Әлеуметтану дифф зачет
Неке мен отбасының альтернативті формалары
жүктеу/скачать 381,11 Kb. Pdf көрінісі
|
| 14. Неке мен отбасының альтернативті формалары.
Отбасының альтернативтік формалары -Толық емес отбасылар -Некесіз бірге тұру -Жеке бастың бөлек тұруы -Гомосексуалдық жұптар -1989 ж., Данияда алғаш рет бір жыныстық некеге салынған тыйым алынып тасталынды -Норвегия (1993), Швеция (1995), Нидерланды (2001) -1996 ж. АҚШ конгресі бір жыныстық некеге тыйым салу туралы заң қабылдады Швецияда, 1988 жылдан бастап, азаматтық жəне шіркеу некеге тұрумен қатар неке қатынастарының формасы «самбо» заңдастырылды. Самбо ерлі-зайыптылардың қандай да бір заңдық міндеттемелеріне əкеп соқпайды, мүлікті жеке меншікке, жинақ, табыс, қарым-қатынас еркіндігі мен некеге байланысты. Заң бірлескен балаларға қамқорлық жасау үшін самбо жасаған жұбайларды ғана міндеттейді. Годвиндік отбасы («үйлену некеге тұру», «қонақ үйлену») - ерлі-зайыптылардың бөлек тұруыі, ортақ үй жəне өмірлерінің болмауы. Моногамдық некенің отбасылық емес нысаны алғаш рет XVIII ғасырда сипаттаған В. Годвин болған. Конкубинат – некедегі ер адам мен мен ресми түрде некеде тұрмайтын əйел арасындағы қарым-қатынас, əдетте мұндай қатынаста ортақ бала болып, материалдық жағынан қолдан танылады. Коммуна - балаларды басқару жəне тəрбиелеу үшін бірнеше отбасының одағы. ХХ ғасырда отбасылық-неке қатынастарының балама түрлері дамыды. Бұл қатынастар заңдылығы заңмен танылған ядролық моногамды отбасынан ерекшеленеді, кейде олар моральдық нормалар мен əлеуметтік идеяларға қайшы келеді. Отбасылық-некелік қатынастардың мұндай нысандарына: азаматтық некелер, толық емес отбасылар немесе бір ата-анасы бар отбасылар, бір жынысты некелер, жалғыздық жəне коммуналар жатады. Азаматтық неке (бірге тұру) - ерлер мен əйелдердің рəсімделмеген құқықтық қатынастармен бірге тұруы. Мұндай қатынастардың таралуына индустрияландыру, моральды ырықтандыру, əртүрлі идеологиялар жəне т.б. ықпал етті. толық емес отбасылар немесе бір ата-анасы бар отбасылар ажырасу, ерлі-зайыптылардың біреуінің қайтыс болуы немесе əйелдің некеден тыс бала тууы нəтижесінде қалыптасады. Негізінен, бұл үрдіс мұндай отбасыларда əйел бар екеніне байланысты. Алайда, егер бұрын үйленбеген əйелдің дүниеге келуі ұят деп саналса, бүгінде көптеген қоғамдарда бұл фактке көзқарастар өзгерді. Бір жынысты отбасылар жақын зерттеу нысаны ретінде жақында пайда болды. Осы уақытқа дейін əлемде бір жыныстағы адамдардың бірге өмір сүруін отбасы деп санауға бола ма, бір жынысты некені заңдастыру керек пе, бала тəрбиесіне сенуге бола ма жəне т.б. бүгінгі таңда бір жынысты неке Нидерландыда, Бельгияда, Испанияда, Канадада, Норвегияда, Швецияда, Португалияда, АҚШ-тың жекелеген Штаттарында жəне басқа елдерде заңдастырылды. Жалғыздыққа бейімділік бүгінде көптеген адамдар білім алуға жəне мансапқа көп уақыт жұмсайтындығына байланысты. Сондай-ақ, серіктестері қайтыс болған Қарт адамдардың көпшілігі жалғыз қалады. Коммуналар дəстүрлі ядролық отбасын əдейі қабылдамайды, бұл отбасылық-неке тəжірибесі индивидуализм мен жыныстардың теңсіздігін мəңгі жасайды, отбасыларға мүлікті жинақтаудың жəне оны кейіннен балаларға мұра етудің біржақты функциясын береді. Коммуналар Батыс жастарының дəстүрлі отбасын анықтайтын тұтынушылық қоғам құндылықтарының үстемдігіне жауап ретінде пайда болды. Соңғы жылдардағы нақты тəжірибе көрсеткендей, отбасылық-неке қатынастарының алуан түрлілігі келесі факторлармен анықталады: қоғамның экономикалық жəне əлеуметтік даму деңгейі; елді мекеннің басым түрі; тарихи дəстүрлер, əдет-ғұрыптар мен əдет-ғұрыптар,этникалық жəне діни мəдени элементтер. Сондықтан, неке-отбасы қатынастарының барлық осы формалары күрделі өзара əрекеттесуде жəне өзгерістердің үздіксіз динамикасында. жүктеу/скачать 381,11 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|