Елбасымыз Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында: Адам өзін өзі жетілдіруге де, жоюға да қабілетті. Адамның өз болмысын тануға, ұмтылуға көмектесіп, тереңде жатқан талап тілегін, қабілеттерін дамытуға тиіс
жүктеу/скачать 186,24 Kb.
|
Есқара Жансая Маратқызы
ҚОРЫТЫНДЫСөз-сөйлеу тілінің негізгі бөлігі болып табылады. Ол өз қызметінде - заттардың нақты аталуын, қызметін, белгісін, адамның сезімін, түрлі қоршаған орта құбылыстарын түсіндіруді мақсат етеді Сөз грамматикалық құрылымның көмегімен, сөйлеу қызметін жүзеге асырыды. Баланы мектеп жасынан бастап сөздік корын молайту, олардың мектеп жастағы құрдастарымен және үлкендермен қарым-қатынасқа түсіп, әртүрлі заттармен әрекеттену арқылы алатын қарапайым білімдері мен дағдыларына сүйенеді. Бұдан басқа көптеген балалар үшін назар зейіннің аз болуы, қабылдау үрдісіне зиянын тигізеді. Жалпы сөйлеу тілінің дамымауы (ЖТД) - бұл сөйлеу жүйесінің барлық компонеттерінің қалыптасуындағы бұзылыс дыбыстық құрылымының, фонематикалық үрдістердің, лексика, грамматикалық қатардың, сөйлеу тілінің мағыналық жақтарының. Сөйлеу тілі бұзылыстарының айқындалу құрылымы мен деңгейі бас миының зақымдалу күрделілігі мен оқшаулануына тәуелді. Сонымен, бас миының жатырішілік зақымдалуы кезіндегі сөйлеу бұзылыстары басқа да полиморфты даму бұзылыстарымен байланысады есту, көру, тірек-қимыл аппараты, интеллект. Сөйлеудің сөйлеу-қозғалыс механизмін қамтамасыз ететін құрылым аймағында бас миының зақымдалу локализазиясы кезінде сөйлеудің дыбыс айту жақтарының бұзылысы-дизартрия пайда болады. Ең ауыр және тұрақты түрі жалпы сөйлеу тілінің дамымауы болып табылады. Орталық жүйке жүйесіндегі қозу мен тежелу секілді псикалық үрдістердің түрлі ауытқушылықтары жалпы сөйлеу тілінің дамымауының функционалды себептері болып келеді. Балаларының оқыту сапасы мен тиімділігінің жоғарылауы ауызша және жазбаша сөйлеу тілі кемістісіктерін алдын-алу мен жоюға қазіргі заманғы болжамдар жасауға мүмкіндлік береді. Неғұрлым түзеті жұмыстары ертерек басталса, соғұрлым сөйлеу тілі кемістіктерін жою педагогикалық қараудан тыс қалуға алып келетін салдарджың алдын-алуына алып келеді. Міне сондықтан да тәрбиеші-логопеді балаларға үлкен көңіл бөлу керек. Сөйлеу кемістіктері дұрыс анықтау, ауызша сөйлеу тілі кемістіктерін дұрыс топтастьыру, адекватты түзету жұмыстарын ұйымдастыру, оқу мен жазудың бұзылуын алдын-алып қоймай, ана тілі бойынша оқу бағдарламасын меңгеруге артта қалуға жол бермейді. Жоғары айтылғандарға негізделе отырып, түзете әсер берудің тиімділігі барлық сөйлеу тілі кемішілктерінің сонымен қатар оқудың бұзылуын етре диагностикалау деңгейімен анықталады. Сондықтан логопедьтің негізгі міндеті әр баланың сөйлеу кемістіктерін дұрыс бағалау болып табылады. Логопед бала тілін дамытудың жалпы және жеке тапсырмасын педагог бірге анықтайды, тілдік жұмыстың мазмұнын және көлемін белгілейді. Тілді дамыту мәселесіне орай логопедтің педагогпен жылдық әдістемелік жұмыс жоспары ұйымдастырылған. Түзету жұмыстың негізгі бағыттары: -Дыбыс айту қабілетін қалпына келтіру; -Сөйлеу коммуникациясының даму; -Байланыстырып сөйлеу тілін қалыптастыру; -Сөздік қорының дамыту; -Грамматикалық құрылымының қалыптастыру. Түзету-логопедиялық жұмысының өтілген курсы балалардың нәтижесін біршама жоғарылатуға мүмкіндік берді. Мұндай жағымды динамиканы алу бізде өңделген әдіснаманың дұрыс таңдалғанын және зерттелуші топ балаларында дұрыс қолданды деп айтуға мүмкіндік береді. Сондықтан да сөйлеу тілдің жүйелі бұзылысын түзету барысында біршама жақсы нәтижеге қол жеткізді. Зерттеу эксперименттің болжамы дәлеледеген деп айтуға болады.
жүктеу/скачать 186,24 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|