Фольклордың қазіргі жай-күйі

Дәстүрлі фольклордың пайда болуы – алғашқы рулық қауым қалыптасып, көркем өнерге айналуы-феодалдық қоғам тұсында болғаны белгілі. Қазақ фольклорын өткерген кезеңі ХХ ғасырмен тамамдалады. Бірақ қазақтың фольклоры ХХ ғасырда өлген жоқ. Ол өміршеңдік танытып, осы жүзжылдықта да өзінше, профессионалды мәдениетпен қатар ғұмыр кешіп жатты, әлбетте, бұрынғы қалпындағыдай емес.

ХХ ғасырда қазақ фольклорының кейбір жанры пассивке көшіп, ұмытыла бастады /бақсы сарыны, төрт түлік туралы өлең, арбау, т.б./, біраз жанры жаңғырып, жаңа заманға сай сипат алды /өлең, дастан, мақал, мәтел, жұмбақ, т.б./ Ал, эпикалық жанрлар жаңа туындылармен байыған жоқ, олар бір жағынан классикалық мұра болды, екінші жағынан жаңа дәуір мәдениетінің қайнар көзі болып, ажырамас бөлігіне айналды.

Бүгінгі таңда фольклорымыздың ұлттық әдет-ғұрыпқа, тарихқа қатысты жанрлары қайта жаңғыруды бастады. Олардың кейбірі жаңа түрде, жаңа мазмұнда орындалады /жар-жар, беташар, айтыс/, енді бірі жаңа варианттар туғызуда /аңыз, шежіре, шешендік сөз/.

1. 
   Веселовский А.Н. Историческая поэтика. Л., 1940;
   
2. 
   Пропп В.Я. Исторические корни волшебной сказки. Л., 1946; Фольклор и действительность. М., 1976;
   
3. 
   Каскабасов С.А. Казахская волшебная сказка. А.-А., 1972.
   

1. 
   Қасқабасов С.А. Қазақтың халық прозасы. А., 1984; Жаназық. Астана, 2002.
   
2. 
   История древнего мира. В 3-х томах. Т.3. М., 1982. С. 269-277.
   
3. 
   Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). 5 томдық. 1, 2 томдар. А., 1996, 1998.
   
4. 
   Қазақстан тарихы. 1-том, 13-б.
   
5. 
   Геродот. История. В 9-ти книгах. Л., 1972. С. 76-79.
   
6. 
   Стеблева И.В. Поэзия тюрков VІ-VІІІ веков. М., 1965;
   

4. 
   Жолдасбеков М. Асыл арналар. А., 1990.
   

7. 
   Стеблева И.В. К реконструкции древнетюркской религиозно-мифологической системы // Тюркологичес-кий сборник – 1971. М., 1972. С. 213-226;
   

5. 
   Патапов Л.П. Умай – божество древных тюрков в свете этнографических данных // Тюркологичесий сборник – 1972. М., 1973. С.265-286.
   

8. 
   Кляшторный С.Г. Древнетюркские рунические памятники как источник по истории Средней Азии. М., 1964.
   
9. 
   Қазақ әдебиетінің тарихы. І том, 1-кітап. А., 1960, 715-б.