Параграф 3. Нормативтік сілтемелер
58. «Нормативтік сілтемелер» құрылымдық элементі мәтінде сілтемелер берілген стандарттардың тізімін қамтиды.
59. Сілтеме стандарттарының тізбесі: «осы диссертацияда (жобада) келесі стандарттарға сілтемелер пайдаланылды» деген сөздерден басталады.
60. Тізбеге белгілердің тіркеу нөмірлерінің өсу тәртібімен стандарттардың белгілері және олардың атаулары енгізіледі.
Параграф 4. Анықтамалар
61. «Анықтамалардың» құрылымдық элементі магистрлік диссертацияда (жобада) қолданылатын терминдерді нақтылау немесе анықтау үшін қажетті анықтамаларды қамтиды.
62. Анықтамалар тізбесі: «осы диссертацияда (жобада) тиісті анықтамалары бар мынадай терминдер қолданылады» деген сөздерден басталады.
Параграф 5. Белгілер мен қысқартулар
63. «Белгілеу және қысқарту» құрылымдық элементі диссертацияда (жобада) қолданылатын белгілер мен қысқартулардың тізімін қамтиды.
64. Белгілеулер мен қысқартуларды жазу оларды мәтінге келтіру тәртібімен жүргізіледі.
65. Анықтамаларға, белгілеулерге және қысқартуларға «анықтамалар, белгілер және қысқартулар» бір құрылымдық элементінде келтіруге рұқсат етіледі.
Параграф 6. Кіріспе
66. Кіріспе мәтіннің ең жауапты бөлігі болып табылады, өйткені ол магистрлік диссертация (жоба) негіздеуге арналған және тақырыпты одан әрі ашуға бағытталуы керек барлық негізгі ережелерді қысқаша қамтиды.
67. Кіріспе шешілетін ғылыми немесе ғылыми-технологиялық міндеттің қазіргі жай-күйін бағалауды, тақырыпты әзірлеу үшін негіздеме мен бастапқы деректерді, ғылыми-зерттеу жұмысын жүргізу қажеттілігінің негіздемесін, әзірлеудің жоспарланған ғылыми-техникалық деңгейі туралы, патенттік зерттеулер туралы мәліметтерді және олардан қорытындыларды, ғылыми-зерттеу жұмысын метрологиялық қамтамасыз ету туралы мәліметтерді қамтуға тиіс. Кіріспеде тақырыптың өзектілігі мен жаңалығы, осы жұмыстың басқа ғылыми-зерттеу бағдарламаларымен байланысы көрсетілуі керек, сондай-ақ зерттеудің мақсаттары мен міндеттері, олардың жалпы ғылыми-зерттеу жұмысын орындаудағы орны көрсетілуі керек.
68. Жалпы кіріспе құрылымы:
1) Өзектілігі;
2) Зерттеу мақсаты;
3) Зерттеу объектісі мен нысанасы;
4) Зерттеу әдістері;
5) Ғылыми жаңалық;
6) Қорғауға шығарылатын жұмыстың негізгі ережелері;
7) Практикалық маңыздылығы;
8) Зерттеу нәтижелерін енгізу;
9) Нәтижелердің сенімділігі;
10) Зерттеу нәтижелерін апробациялау;
11) Магистрлік диссертацияның (жобаның) құрылымы мен көлемі.
69. Таңдалған тақырыптың өзектілігін бағалау кезінде диссертациялық зерттеулерге қатысты өзектілік бұрын мұндай жұмыстар орындалмаған деген сенімде екенін білу керек. Өзектілік - бұл диссертациялық зерттеуге қойылатын міндетті талап,сондықтан кіріспе таңдалған тақырыптың өзектілігін негіздеуден басталуы керек. Өзектілікті жарықтандыру аз сөз болуы керек. Машинкамен басылған мәтіннің 1-2 бетінде бастысы - проблемалық жағдайдың мәнін көрсету жеткілікті, одан тақырыптың өзектілігі көрінеді.
70. Қойылған мақсатқа жету үшін зерттеудің мақсаты мен міндеттері тұжырымдалады. Мақсатты «Зерттеу...», «Зерделеу...» деп тұжырымдауға болмайды, өйткені бұл сөздер мақсаттың өзіне емес, мақсатқа жету құралын көрсетеді. Біліктілік жұмысының атауы қысқа, нақты болуы керек, мамандыққа және тақырыптың мәніне жауап беруі керек, диссертациялық зерттеудің тақырыбы мен мақсатын көрсетуі керек. Тақырыпта күрделі, жалпылама немесе жалған ғылыми терминологияны қолданған жөн емес. Тақырыпта «Зерттеу...», «Талдау...» «Зерделеу...», сөздерден аулақ болу керек.
71. Зерттеу нысаны - бұл проблемалық жағдайды тудыратын және зерттеуге таңдалған процесс немесе құбылыс.
72. Зерттеу тақырыбы объектінің шегінде болады.
73. Ғылыми процестің категориясы ретінде диссертациялық зерттеудің объектісі мен тақырыбы ортақ және жеке болып табылады. Нысанда оның зерттеу нысаны болып табылатын бөлігі ерекшеленеді. Магистранттың басты назары оған бағытталған, өйткені зерттеу тақырыбы титулдық бетте оның атауы ретінде белгіленген біліктілік жұмысының тақырыбын анықтайды.
74. Жұмыста қойылған міндеттерді шешу үшін қолданылатын зерттеу әдістері қысқа және нақты тізімделуі керек, дәл осы немесе басқа әдіспен не зерттелгенін анықтайды. Бұл дәл осы әдістерді таңдаудың қисындылығы мен қолайлылығына көз жеткізуге мүмкіндік береді.
75. Диссертациялық зерттеудің өзіне қатысты алынған нәтижелердің ғылыми жаңалығы - бұл диссертацияға алынған нәтижелерді және тұтастай алғанда жүргізілген зерттеулерді сипаттау кезінде «бірінші рет» ұғымын қолдануға құқық беретін белгі.
Магистранттың өзі ұсынған жаңа ғылыми ережелердің (шешімдердің) қысқаша сипаттамасы. Алынған нәтижелер мен бұрын белгілі нәтижелердің арасындағы айырмашылықты көрсету, жаңашылдық дәрежесін сипаттау қажет (алғаш рет алынған, жетілдірілген, одан әрі дамыған). Көбінесе ғылыми жаңалық алғаш тұжырымдалған, мазмұнды негізделген, тәжірибеге енгізілген және жаңа әлеуметтік-экономикалық нәтижелерге қол жеткізуге айтарлықтай әсер ететін әдістемелік ұсыныстардың және т.б. теориялық ережелердің болуымен көрінеді. Жалпы ғылымның немесе оның жекелеген бағыттарының одан әрі дамуына ықпал ететін диссертациялық зерттеудің ережелері ғана жаңа болуы мүмкін.
76. Әрбір ғылыми позиция нақты тұжырымдалады, оның негізгі мәнін бөліп көрсетеді және қол жеткізілген жаңалық деңгейіне ерекше назар аударады. Тұжырымдалған ғылыми ұстаным оңай және біржақты оқылуы және қабылдануы керек (ұсақ фактілерді жинамай, оның мәнін, толығырақ нақтылауын жасыратындар).
77. Диссертациялық зерттеу нәтижелерінің сенімділігі жұмыстың мақсаты мен қойылған міндеттерге сәйкес келетін жеткілікті бақылаулармен, заманауи зерттеу әдістерімен расталады. Диссертация мәтінінде тұжырымдалған ғылыми ережелер, тұжырымдар мен практикалық ұсыныстар берілген кестелер мен суреттерде көрсетілген нақты мәліметтерге негізделуі керек. Алынған нәтижелерді статистикалық талдау және түсіндіру ақпаратты өңдеудің және статистикалық талдаудың заманауи әдістерін қолдана отырып жүргізіледі.
78. Таңдалған тақырыптың практикалық маңыздылығын бағалай отырып, бұл маңыздылық белгілі бір ғылыми зерттеудің сипатына байланысты екенін білу керек. Алынған нәтижелерді немесе оларды пайдалану жөніндегі ұсынымдарды іс жүзінде қолдану туралы мәліметтер беріледі. Егер магистрлік диссертация (жоба) әдіснамалық сипатта болса, онда оның практикалық маңыздылығы ғылыми мақалалардағы зерттеулердің негізгі нәтижелерін жариялауда, ғылыми-практикалық конференцияларда нәтижелерді сынақтан өткізуде, жоғары оқу орындарының оқу процесінде ғылыми әзірлемелерді пайдалануда, әлеуметтік-экономикалық саланы дамытудың мемлекеттік және өңірлік бағдарламаларын әзірлеуге қатысуда көрінуі мүмкін және т.б.
79. Қолданбалы және ішінара теориялық сипаттағы диссертациялық зерттеулер әртүрлі қызмет салаларында қолданылады. Нәтижелерді енгізуді өз қызметінде осы нәтижелерді қолданған ұйым құжаттайды, бұл өз кезегінде осы ұйымға экономикалық, әлеуметтік немесе басқа әсер етті. Зерттеу нәтижелерін практикаға енгізудің тиімділігі диссертацияда (жобада) теориялық және әдістемелік ережелердің әзірленуімен анықталады, олар жұмыста нақты ұсыныстарға жеткізіледі, олар әдістемелер, нұсқаулықтар, нормативтер және т.б. түрінде ұсынылуы мүмкін. Ғылыми зерттеулердің нәтижелерін енгізу оларды оқу, оқу-әдістемелік және әдістемелік құралдар мен оқулықтарға енгізу арқылы оқу процесінде пайдалану болып табылады. Яғни, енгізу дегеніміз-зерттеу нәтижелерін тұтынушыға ыңғайлы түрде ғылыми өнімді тұтынушыға беру, бұл тиісті құжаттармен ресімделген тұтынушы жұмысының тиімділігін арттыруды қамтамасыз етеді.
Достарыңызбен бөлісу: |