I Дарии кезінде парсы патшалығы ең мықты ел болып, «елдер патшалығы» аталып, әміршісі «ұлы патшалардың патшасы» деген атаққа ие болды

I Дарии кезінде парсы патшалығы ең мықты ел болып, «елдер патшалығы» аталып, әміршісі «ұлы патшалардың патшасы» деген атаққа ие болды.

I Дарии кезінде парсы патшалығы ең мықты ел болып, «елдер патшалығы» аталып, әміршісі «ұлы патшалардың патшасы» деген атаққа ие болды.

Парсылардың тілінде жазылған әдеби шығарма «Авестада» діни Заратуштра ілімі уағыздалды. Заратуштраның мәні – Ахурамазда (жақсылық, қайырымдылық құдайы) мен Анхра Манью (жамандық пен қатігездік құдайы) арасындағы күрес баяндалады. Өйткені бұл күрес әлемдік дамудың негізі болатын. Олардың күресі ұзақ жылдарға созылды. «Авестада» осы күресте Ахурамазда жеңіске жетті деп баяндалады.

Парсы патшалығында қосөзендік сына жазудың таңбаларын азайтып, 42 әріптік жазу жүйесі жасалынды. Бұл жазу анағұрлым жеңіл болды. I Дарий патшадан «Бехистун» жазуы қалды. I Дарий ол жазуды биік жартасқа жаздырған. Оның биіктігі – 10 метрден астам. I Дарий енгізген үлкен жаңалықтың бірі – әлемдегі ең таза алтын теңге шығаруы болды. Ол «дарик» деп аталды. Оны парсы мемлекеті ғана емес, көптеген басқа да елдер құнды ақша ретінде пайдаланды. Халықаралық саудадағы негізгі ақша қызметін атқарды. Бұл парсы елінің беделін көтерді.

I Дарий кезінде Ахурамаздаға (жақсылық пен қайырымдылық құдайы) жаппай сыйыну кең тарады. Парсы патшасы – жерді, аспанды, адамдарды сол жаратты деп есептеді. Ал өзін патшалардың патшасымын, жасаушы қасиетті құдаймын деп жариялады. Бас құдай, аспан патшасы – Ахурамазда да сонымен бірге I Дарийдің қамқоршысы болып есептелінді. Орасан зор аймақты иеленген парсы патшалығының құрылуы біртұтас құдайға табыну – жалпы мемлекеттік дін болуды қажет етті. I Дарийдің таққа мұрагерлері арасында Ахурамазда парсылардың көктегі иесі болып саналды.

Израиль мен иудей халықтарының басты құдайы – Яхве болды. Алғаш от, найзағай мен жел құдайы деп есептелген Яхве, кейіннен мемлекет пен патшаның қамқоршысы делінді.

Сүлеймен – б.з.д. 965-926 жж өмір сүрген Израиль-иудей елінің атақты әрі ақылды патшасы. Оның билігі кезінде ел гүлдене түсті. Сүлеймен патша қасиетті әрі өте әділетті болды.