анықтау; 6)үқсассөздердітоптасты ру; 7) байқаған қүбы-
лыстары ж ө н ін д е ж ек е-ж ек е қорытындылар ш ы ғару
сияқты жүмыстарды қамтиды.
Синтаксистік жаттығуларға өдетте пунктуаңиялық
жаттығулар қосылады: мәтіндегі қойылған тынысбелгі-
лерін талдау, қойылмаған тыныс белгілерін қою, өздері
қүрастырған сөйлемдер мен текстерге қаж етті тыныс
белгілерін қойып, түсіндіру.
Қорыта келгенде, оқушылардың алған білімін бекіту
маңсатында ж үргізілетін жаттыгуларға жалпы мына
сияқты талаптар қойылады:
1. Белгілі бір жаттығуды орындау үшін оқушылар-
дың сол жаттығуды орындарлық білімі болу шарт.
2. Оқушылар жаттығуды не үш ін орындайтынын,
оның қандай пайдасы барлығын түсінсе ғана, оны сана-
л ы орын дайды. Жаттығуларды түсініп орындаған да ғана
белгілі бір дағды қалыптасады.
3. Ж аттығуоқуш ының қызығуын, ынтасын, ықыла-
сын арттыруға тиіс. Ол үшін жаттыгу түрлендіріліп бе-
рілу шарт, өйткені бір сарынды жаттығу оқушылардың
зейінін, қабылдауын, белсенділігін нашарлатады.
4. Жаттығулар кездейсоқ болмай, белгілі бір жүйемен
орындатылып отырылуы шарт.
5. Жаттығу жүмыстары тек таяуда ғана өтілген мате-
риалдарға негізделмей, бүрын өтілген кейбір материал-
дарды да қамтуы керек.
6. Бір жаттығу үзақ уақытқа созылмауы тиіс. Өсіресе
балалардың жасы неғүрлым кіш і болған сайын жаттығу
да қысқа болып, жиі-жиі қайталауға негізделеді.
165
7. Творчестволық жаттығулар көбірек болуы қажет.
8. Әр жаттығу оқушы еңбегінің нөтижесін көрсетін
отыруға тиіс.
9. Ж аттығулар оқушы ойына өсер етуі жағынан ана-
литикалық-синтетикалық болғаны жөн: яғни, грамма-
тикалық талдау, сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдер мен
мөтіндер қүрастыру; салыстыру арқылы үқсастық пен
ерекш еліктерді табу, топтау; өз пікірлерін дәлелдей
алып, білгендерінен жалпы қорытынды ш ығара білу,
т.б.
10. Ж аттығу жүмысының барысында оқушылардың
оқуд ан алған біл ім дері бекіп, өз беттерімен жүмыс жасау
дағдылары қалыптасады (яғни зейін қойып тыңдай білу,
ж атқа ж аза білу, белгілі бір жоспар боиынша сөздерді
қүрамына, сөз табына, сөйлем мүшелеріне сүрақ қоя
білу, қаж етті деректерді оқулы қтан, сөздіктен қарап
табабілу).
Бастауыш сыныптарға арналған бағдарлама педагоги-
калы қ үрдісті ж аң аш а қарауды талап етеді. Д әлірек
айтсақ, мүғалім сабаққа дайындалғанда өзінің әрекетін
ойластырумен шектелмей, оқушыны деңгейіне қарай
әрекетіне мән беруі тиіс.Уақытты тиімді пайдаланып,
оқушының өз бетімен тапсырманы орындауына үдайы
ж ағ дай жасалуы қаж ет.
Түжырымдамада, оқу бағдарламасында оқу әрекеті
ерекше аталған. Ол —
заңды қүбылыс. Бастауыш сынып-
та оқу өрекеті қалыптасуының үзіліссіз, тегеурінді жү-
ретіні, оның мазмүны оқу тапсырмалары түрінде бері-
летіндігі, оқу тапсырмаларын өздігінен шешіп орындай-
тын ортақ тәсілдеріне үйрету, бір пәннен алған білім,
білік, дағдыны екінш і пәнді оқытуға тірек ету, байқал-
ған кемшіліктерді түзетуді оқушылардың өздері орын-
дайтындығы, өрбір орындалған тапсырманың мақсатын
аны қтауы , т.б мөселелер қозғалған. Оның іс ж үзіне
асыру ж үй ел і ж үм ы сты қ аж ет етеді. Осы м ақсатта
мүгалімдерге "Оқу өрекеті базасында оқушылардың өз
бетімен тапсырманы орындау дағдыларын қалыптас-
тыру" атты арнайы курс бағдарламасы дайындалып,
оларға дөріс, машықтану сабақтары жүргізіледі.
156
Негізгі міндеттер:
- Оңушылардың өзіндік жүмысы туралы түсінік беру;
- О ңуш ыларды өз бетімен тапсы рм аны орындау
өдістемесімен таныстыру;
Достарыңызбен бөлісу: |