4 Экономикалық бөлім
Әртүрлі кәсіпорын объектілерін жобалаған кезде бұл объектіні тиімде вариантпен таңдау жүргізіледі. Экономикалық және техникалық көрсеткіштерінің жан – жақты анализдермен таңдау жүргізіледі. Техникалық көрсеткіштерге жататындар; сенімділік, қолайлы пайдаланулар, күрделі құрылыс шыдам мерзімдері, негізгі жөндеумен өлемдер, автоматтандырылған дәрежелер және т.б.
Басты экономикалық көрсеткіштері болып бастапқы қалпы және жылсойындық шығындары.
Жылсайындық шығындар және бастапқы қалыптар басты экономикалық көрсеткіштері болады.
Барлық техникалық – экономикалық көрсеткіштерін талдау және салыстыру, варианттарды сипаттайтын, өте жақсы шешім таңдауға рұқсат береді. Варианттың экономдығы бастапқы капитал салымы сияқты есепке алумен, қазіргі жұмсалымдармен бағалану керек. Сондықтан экономикалық есептеулер кезінде әдістеменің болуына сәйкес сатып алу мерзімінің әдісі баға экономдығының басты әдіс сапасы, өлшеуіш капиталдың солымы кәсіпорынның болашақ ұсынылады. (пайдалану шығындануымен).
Көпшілік жағдайда құнды көрсеткіштерді техникалық–экономикалық есептеулер кезінде шешімі болады. Қаралған варианттар бірдей құнды құндық көрсеткіштер қатынасы болса, онда вариантты жақсы техникалық көрсеткіштеріне берген дұрыс.
Қайтарылу мерзімі әдісі экономикалық есептеулер кезінде бұның шығарылуы қалпын жазуда емес, жұмсалымын келтірілген қалпында қолданылады.
(17.1)
мұндағы:
Ка, Кб – А және Б вариантындағы капитал салымы, мың теңге;
Са, Сб – А және Б варианттарындағы жыл сайынғы пайдалану шығындар, мың теңге/жыл;
(17.2)
Басты қатынасын қараймыз, кезінде(16,1) формуласын алуға болады.
Өндірістік кәсіпорынның электржабдықтау жүйесін жобалау кезінде, техникалық шешулер техникалық – экономикалық жағымен 2 – ні және оданда көп варианттарының бастамаларымен келу керек.
4.1 Электрлік жүйенің экономикалық тиімділігі
Электрлік жүйелерін жобалаудағы экономикалық тиімділігін есептеу әртүрлі варианттарды техникалық – экономикалық салыстыру негізінде, есепке алумен бүкіл электр тарапты обьектілер бір уақытта бір жыл ішінде құралдандырылады. Уақыт ішінде жұмсалымды тарату бұнда қаралмаған.
Келесі техникалық - экономикалық көрсеткіштерді анықтаймыз.
капитал салымы;
Бұлардың базаларында электрлік жүйелер және бұлардың жақсысын таңдау қаралумен варианнттарын техникалық – экономикалық қойылуы іске асырылады.
Капиталл салымын және пайдалану ұсталымын анықтау кезінде жүйенің элементтер құнымен ірілендірілген көрсеткіштермен пайдаланады. Берілген жұмыста қосалқы станцияның кабельді және әуелі желісінің техникалық – экономикалық салыстырулары капитал саламының саналғандарымен бұл үшін пайдалану ұсталымдары жүргізіледі.
35 кВ айырғыштарды қондыру жұмсалымы С-35 м-630 – қондырылған орнына 3 дана мөлшерімен ВВК – 355 – 20 вакумды айырғыш қоямыз: n1=3 белгілейміз: біреуінің монтотпен құны Г=455000 теңге 3 айырғышқа
(5.1)
теңге
10 кВ айырғыштарды қондыру жұмсалымы, қондырылған орнына ВВ10-20/630-УЗ вакуумды айырғыш қоямыз 2 дана мөлшерімен; n2=2.
2 = 360000 теңге
З2 = n22 (5.2)
З2 = 2 360000 = 720000 теңге
Айырғыштарға бағасын маркетинг бөлімінде, жасап шығару зауытың келісімі бойынша алынған.
Электр энергиясын беруінің пайда құны жоспар бөлімі бойынша 150000 теңге.
Пайдалану шығындары.
= nj (5.3)
мұндағы:
n – қосалқы станциядағы жабдық саны n = 300,
j – белгілі шама біреуіне жұмсалым құны j = 5500 теңге
= 3005500 1650000 теңге.
Вакуумды айырғыштарды қондырғаннан кейін пайдалану жұмсалымының түсірілуі майлы айырғыш әрекетінен 70% құрайды.
C= э0,7 (5.4)
C= 1650000 0.7 = 1155000 теңге
Күштік трансформаторды ауыстыруынан электр энергия шығынының түсірілуі.
сағ. (5.5)
мұндағы:
сағ.
- қ.т. шығыны, квт
- кВА; - кВА
10000 кВА трансфарматорына есептеу.
10000 кВт-қа есептеу.
кВт*сағ.
Электр энергия шығынының түсірілуі.
(5.6)
кВт*сағ.
1 кВт*сағ=4,7 теңге құның кезіндегі экономдалған электрэнергия құны.
(5.7)
теңге
Пайдаланған шығындардың экономдылығы.
(5.8)
теңге
Экономикалық тиімділігі
(5.9)
теңге
(5.10)
теңге
Капитал салымы
(5.11)
теңге
Қайтарылу мерзімі
(5.12)
жыл.
Майлы айырғышты вакуумды айырғышқа түгел ауыстыру электр жабдықтаулы кәсіпорынға тиімді жұмыс жасауға, пайда мен мүмкіндік береді.
Қайтадан құрудың экономикалық тиімділігі яғни, үлкен ұйымдастырушы – техникалық мәні алмастыратын:
тұтынушылардың электрмен жабдықталуы жақсарады, айып
функнкциялары азаяды;
ауыл шаруашылық және ауыл тұрғындарының өмір сүру деңгейін көтеруі ҚР Президентімен қойылған маңызды әлеуметтік талаптарды шешуге бұл көмектеседі;
жөндеуді және қызмет етуді жеңілдетеді;
Достарыңызбен бөлісу: |