Әлеуметтану жауаптары Әлеуметтану теорияларына кіріспе
Индивид пен қоғам арасындағы қарым-қатынас
жүктеу/скачать 54,19 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6. Әлеуметтену және бірегейлік теориялары (Т.Парсонс, Г.Х.Мид).
| 5. Индивид пен қоғам арасындағы қарым-қатынас.
Тұлға-әлеуметтанудың өзекті проблемаларының бірі, өйткені қоғамдағы болып жататын әлеуметтік құбылыстар мен процестердің, сол сияқты жекелеген адамдар мен әлеуметтік топтардың іс-әрекеттерінің себептерін, мәнін жеке тұлғалардың мәнді сипатты белгілері арқылы түсінуге болады. Адам деген - адамзат баласының жер бетіндегі басқа биологиялық организмдерден өзгеше қасиеттерін сипаттайтын жалпылама ұғым. «Индивид» адам тегінің нақты өкілі, жеке адам. Индивидуалдық- бұл әр адамның өзіне ғана тән жеке дара қасиеттерінің жиынтығы, яғни бір адамның екінші адамнан айырмашылығы. Әлеуметтану тұлғаның идеалды типін, яғни оның қоғамның идеясына сәйкес келетін немесе идеалды емес, яғни қоғамға сәйкес келмейтін типін оның идеалды типтен қандай айырмашылығы, ерекшелігі барын зерттейді. Әлеуметтануда тұлға негізгі екі тұрғыдан қарастырады: Тұлғаның қоғамдық қатынастар жүйесін араласап, мұның бар жақсылықтарын бойына сіңіріп, тұлға ретінде қалыптасуы; Әлеуметтік қатынастардың және саналы іс-әрекеттің субъектісі ретінде тұлғаны қарастырады. Туған сәби әлі тұлға емес. Ол тек қана индивид. Ол адам тегінің өкілі. Ол тұлға болу үшін негізгі екі шарт қажет: Биологиялық, генетикалық дамудың алғы шарттары; Әлеуметтік ортаны болуы қажет өйткені онда мәдени орта болады, онымен жас сәби бала әр уақытта байланыста қатынаста болуы керек. Онсыз, яғни әлеуметтік ортасыз сәби бала жан-жақты дами алмайды. 6. Әлеуметтену және бірегейлік теориялары (Т.Парсонс, Г.Х.Мид). Әлеуметтену — жеке адамдарға қоғам мен оның құрылымдары тарапынан үнемі әсер ету процесі . Соның нәтижесінде адамдар белгілі бір білімдерді , құндылықтар мен нормаларды игеріп , нақты қоғамда , әлеуметтік топтар мен ұйымдарда өмір сүру тәжірибесін жинақтайды әрі тұлғаға , сол қоғамның тең құқылы мүшесіне айналады . Әрбір жеке адам ( индивид ) , әр жаңа ұрпақ өздері туып , өмір сүріп жатқан әлеуметтік жүйенің мәдени мұрасын игерудің өзіне тән ерекше жолынан жүрiп етедi . Осынау маңызды процесті ғылымда " жеке адамның әлеуметтенуі ” деп атайды . Әлеуметтену және бірегейлік теориялары Социологияда әлеуметтену мен сәйкестендіру процестерiн түсiндiретiн екi теория бар . Бұл құрылымдық функционализм ( Талькотт Парсонс ) және символикалық интеракционизм ( Джой Герберт Мид ) ұсынатын рөлдік теория . Релдiк теорияға сәйкес қоғам - бұл тұтастай алғанда қоғамның тұрақтылығын сақтау үшін жұмыс iстейтiн әр турлi функционалды бөліктердің күрделі жүйесі . Әлеуметтік рөлдердің қоғамның ойдағыдай жұмыс жасауына мүмкіндік беретін мақсаттары бар Символдық интеракционизм - бұл қажеттілікті ғана емес , сонымен қатар жеке тұлғаның әлеуметтену механизмiн түсіндіру әрекеттi , яғни әлеуметтік нормаларды игеру . Бұл теорияға сәйкес әлеуметтік өзара әрекеттесудiң маңызды аспектісі - вербалды және вербалды емес белгiлердiң ( сөздер , мимика ) алмасуы . Бұл айырбас кезінде адамдар өз әсерінің басқа адамдарға әсерін елестете алады . Басқа адамдармен өзара әрекеттесу барысында олардың реакциясын болжай отырып , бiзге мінез - құлқымызды саналы түрде бақылау мүмкіндігіне ие боламыз . Басқалардың реакциясын күтуіміз керек болады . Басқалардың нәтижесiнде адам өзінше әлеуметтік немесе « айнадағы өзін » дамытады ( К. Кулидің терминологиясында ) . Бөліну және өзіне басқа адамдардың көзімен қарау қабілеті адамның бойында ерте балалық шақта пайда болады . Релдер Символдық теориясы интеракционизм Әлеуметтенудің мақсаттарын Әлеуметтенудің құралдары мен сипаттайды механизмін сипаттайды Әлеуметтенудің қайнар көзі - Әлеуметтенудің қайнар көзі - әлеуметтік нормалардың адамдардың басқа бiреудiң интернализациясы рөлін қабылдау қабілеті Жеке адамды толығымен жеке тұлға ешқашан толықтай қоғам қалыптастырады және қоғамға жатпайды , әрдайым адамдардың көпшілігі конформды емес , қоғамның « ойын ережелерін ойластырылмаған әрекеттерге қабылдайды орын болады. жүктеу/скачать 54,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|