- дәріс ДАРА ОСАЛДЫҚ ЖӘНЕ ЖАРАҚАТТЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ САЛДАРЫ

Жарақаттан кейінгі стрестік бұзылыстар диагнозы үшін анамнезде стреске деген шиеленіскен реакцияның қатысуы міндетті болмаса да, оның жарақат кезінде немесе бірден жарақаттан кейін орын алуы болашақта жарақаттан кейінгі стрестік бұзылыстар симптомдары дамуының жоғары қаупін білдіреді.

1. 
   Оқиғаның субьективті түрде қаншалықты қауіпті деп қабылданды;
   
2. 
   Өмірге төнген қауіптің қаншалықты обьективті болды;
   
3. 
   Индивид қауіпті оқиғалардың орнына қаншалықты жақын болды (ол дене жарақатын алмаса да, апаттың салдарын, құрбандардың өлі денелерін көруі мүмкін);
   
4. 
   Аталмыш оқиға жақын адамдар қаншалықты қатысты, зардап шекті ме, реакциялары қандай болды. Бұл жағдай балалар үшін аса маңызды. Ата-аналары орын алған оқиғаны тым ауыр қабылдап, үрейленсе, бала да өзін қауіпсіз сезіне алмайды.
   

1. 
   ажалды – ажалсыз;
   
2. 
   заңдылық – кездейсоқтық;
   
3. 
   тәуелділік – тәуелсіздік;
   
4. 
   өзге адамдармен араласу сезімі – жалғыздық;
   
5. 
   мағыналылық – мағынасыздық;
   
6. 
   қауіпсіздік – қауіп;
   
7. 
   шарасыздық – қуаттылық;
   
8. 
   толыққандылық – осалдылық.
   

1. 
   тұлғаның базалық сенімдеріне қайшылығы. Олардың қайта қаралуы тіршілікке қауіп ретінде қабылданатынын;
   
2. 
   тұтқиылдылықты (обьективті және субьективті);
   
3. 
   өткен шақты түзетуге болмайтындығын жарақаттаушы стрестік оқиғаның психологиялық тұрғыдан ең маңызды сипаттамалары ретінде есептеуге болады.
   

1. 
   қашу бетбұрысы;
   
2. 
   оларды жалғыздықта кешіреді, өйткені мәдениет, қоғам және орта қолдау көрсетпейді. Мұның барлығы әрине, жарақаттан кейінгі стрестік бұзылыстардың ағымын және жоғалту реакцияларын күрделендіреді, жарақаттаушы оқиғаның қайта өңделуін қиындатады.
   

1. 
   құндылықтар мен сенімдердің бұрынғы жүйесін сақтап қалу ұмтылыстары;
   
2. 
   жаңа, неғұрлым икемді және өміршең жүйені құру түрінде жүзеге асады.
   

1. 
   жоққа шығару;
   
2. 
   қайтара мағынасын түсінуге тырысу;
   
3. 
   қабылдау.