін жүріңіз. Сол жерде. №10 автобуспен баруға болады. ЦУМ аялдамасынан түсесіз. «Манақбай» сауда үйі осы жерден алыс па?Жоқ, алыс емес. ЦУМ-ға қарама-қарсы орналасқан. Рахмет!
2-тапсырма. Үлгі бойынша кімнің қай жерде тұратынын айтыңыз.Үлгі: Марал – Алтынсарин даңғылы,10. - Марал Алтынсарин даңғылы 10-үйде тұрады. Айгүл – «Ақсай» ықшамауданы, 25; Мәншүк – Достық даңғылы, 129; менің ағам – Абай даңғылы мен Әуезов көшесінің қиылысы, 9 қабатты үй; менің ата-анам - «Усолка» ықшамауданы, 24; Динара – Сатпаев көшесі, 25; әкемнің бажасы – Ақсу ауданы, Кеңес ауылы; өзім – Павлодар қаласы, Абай көшесі, 265.
3-тапсырма. Оқыңыз. Екпінді қойыңыз. Әр сөзде қанша буын бар? [1, 164-б. 1-жаттығу].Қазақстаннан, факультетінің, астаналықтар, американдықтар, филология, Голландияданмын, мүшелеріне, мемлекеттік, үйленгенбіз, тұрмыстамын, фирмасының, мемлееттерден, қаласынан, әйелінің, ағылшындар.
екінші бөлек, аралас буынды сөздерді үшінші бөлек бағанға жазыңыз. Олардың неге жуан, неге жіңішке екендігін түсіндіріңіз. Кейбір сөздердің сингармонизм заңына неге бағынбайтынын айтып беріңіз [1, 164-б. 2-жаттығу]. 6.4-тақырып: Әмбебап дүкенінде. Базарда. 1-тапсырма. Сөздерді пайдалана отырып, сұхбат құрыңыз.Сөздік минимум: Әмбебап дүкені, әр түрлі, бөлімдер, сатушылар, касса, қызмет ету, сатып алу, баға, сапалы, сапасыз, нашар, тура, дәл, үлкен, тар, шақ, әдемі, орап беру, алғыс айту.Сөйлесім үлгілері: Айтыңызшы, сізде өлшемі 37- қара аяқ киім бар ма? Өкінішке орай, жоқ. Қоңыр түсті бар. Оған қалай қарайсыз?Қай дүкеннен іздеуіме болады?Келесі көшедегі «Артур» сауда үйінен қарап көріңіз. Жақсы. Рахмет!
жаттығу].Жуу, тию, жіберу, ашу, тұру, өшіру, әперу, теру, кесу, шашу, шешу, тосу, тесу, демалу, апару, келу, бұзу, құю, сүрту, ұру, жұму, ішу, сату, бөлу, қосу, ілу, деу, жабу, кіру, салу, буу.
Мұғаліміңіз Сізге жаңа тақырыпты түсіндірді ме? Студенттерге не істетті? Кітапханадан жаңа оқулық алғызды ма? Сабақтан кейін жолдасыңыз Сізді кіммен таныстырды? Сіздер не ұйымдастырып жүрсіз? Бөлмені кімге жинатты? 6.5-тақырып: Мұражайда. 1-тапсырма. Сөздерді пайдалана отырып, сұхбат құрыңыз.Сөздік минимум: Мұражай, мұрағат, естелік, ескерткіш, пайдаланылған заттар, өмірбаян, сирек кездесетін, көшірме, түпнұсқа, бұйымдар, құралдар, портреттер.Сөйлесім үлгілері: Павлодар қаласында қандай мұражайлар бар? Өлкетану мұражайы бар. Көркемсурет мұражайы бар. Бұқар жырау атындағы тарихи мұражайы т.б. 2-тапсырма. Мына етістіктерді бұрынғы өткен шақта жіктеңіз [1, 378-б. 6-жаттығу]. Ашу, тұру, жабу, келу, кету, қуану, үйлену, жету, сату. 3-тапсырма.оқып өткен шақтың және бұрынғы өткен шақтың формаларын салыстырыңыз. Орыс тіліне аударыңыз. Мен кеше дүкенге барды. - Мен дүкенге барғанмын.Сен жазда Шымкентте болдың. – Сен жазда Шымкентте болғансың.Сіз ауылда демалдыңыз. – Сіз ауылда демалғансыз.Болат теледидар көрді. - Болат теледидар көрген. 4-тапсырма. Мына сөйлемдерді. Бұрынғы өткен шаққа айналдырыңыз [1, 379-б. 13-жаттығу].Біз мына үйде тұрдық. Ксения сауда ортылығынан керемет көйлек сатып алды. Біздің пәтерімізде бұрын екі бөлме болды. Менің қарындасым ауылға хат жіберді. Біз таңертең дене шынықтыру жаттығуларын орындадық. Ауылда егіншілер егін екті. Дана кітапханада жұмыс істеді. Сенің отбасың Астанаға көшті. Сауда үйінен мата алдым. Кешке Әуезов атындағы театрға бардық. Сіз сағат алтыда тұрдыңыз.
тіркелу, құжаттар, оқырман билеті, кітап, оқулық, әдебиеттер, библиография, оқырман, тұрақты оқырман, үйге кітап алу, мерзімді баспасөз, каталогтар жүйесі.Сөйлесім үлгілері: Маған әліпбилік каталогты көрсетіп жіберіңізші. Бірінші қабаттан табасыз. Кешіріңіз, оқу залы нешінші қабатта? Екінші қабаттағы 3-ші зал. Міне, мынау ғой. Иә, рахмет!
ауа, демалыс сәті, серуендеу, кітап оқу, балмұздақ, жеу, әңгімелеу, ойын түрлері, шахмат, дойбы ойнау.Сөйлесім үлгілері: Ертең саябаққа барасыз ба? Әрине, барған дұрыс.
сызыңыз [1, 443-б. 8-жаттығу].Кеше демалыс күні болды. Біз үйде болдық. Қаншама іс істелді! Терезе жуылды, төсеніштер қағылды, заттар жиналды да, орнына қойылды, еден сыпырылды және жуылды. Кір үтіктелді, көйлек тігілді, шұлық тоқылды. Картоп аршылды, қурылды, салаттар жасалды, ет пісірілді, капуста тұздалды. Бірақ... сабақ оқылмады, баяндама жазылмады, мәтін аударылмады, жазбаша мәтінге сұрақтар қойылмады, сұрақтарға жауап берілмеді, хат жазылмады, ауылға жіберілмеді. Көп іс істелмеді.
тию, жіберу, ашу, өшіру, әперу, теру, кесу, шашу, шешу, апару, бұзу, қию, сүрту, ішу, сату, қою, қосу, жабу, буу, жеңу, басу, жинау, сыпыру, бітіру, істеу, жасау, аудару, тексеру, толтыру, арнау, атау, бастау, есептеу, үтіктеу.
6.8-тақырып: Театрда. 1-тапсырма. Сөздерді пайдалана отырып, сұхбат құрыңыз.Сөздік минимум: Драматургия, сахна, актер, режиссер, балет, опера, үлкен зал, кіші зал, билет кассасы, жоғары төлем, алдыңғы қатар, орындар, алыс, жақын, үзіліс, гүл шоғын ұсыну, репертуар, қолайлы уақыт, қойылым.Сөйлесім үлгілері: Сіз қаладағы қандай театрларды білесіз? Ж. Аймауытов атындағы қазақ музыкалық драма театры. А. Чехов атындағы орыс драма театры.
әперу, теру, кесу, шашу, шешу, апару, бұзу, қию, сүрту, ішу, сату, қою, қосу, жабу, буу, жеңу, басу, жинау, сыпыру, бітіру, істеу, жасау, аудару, тексеру, толтыру, арнау, атау, бастау, есептеу, үтіктеу.
Қазқастан Республикасы, тәуелсіз, егемен, біздің ел, жер көлемі, тауарлар, өзен-көлдер, теңіздер, шөл дала, жазық дала, азаматтық, туған жер. Сөйлесім үлгілері: Сіз қай елдің азаматысыз?Мен Қазақстан Республикасының азаматымын. Ал сіз ше? Мен Ресей Федерациясының азаматымын. Қазақ елі туралы көбірек білгім келеді.
айтуы бойынша: ... 3. Жер көлемі ... 4. Республиканың оңтүстігінде ... 5. Республиканың солтүстігінде ... 6. Қазақтар бұрын ... 7. Бүгінгі Қазақстан ...
қазақ халқының ... Ана тілін адамдар ... үйренеді. Ер жеткенде ... үйренеді. Қазақ тілі ... ұстазы болған тіл. Дүние жүзіне әйгілі ... сияқты батырлар жырын, ... сияқты ғашықтық жырларын шығарған. Қазақ халқы – ... бай халық. 7.2-тақырып: Ел рәміздері. 1-тапсырма. Қазақстан республикасының рәміздері туралы мәтін құру. Сөздік минимум: Рәміз, нышан, белгі, елтаңба, әнұран, ту, шекара, Қарулы күштер, ұлттық тіл, ұлттық байлық, ұлттық мәдениет, ұлттық өнер, шаңырақ, сәулелі күн, қанатты тұлпар (пырақ), қыран құс, ұлттық ою-өрнек. Сөйлесім үлгілері: Мынау не? Бұл – елтаңба. Елтаңбаның авторлары кім? Әнұранды жатқа білесіздер ме? Иә, білеміз. Авторлары кімдер, не туралы айтылады?
а) қызыл, сары, көк, қара, қоңыр, көгілдір, жасыл, қызғылт,сұр;ә) үлкен, кішкентай, кең, тар, биік, аласа, ұзын,
қысқа;б) жуас, тентек, еңбекқор, жалқау, тәртіпті, ұқыпты, сұлу;в) ащы, тәтті, дәмді, дәмсіз, қышқыл, тұзды, тұзсыз.;г) қисық, түзу, дөңгелек, сопақ, қатты, жұмсақ, жалпақ, томпақ. 3-тапсырма. Мына зат есімдерді сын есімдермен тіркестіріңіз [1, 307-б.,2-жаттығу]. Бақ, қыз, сарымсақ, көкөніс, қарындаш, көз, кітап, көйлек, сүт, тамақ, сағат, ат, қой, үй, адам, жігіт, су, күн, түн, алма, қала, бөлме, доп, есік сөз, әже, әңгіме, мінез, кітапхана, аяқ, айран, дәрі, көше, жол.
Семіз, тұщы, кәрі, жеңіл, жаңа, қысқа, үлкен, тәтті, жақсы, ыстық, түзу, қымбат жалқау, тентек, ақ, аласа, тар, қатты, толық.
Еуразия кіндігі, көркем, сәнді көшелер, саябақтар, ғимараттар, сәулет өнерінің дамуы, мемлекеттік мекемелер, бұрынғы Ақмола. Сөйлесім үлгілері: Бас қала, елорда сөздерінің қолданылуына не себеп болды? Өйткені «астана» сөзі қала атауы «Астана» болды. Орталықтың Алматыдан Астанаға көшуіне не себеп болды? Астана қаласы Еуразия ортасы – орталықта орналасқан.
Республикасының ең алғашқы астанасы - Орынбор (1920-25), одан кейін Қызылорда (1925-29), 1929 жылдан 1997 жылға дейін Алматы қалалары болды. 1997 жылы қазанның 20-сында Н.Ә.Назарбаев «Ақмола қаласын Қазақстан Республикасының астанасы деп жариялау» туралы жарлыққа қол қойды, 1998 жылы мамырдың 6-сында Елбасының жарлығымен Қазақстан Республикасының астанасы Ақмола қаласы Астана қаласы болып аталды. Осы жылғы маусымның 10-ында тәуелсіз Қазақстанның жаңа астанасының салтанатты ашылу рәсімі өтті. Сөйтіп, енді Астана қаласы Қазақстан Республикасының жаңа астанасы болды. Аз уақыттың ішінде Астана қаласы көрікті қалаға айналды. 2-тапсырма. Мына сөзтіркестерін оқып, орыс тіліне аударыңыз [1, 445-б. 14-жаттығу]. Қазақстан Республикасы; ең алғашқы астанасы; жарлыққа қол қою; Елбасының Жарлығы мен тәуелсіз Қазақстан; салтанатты ашылу рәсімі; аз уақыттың ішінде көрікті қалаға айналу; ағып өтетін Есіл өзені; қалаң өскен қамыс; қала халқы; көп қабатты тұрғын үйлер, аспанға атылған; бақытьты болашақ; көз тарту; жақын, алыс шетелдерден келген қонақтар; таң қалдыру; бас қала.
1997
жылы
қазанның 20-сында Н.Ә.Назарбаев «Ақмола қаласын Қазақстан Республикасының астанасы деп жариялау» туралы жарлыққа қол қойды. 1998 жылы мамырдың 6-сында Елбасының жарлығымен Қазақстан Республикасының астанасы Ақмола қаласы Астана қаласы болып аталды. Осы жылғы маусымның 10-ында тәуелсіз Қазақстанның жаңа астанасының салтанатты ашылу рәсімі өтті. Қала ортасынан ағып өтетін Есіл өзнінің екі жағындағы батпақ, қалың өскен қамыстың орны қала халқы демалатын жағажайға айналды. 7.4-тақырып:Қазақ халқының тарихы, ұлттық тілі, салт-дәстүрі. 1-тапсырма. Сөздерді пайдалана отырып, сұхбат құрыңыз.Сөздік минимум: Қазақ халқы, ұлт, тайпа, көнеден бері, ғасырлар бойы, мекендеген, тараған, жүздер: ұлы жүз, орта жүз, кіші жүз, түркі тілдері, батыс гун, қазақ тілі, діні. Сөйлесім үлгілері: Қазақ халқының тарихы туралы не білесіздер? Қазақ халқының құрамына кірген рулар мен тайпалар біздің заманымызға дейінгі 4-3 ғасырлардан белгілі. Қазіргі Қазақстан халқының саны қанша? 14,5 миллион шамасында.
320-б. 1-жаттығу]. Белый, сильный, большой, низкий, высокий, маленький, широкий, вкусный. 7.5-тақырып: Қазақстанның мәдениеті. Ұлттық өнері. 1-тапсырма. Сөздерді пайдалана отырып, сұхбат құрыңыз. Сөздік минимум: Мәдениет, ұлттық сана, өркениет, ғылым, білім, өнер, қолөнер, спорт, мүсін, сахна, сәулет, кино, опера, балет, әдебиет, телерадио, баспасөз, баспахана, кітапхана, сәулет мәдениеті, демалыс, саябақ, мұражай, қонақ үй, тарихи кешендер, ұлттық ойын. Сөйлесім үлгілері: Қазақстанның ұлттық өнерінің қандай салаларын (түрлерін) білесіз? Қазақ халқында өнердің барлық түрі жақсы дамыған.
көру, сақтау, тарау. 7.6-тақырып: Қазақстанның өнеркәсібі. 1-тапсырма. Сөздерді пайдалана отырып, сұхбат құрыңыз.Сөздік минимум: Ауыр өнеркәсіп, жеңіл өнеркәсіп, өндіріс орындары, өндіру, өнім шығару, өңдеу, тасымалдау, машина жасау, мұнай, алтын, күміс, мыс, қорғасын, қалайы, көмір, тұз, ізбес, тамақ өнеркәсібі, сүт өнімдері, ауыл шаруашылығы, астық, егін, мал шаруашылығы, дәнді дақыл.Сөйлесім үлгілері: Халық шаруашылығының қандай салаларын білесіз?Ауыр индустрия, жеңіл өнеркәсіп, кен (орындары) өндіру, ауыл шаруашылығының түрлеріне мал, егін, көкөніс, мақта шаруашылықтары т.б. жатады. 2-тапсырма. Мына үстеулерді пайдаланып сөйлем құраңыз.Ешқайда, ілгері, алға, жолшыбай, анда, мында, жоғары. 3-тапсырма. Мына үстеулерді пайдаланып сөйлем құраңыз.Өңкей, тым, аса, ең, өте, керемет, орасан, ылғи.
7.7-тақырып: Ұлы адамдар өмірінен. Сөздік минимум: Ұлы, ұлылық, саналы, табиғи дарын, еліне қызмет ету, білім шыңы, толығу, кемеліне келу, із қалдыру, болашақты болжау.Сөйлесім үлгілері: «Ұлы» деген сөзді қалай түсінесіз? Ұлы адамдардан кімдерді білесіз?
1-тапсырма. Мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыз. Абай(1845-1904). Қазақ алқының ұлы ақыны Абай 1845жылы қазіргі Семей облысы, Абай ауданында туған. Абайдың әкесі өте қатал адам болса, шешесі, Ұлжан қайырымды, мінезі жұмсақ тілге бай адам болған. әжесі Зере мен анасы Ұлжан Абайға ертегілерді, аңыз, әңгімелерді айтып жақсы тәрбиелеп отырған. Әкесі Құнанбай Абайды тоғыз жасында Семейдегі діни мектепке береді. Семейде жүргенде ол орыс тілін үйренуге тырысады. Үш ай орыс мектебінде оқиды. Он үш жасында Абайды әкесі бұл оқудан қайта шығарып алады. Абай Пушкинді, Лермонтовты, Крыловты көп оқып, олардың шығармаларын қазақ тіліне аударады. 2-тапсырма. Мына сөз тіркестерін орыс тіліне аударыңыз [1, 515-б. 7-жаттығу]. Қазақ халқы, ұлы ақын, қатал адам, мінезі жұмсақ, тілге бай, шығарып алып, үйренуге тырысу, ән шығару, қатты сынға алу, үлгі алуға шақыру, дүниенің кілті, көкірек; көзің шайдай ашылады, қайтыс болу; кітап болып шығу; кеңес дәуірі; дүние жүзі біледі. Ақын өміріне арнау.
әкесі мен шешесі қандайц мінезді адамдар болатын? Абайды кім тәрбиеледі? Ол қайда оқыды? Нені үйренуге тырысты? Кімнің шығармаларын көп оқып, қазақ тіліне аударуға тырысты? Ол өзінің шығармаларында кімді қатты сынға алады? Абайдың шығармалары қашан басылып шықты? 8.1-тақырып: Біздің университет. 1-тапсырма. Сөздерді пайдалана отырып, сұхбат құрыңыз. Сөздік минимум: Университет, негізі қаланған жыл, ашылған кез, бірінші ректор, бірінші факультет деканы, оқу ісі бөлімінің проректоры, ғылыми бөлім, оқу бөлімі, жатақхана, оқу ғимараттары, бас ғимарат, жаңа бөлім, түрлі мамандық. Сөйлесім үлгілері: Сіз қай университетте оқисыз?С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінде оқимын. Қандай мамандықтар бар? Әр түрлі мамандықтар бар.
кафедралар атауы, кафедра меңгерушісі, профессор, ғылым докторы, ғылым кандидаты, практикалық сабақтар. Сөйлесім үлгілері: Сіз қай институттансыз? Мен қаржы-экономика институтынанмын. Институтыңызда қандай мамандыққа дайындайды? Әр түрлі. Банк ісі, салық қызметкері, қаржыгерлер. 2-тапсырма. «Менің мамандығым» тақырыбына шағын шығарма жазыңыз. 9.1-тақырып: Құқықтану туралы түсінік. Кәсіби терминдердің қазақша - орысша сөздігін жасау. Аударма жасаудың негізгі принциптерін үйрете отырып, арнайы мәтіндерді аударту. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, оларға жауап бере білу. Синтаксис туралы түсінік. Сөйлем, оның түрлері. Жай сөйлем туралы түсінік. Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері. Сұраулы сөйлем, оның жасалу жолдары. [2 ] 178-бет, 92-93-жаттығу. 9.2-тақырып: Құқық және заң. Бұл тақырыпты оқыту барысында мынандай терминдерді оқыту: қоғамдық қатынас,әлеуметтік - құқықтық қатынас,қамтамассыз ету, адам өмірін қию хақысы жоқ. Мәтінмен жұмыс жасау. Проблемалық жағдай туғызу арқылы пікірталас ұйымдастыру. Монолог құрастыру. Мәтін бойынша терминдердің сөздігін құрастыру. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап бере білу, мәтіннің қысқаша мазмұнын айта білу. Сөйлемнің мақсаттық түрлері. Бұйрықты сөйлем, оған тән интонация. [2 ] 182-бет, 99-жаттығу. 9.3-тақырып: Құқықтың белгілері. Осы ұғымдарға байланысты жаңа сөздер мен сөз тіркестерін меңгерту. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, оларға жауап бере білу. Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай бөлінуі: Хабарлы сөйлемнің негізгі түрлері - баяндау, суреттеу, түсіндіру. Сөйлемнің көңіл-күйге байланысты түрлері. Лепті сөйлем. [2 ] 180-бет, 97-жаттығу. 9.4-тақырып: «Қазақстан Республикасы Ата заңында көрсетілген құқықтар мен бостандықтар» Берілген тақырып бойынша жаңа сөздер мен сөз тіркестерін меңгерту. Меңгерілген сөздер, сөз тіркестерін пайдалана отырып сөйлемдер құрастыру. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, берілген мәселеге қатысты өз ойын жеткізе білуі. Атаулы сөйлем. [2 ] 212бет, 123-жаттығу. 9.5-тақырып: Жарнама. Тақырыпты талдау, жаңа сөздер мен сөз тіркестері туралы түсінік беру. Алдында өткен тіл материалын сөйлеу үрдісінде бекіту, оның ішінде өз мамандығы, ерекшеліктері туралы мәтін құрастыру. Мәтіннің мазмұнын қысқаша айта білуге уйрету. Монологтың сипаттау түрін меңгерту. Жай сөйлем туралы түсінік. Жай сөйлемнің құрылымдық түрлері: жақты, жақсыз сөйлем. [2 ] 210-211бет
сипаттамасын беру. байланысты терминдердің қазақша атауын, жаңа сөздер мен сөз тіркестерін меңгерту. Кәсіби терминдердің орысша-қазақша сөздігін жасау. Аударма жасаудың негізгі тәсілдерін үйрете отырып, арнайы мәтіндерді аудару. Мамандыққа бағытталған тіл дамыту жұмыстарын жүргізу. Жай сөйлемнің түрлері. Толымды сөйлем және толымсыз сөйлем. [2 212 бет
терминдердің орысша-қазақша сөздігін жасау. Арнайы мәтінді аудару. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, олраға жауап бере білу. Сөйлем мүшелері: Сөйлем мүшелерінің құралымына қарай түрлері. Тұрлаулы мүшелер. Бастауыш. Оның түбір, көптік немесе тәуелдік тұлғада болатындығы. [2 ] 184- 185бет, 102-103-жаттығу.
9.8-тақырып: "Құқықтық сана». Тақырып бойынша кәсіби терминдердің орысша-қазақша сөздігін жасау. Сөздікті пайдалана отырып, арнайы мәтінді аудару, қысқаша мазмұнын жеткізе білу. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, оларға жауап бере білу. Тұрлаулы мүшелер. Баяндауыш. Оның негізгі сұрақтары мен тұлғалық белгілері. [2 ] 187бет, 104-106жаттығу. 9.9-тақырып: «Нотариустың қабылдауында». Тақырып бойынша кәсіби терминдердің орысша-қазақша сөздігін жасау. Берілген тақырып бойынша материалдар жинап, аударма жасау. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, оларға жауап беру, қысқаша мазмұнын айту. Тақырыпқа байланысты тіл дамыту жұмыстарын жүргізу. Тұрлаусыз мүшелер. Сөйлемнің бірыңғай мұшелері. Анықтауыш. [2 ] 198-200бет, 114-115-жаттығу.
сөз тіркестерін меңгерту. Кәсіби терминдердің орысша-қазақша сөздігін жасау. Арнайы мәтінді аудару. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, жауап бере білу. Тақырып бойынша тіл дамыту жұмыстарын жүргізу. Пысықтауыш. Оның негізгі сұрақтары мен тұлғалық белгілері. [2 ] 193-195 бет, 111-112- жаттығу.
сөздер мен сөз тіркестерін меңгерту. Кәсіби терминдердің орысша-қазақша сөздігін жасау. Сөздікті пайдалана отырып арнайы мәтінді аудару. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, оларға жауап бере білу. Толықтауыш. Тура толықтауыш және жанама толықтауыш. 191-192 бет, 108-110-жаттығу. 9.12-тақырып: «Азаматтық талапкер прокурордың қабылдауында». Тақырыпқа байланысты терминдердің қазақша атауларын, жаңа сөздер мен сөз тіркестерін меңгерту. Тақырыпқа байланысты қазақша мәтіндерді сөздік арқылы түсініп оқи білу, қысқаша мазмұнын айту. Сөйлем мүшелерінде өткенді қайталау. [2 ] 201-202 бет, 116-117-жаттығу. 9.13-тақырып: «Жәбірленуші-қылмыстық істе».Тақырып бойынша терминдердің қазақша атауын, жаңа сөздер мен сөз тіркестерін меңгерту. Сөздікті пайдалана отырып, арнайы мәтіндерді аудару. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, оларға жауап бере білу. Құрмалас сөйлем туралы түсінік. Жай сөйлемнің айырмашылығы. Құрмалас сөйлемнің түрлері. Салалас құрмалас сөйлем, оның түрлері. [2 ] 221-222 бет 9.14-тақырып: «Қылмыс пен жаза». Жазба түрлері туралы негізгі ұғымдар мен анықтамалар. Олардың тарихы. Тақырыпқа байланысты терминдердің қазақша атауларын, жаңа сөздер мен сөз тіркестерін меңгерту.Кәсіби терминдердің орысша-қазақша сөздігін жасау. Арнайы мәтінді аудару. Мәтінмен жұмыс істеу (жоспар, сұрақтар, қысқаша мазмұнын айту). Ыңғайлас сөйлем. [2 ] 223-224 бет, 133-134-жаттығу. 9.15-тақырып: «Сот билігі». Оның негізгі мағынасы туралы мәлімет беру. Тақырып турасында материал жинап, өздігінен мәтін құрастыру, өз ойын, пікірлерін жеткізе білу. Алдында өткен тіл материалын сөйлеу үрдісінде бекіту. Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлем. [2 ] 226-227 бет, 139-140- жаттығу. 10.1-тақырып: Іскерлік. Іскерлік кездесу. Сөздік минимум: Іскерлік, табандылық, тиімді жолды табу, шешімін табу, жақсы нәтиже, пайдалы іс, еңбек қуанышы, орынды, залалсыз әрекет. 10.2-тақырып: Ресми қабылдауда. Сөздік минимум: Елбасы, ректор, директор, мекеме бастығы, бөлім бастығы, бөлім меңгерушісі, қабылдау күндері, қабылдау уақыты, шұғыл іс, қабылдауға тіркелу. 10.3-тақырып: Баспасөз маслихаты. Сөздік минимум: Баспасөз, маслихат, шара, шақыру, арнайы тапсырма, қысқа тұжырым, пресс-релиз, мәлімдеме, мәлімхат, баспасөзде жариялау. 10.4-тақырып: Семинар. Ғылыми конференция.Сөздік минимум: Баяндама, өзекті мәселе, семинар тақырыбы, ұйымдастыру, қатысу, тыңдау, сөз сөйлеу, ұсыныс айту, сұрақ қою, жауап беру, секция жұмысы, хаттама жазу.
мүдделі, бейбіт шарт, мемлекетаралық шарт, ұзақ мерзімді шарт, биржалық мәселе, контракт, делдалдық мәміле.
біліктілік, шартқа келісу, талапты орындау, міндетті білу, мемлекеттік тілде еркін сөйлеу, шетел тілін білу, іскерлік қабілет, ұйымдастыру қабілеті.
шетінде, ықшамауданда, Ломов көшесінде, Кутузов даңғылында, бес қабатты ғимарат. 10.7-тақырып: Ұжым. Еңбек тәртібі. Сөздік минимум: Ұжым, ұжым мүшелері, психологиялық ахуал, қолайлы жағдай, сыйласым, ұстамдылық, еңбек тәртібі, заңға сүйену, заңды мойындау, ортақ мүдде. Практикалық сабақтардың мазмұны I семестр
1. Амандасу. 1.Есімдік. Сұрау есімдігі. Шылау. Сұраулық демеуліктер. 2. Қазақ әліпбиі. Қазақ тілінің төл дыбыстары, олардың жуан, жіңішке түрлері. 2. Танысу. 1.Жіктеу есімдіктері: мен, сен, сіз, ол. Жалғаулар. Тәуелдік жалғауы. Септік жалғауы. Атау, ілік септіктері. 2. Ы, І төл дыбыстары. Сұраулы сөйлем интонациясы. 3. Кешірім. Өтініш. Алғыс. Келісу. Қарсылық білдіру. Құптау. Құптамау. 1.Оқшау сөздер. Қаратпа сөз, тыныс белгісі. Одағай. Болымсыздық есімдігі. 2. Ұ, Ү төл дыбыстары; жуан, жіңішке негіздер. Интонация.
Өзім туралы. 1.Өздік есімдігі. Жіктік жалғаулар. Етістік. 2. Қ, Ғ төл дыбыстары; жуан негіздер, айтылуы; ілгерінді ықпал.
5. Досым туралы. 1.Сын есім, дара, күрделі түрлері. 2. Ң дыбысы, ерекшелігі, дыбысталуы. Кейінді ықпал. Буын түрлері. 3. Синонимдер.
6.
1.Зат есім. Дара, күрделі зат есімдер. Жалпылау есімдігі. 2. Н, Ң дыбыстары, ерекшелігін қайталау. 3. Омонимдер.
7. Мекенжай (Біздің үй. Менің бөлмем). 1.Сан есім. Есептік, реттік, жинақтық сан есімдер. –нікі, -дікі, -тікі жұрнақтары. Меншіктілік. Мекен үстеуі. 2. Жуан, жіңішке негізге бағынбайтын жұрнақтар, ерекшеліктері. Һ дыбысынның айтылуы. 3. Антонимдер.
Жыл мезгілдері. Ай, апта, күн. 1.Мезгіл үстеуі. 2. Төл дыбыстарды қайталау. Дыбыстық өзгерістер (айдың аяғында – аяқ+ы=аяғы). 3. Сөздің этимологиясы (апта сөзі).
9.
Сағат неше? 1.Септік жалғаулары. Барыс, шығыс септіктері. Шылаулар: кейін, дейін. 2. Төл дыбыстарды қайталау.
10. Жұмыс күні. Демалыс күні. Жазғы демалыс. 1.Қимыл-сын үстеулері. Шақ категориясы. Осы шақ, түрлері. 2. Төл дыбыстарды қайталау.
Мереке күндері. 1.Етістіктің болымды, болымсыз түрлері. «Емес», «жоқ», «дұрыс-ақ», «жөн екен» сөздерін қолдана білу. 2. Төл дыбыстарды қайталау. Буын. Интонация. Мәнерлеп оқу. 12. Шақыру. Құттықтау. Тілек айту. 1.Көсемше. Жіктік жалғаулардың түрлері. Келер шақ. 2. Төл дыбыстарды қайталау. Мәнерлеп оқу. Екпін.
13..
Дұрыс тамақтану – денсаулық кепілі. Мерекелік дастархан (Сіздің сүйікті асыңыз. Сұхбат). 1.Шылаулар: үшін, соң. Рай категориясы: ашық рай, бұйрық рай. Көптік жалғаулар. 2. Төл дыбыстардың сөз басында келуін қайталау. 14. Асханада (Дәмханада. Мейрамханада). 1.Жатыс септігі. Жалғаулық шылаулар (мен, әрі). 2. Төл дыбыстардың сөз ортасында кеуін, дыбысталуын қайталау.
15.
Дене мүшелері (Мәтін құру). 1.Табыс септік. Көмектес септік. 2. Төл дыбыстардың сөз соңында келуі. Интонация. 3. Фразеология туралы түсінік.
16. Емханада. Ауруханада (сұхбат құру). 1.Себеп-салдар үстеуі. Сілтеу есімдігі. 2. Төл дыбыстардың жазылуын қайталау.
17. Менің туған ауылым (орналасқан жері, табиғаты). 1.Көмекші етістіктер. 2. Жуан дауысты дыбыстарды қайталау. Мәнерлеп оқу. Екпінге көңіл бөлу. 3. Көп мағыналы сөздер. 18.
Менің туған қалам (Павлодар, орналасқан жері, келбеті, көрінісі, тұрғындары, табиғаты). 1.Көмекші есімдер. 2. Жіңішке дыбыстарды қайталау. Айтылуы, жазылуы. Мәнерлеп оқу. 3. Басқа тілден кірген сөздер. Неологизмдер. Көнерген сөздер.
19. Көшеде. Көлікте. 1.Қыстырма сөз, тыныс белгісі. Осы, мына, мынаған, сол. 2. Үнді дауыссыз дыбыстарды қайталау. Буын үндестігі.
20. Әмбебап дүкенінде. Базарда. 1.Өзгелік етіс. Еліктеуіштер. Дыбыстық еліктеуіш. 2. Дыбыс үндестігі.
21.
Мұражайда. 1.Өткен шақ. Бұрынғы өткен шақ. Белгісіздік есімдігі. 2. Қатаң дауыссыз дыбыстарды қайталау.
22. Кітапханада. 1.Сөз тіркестері. Есімді тіркестер. 2. Жуан, жіңішке негіздерге бағынбайтын қосымшалар.
23.
Саябақта. 1.Етістікті тіркес. Ырықсыз етіс. 2. Буын үндестігін қайталау. Интонация
24. Театрда. 1.Жалпылау есімдігі. Ортақ етіс. 2. Ұяң дауыссыздарды қайталау. Дыбыс үндестігін қайталау. Мәнерлеп оқу.
25. Менің елім – Тәуелсіз Қазақстан. 1.Зат есім. Жалпы, жалқы есімдер. Есімше. 2. Төл дыбыстарды қайталау. 26.
Ел рәміздері. 1.Шартты рай. Сын есімдер. 2.Жуан дауысты дыбыстар. Ілгерінді ықпал. 27.
Елордасы – Астана қаласы. 1.Топтау, болжалдық, бөлшектік сан есімдер. Сабақты етістік, салт етістік. 2.Ұяң дауыссыз дыбыстар.
28. Қазақ халқының тарихы, ұлттық тілі, салт – дәстүрі. 1.Өткен шақ. Жедел өткен шақ. Шырай категориясы. Қалау рай. Кейінді ықпал. 2.Жіңішке дауысты дыбыстар. 29.
Қазақстанның мәдениеті. Ұлттық өнері. 1.Етіс категориясы. Негізгі етіс. Септеуліктер. 2.Қатаң дауыссыз дыбыстар.
30. Қазақстанның өнеркәсібі. 1.Сын – қимыл. Мақсат үстеулері. Өздік етіс. 2.Үнді дауыссыз дыбыстар.
31. Ұлы адамдар өмірінен. 1.Модаль сөздер. Күшейткіш үстеу. Айқындауыш. 2.Қатаң дауыссыздардың сөздің басында, ортасында, соңында келуі.
32.
Біздің университет . 1.Қысқарған сөздер. Күрделі атаулар. Күрделі етістіктер. 2.Ә, І төл дыбыстарын қайталау.
33. Біздің факультет. Менің мамандығым. 1.Жіктік жалғауының шығыс септігінен кейін жалғануы. О, Ө дыбыстарын қайталау.
II семестр 1 Құқық және заң Сөйлем. Жай сөйлем. Сөйлемнің түрлері. Сұраулы сөйлем
2 Заңдылық Хабарлы сөйлем. Бұйрықты сөйлем.
3
Лепті сөйлем.
4 Сот билігі Атаулы сөйлем.
5 Адвокат Жақты, жақсыз сөйлем.
6
Толымды сөйлем және толымсыз сөйлем.
7 Ежелгі халықтық үлгідегі билер соты Сөйлем мүшелері: Тұрлаулы мүшелер. Бастауыш.
8 Қазақ заңдарының түп-төркіні Баяндауыш. Жасау жолдары.
9 Әз тәукенің жеті жарғысы Тұрлаусыз мүшелер. Сөйлемнің бірыңғай мұшелері. Анықтауыш.
10
Пысықтауыш.
11 Әбу Насыр әл-Фараби. Толықтауыш.
12
13 Әнет баба өсиеті Құрмалас сөйлем Салалас құрмалас сөйлем, оның түрлері.
14 Жақып Ақбаев – алғашқы қазақ құқық магистрі Ыңғайлас сөйлем.
15 Мұстафа Шоқай Түсіндірмелі салалас
16.
Іскерлік (кәсіптік) лексика. Ұқыптылық пен үнемділік. Қарсылықты салалас.
17. Іскерлік. Іскерлік кездесу. Ресми қабылдауда. Себеп-салдар салалас .
Баспасөз маслихаты. Семинар. Ғылыми конференция. Талғаулы салалас. Кезектес салалас
19. Келіссөз. Шартты және қарсылықты бағыныңқылы сабақтас сөйлемдер.
20.
Жұмысқа қабылдау. Себеп бағыныңқылы сабақтас сөйлем.
21.
Жұмыс орны. Мезгіл бағыныңқылы сабақтас сөйлем.
22.
Ұжым. Еңбек тәртібі. Мақсат және қимыл-сын бағыныңқылы сабақтас сөйлем Document Outline
жүктеу/скачать 192,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|