- дәріс ЖАРАҚАТТАН КЕЙІНГІ СТРЕСТІК БҰЗЫЛЫСТАРДЫҢ ПСИХОТЕРАПИЯСЫ

Психотерапия жарақаттан кейінгі стрестік бұзылыстардың маңызды екі аспектісін ұстануы тиіс, олар: мазасыздықты төмендету және қалыптасқан жағдайды қадағалау мен тұлғалық біртұтастылық сезімін қалпына келтіру.

1. 
   Жарақаттаушы оқиғаның нәтижесінде ұзақ мерзімді стрестік күй.
   
2. 
   Адам төзгісіз күйзелістердің көрініс беруі, есеңгірететін сезімдер мен бейнелердің пайда болуы.
   
3. 
   Қашу мен есеңгіреудің бақылауға болмайтын күйінде тұрақтап қалу.
   
4. 
   Естеліктер мен күйзелістерді қабылдау мен шыдауға қабілетті болу.
   
5. 
   Ойлар мен сезімдерді өз бетінше өңдеу қабілеті.
   

1. 
   Оқиғаны аяқтау немесе клиентті стресогенді ортадан шығару. Уақытша қатынастарды орнату. Клиенттің шешім қабыладуға, әрекеттерді жоспарлауға көмектесу.
   
2. 
   Күйлердің амплитудасын шыдауға болатын естеліктер мен күйзелістер деңгейіне дейін төмендету.
   
3. 
   Клиенттің жарақат пен оның салдарын қайтара күйзелуіне, сондай-ақ естеліктерін бақылау және ерікті еске түсіру мүмкіндігіне ие болуына көмектесу.
   
4. 
   Клиенттің ассоциацияларын және онымен байланысты когнициялары мен Мен-бейнесі мен басқа адамдардың бейнесіне қатысты эмоцияларын қайта қарауына көмектесу. Клиенттің жарақат пен қауіпті күйзелуінің, тұлғааралық қатынастар паттерндерінің, Мен-бейнесінің және болашаққа деген жоспарларымен арасында байланыс орнатуына көмектесу.
   
5. 
   Терапевтік қатынастарды талқылау. Психотерапияны аяқтау.
   

1. 
   Клиенттер көбіне «кешіргендерін ойларынан» өз күшімен лақтырып тастауым керек деп есептейді. Олардың ондай ұмтылыстарына айналасындағы адамдардың клиенттің өткен жағдай жөнінде ойлауын тоқтататын кез келді деп есептейтін сенімдері де ықпал етеді. Алайда ондай үміттері әрине ақтала қоймайды.
   
2. 
   Дербес қайғы жартылай болса да экстерналданады: клиенттер жарақаттың сыртқа себебі (зорлаушы, жол-көлік апатына кінәлі адам) бар екендігіне, оның салдарынан туындағын психикалық ауытқулардың олардың бақылауынан тыс жатыр деген сенімін сақтап қалады.
   
3. 
   Жарақаттан кейінгі симптомдар (түнгі қорқыныштар, фобиялар) жеткілікті азап шектіреді, алайда клиент олардың емдеуге болатын аурудың көрінісін (депрессия немесе мазасыздық сияқты) құрайтынын білмейді.
   
4. 
   Кейбір клиенттер заңды және/немесе қаржылық компенсацияны алуға күресте, сол құқыққа ие болу үшін ғана дәрігерге немесе психологқа жүгінеді.
   

• 
  жарақаттаушы материалдан қашу;
  
• 
  жеткілікті дәрежеде қауіпті атмосфера қалыптаспайынша және сенімді терапевтік қатынастар орнағанша жарақаттаушы тәжірибені уақытынан бұрын және тез өңдеу.
  

1. 
   Клиенттің әлемге сенімсіздігі айқын көрініс беретіндіктен біртіндеп оның сеніміне ие болу.
   
2. 
   Терапияны жүргізудің «ресмилігіне» қатысты үлкен сезімталдық (жарақаттаушы оқиғалар жайында әңгімелесудің алдында стандартты диагностикалық процедуралардан бас тарту).
   
3. 
   Терапияны жүргізуде клиент үшін сенімді ортаны қалыптастыру.
   
4. 
   Клиенттің қауіпсіздігіне бағытталған қажеттілікті қанағаттандыруға ықпал ететін жоралғыларды бара-бар орындау.
   
5. 
   Терапия басталғанға дейін психотерапевтік ықпалдың жетістігі үшін дәрігерлік емдеу мөлшерін азайту немесе тоқтату.
   
6. 
   Клиенттің шынайы өміріндегі қауіптің ықтималды бастауларын талқылау және оларды жою.
   

1. 
   Рационалды терапия – клиентке жарақаттан кейінгі стрестік бұзылыстардың себептерін механизмдері түсіндіріледі.
   
2. 
   Қысым мен мазасыздық симптомдарын жеңілдету үшін психикалық өзін-өзі реттеу әдістері – аутотренинг, прогрессивті бұлшық ет релаксациясы, жағымды бейнелердің белсенді визуализациясы.
   
3. 
   Когнитивті психотерапия – бейімсіз ойлардың мәнін қайта қарастыру үшін және жағымсыз ұстанымдарды өзгерту үшін қолданылады.
   
4. 
   Тұлғалық – бағдарланған терапия – зардап шеккен адамның психологиялық жарақаттаушы жағдайға қатынасын өзгертіп, оның өзіне болмаса да оның өзіне деген дербес қатынасына жауапкершілікті жүктеуге мүмкіндік береді.
   
5. 
   Жағымды терапия, гешталь тұрғы проблемалар мен сырқаттардан басқа, әрбір адамның бойынан табылатын олардың жеңу тәсілдері мен мүмкіндіктерінің бар екендігі жайлы түсініктерге негізделеді.
   

1. 
   Қолдау тобының қауіпсіз кеңістігінде жарақатты қайтара эмоциялы күйзелу, оны терапевтпен және топпен бөлісу;
   
2. 
   Ұқсас жарақатты кешірген адамдар тобымен араласу оқшаулану, сырттану, ұялу сезімдерін азайтып, топтың әрбір мүшесінің кешірген күйзелісінің қайталанбастығына қарамастан жөнділік, қатыстық, қоғамдастық сезімдерін күшейтуге мүмкіндік береді.
   
3. 
   Терапевт пен топ мүшелерінің тарапынан әлеуметтік қолдауға ие болудың нітижесінде қарқынды аффектілердің тұтануын басқалардың қалай кешіретінін бақылау мүмкіндігі;
   
4. 
   Жеке жарақаттың салдарын меңгеру әдістеріне бірігіп оқыту;
   
5. 
   Көмектесе алатын адамның рөлінде болу мүмкіндігі. Дербес құнсыздығын жеңуге, дербес оқшаулану сезімі мен өзін құртатын жағымсыз ойлардан арылуға көмектеседі;
   
6. 
   топ мүшелерінің стрестік оқиғаны өзге, неғұрлым бейімді үлгіде қабылдауға көмектесетін жаңа өзара қатынастар тәжірибесіне ие болу.
   

1. 
   
   
   жүктеу/скачать 107,55 Kb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: