Экономика және оның қоғамдағы рөлі Экономика
Нарық механизмі және оның негізгі элементтері
жүктеу/скачать 0,82 Mb.
|
| 4. Нарық механизмі және оның негізгі элементтері
Нарықтық механизмі — бұл механизм өзара байланысы мен өзара іс-қимылдың негізгі элементтерінің нарығы: ұсыныс, сұраныс және баға. Ерекшелігі нарықтық тетігі мынада, оның әрбір элементі көтерілісті байланысты бағасымен ететін негізгі құралы әсер ететін сұраныс пен ұсыныс. Атап айтқанда, сұраныс кері бағасына қарай: арттырумен тауардың бағасы оған деген сұраныс, әдетте, азаяды және керісінше. Бұл ретте халықтың сұранысына байланысты ғана бөлшек сауда бағаларын, өзгерту көтерме немесе сатып алу бағалары көрсетеді тікелей әсер сұраныс халықтың кезге дейін өзгертілмейтін болады бөлшек сауда бағасы. Ауытқуы, көтерме бағалардың арзандауына әсер етеді өндірістік сұраныс кәсіпорындардың өндіріс құралдары. Басқа байланыс арқылы, бағаға, сұраныс пен ұсыныс бір-біріне ықпал етеді және тікелей, яғни, сұраныс және ұсыныс, ұсыныс — сұраныс. Мысалы, ұсыныс нарығында жаңа сапалы тауарлар әрқашан сұранысты ынталандырады, ал сұраныстың өсуі жекелеген тауарларға нәтижесінде қажеттілігін туғызып отыр ұлғайту ұсынысы осы тауарларды. Нарықтық экономикада өндірушілер мен тұтынушылар өздерінің экономикалық қызметін басшылыққа алады параметрлерімен нарық маңызды болып табылады, олардың сұраныс, ұсыныс, тепе-теңдік баға. Бұл стержень, нарықтық қатынастардың ядросы. Экономикалық жағдайы өндірушілер мен тұтынушылар, сатушылар мен сатып алушылар байланысты нарықтық конъюнктураның, ол өзгереді әсерінен көптеген факторларға байланысты болады. Бұл кезде ғана маңызды рөл атқарады белгілі бір қатынасы сұраныс пен ұсыныс арасындағы. Ол көбінесе алдын ала анықтайды тағдырын сатушылар мен сатып алушылар. Нарық конъюнктурасы — бұл жиынтығы рыногында қалыптасқан әр уақытта экономикалық жағдайлар кезіндегі жүзеге асырылатын іске асыру процесі тауарлар мен қызметтер. Нарық конъюнктурасы анықталады экономикалық көрсеткіштері сипаттайтын күйі нарығы: сұраныс пен ұсыныс арақатынасымен, баға деңгейімен, сыйымдылығы нарық платежеспособными мүмкіндіктері тұтынушылардың жағдайын, тауарлық қорларының және т. б. Нарығының конъюнктурасын ажырата білген жөн жылғы народнохозяйственной конъюнктураның білдіретін жиынтығы экономикалық жағдай мен белгілерін анықтайтын процесс қоғамдық ұдайы өндірістің жалпы сипаттайтын жалпы экономиканың жай-күйі (ғана емес нарығы) қазіргі кезде. Көзқарас нарықтық тетігі көздейді уяснение сол экономикалық заңдардың негізіне оның қолданылу және пайдалану. Осындай заңдар болып табылады: заң құнын (құндылығын) және пайдалылық, құлайтын сұраныстың өзгеруі ұсыныс, сұраныс және ұсыныс, бәсекелестік, пайда және т. б. жүктеу/скачать 0,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|