Әлеуметтік-экономикалық жаңғыру – Қазақстан дамуының негізгі векторы. Әлеуметтік жаңғыру: мақсаты, міндеттері, қағидалары
-1926 жж. көші-қонның оң айырмасына қосылатын мигранттардың көбею және азаю балансы анықталды. 1926
жүктеу/скачать 52,36 Kb.
|
| 1925-1926 жж. көші-қонның оң айырмасына қосылатын мигранттардың көбею және азаю балансы анықталды.
1926 ж. санақ кезінде белгіленген қалыпты тұрғындардың саны 6268 мың болған жағдайда, мигранттардың жалпы саны 1601 мың адамға жетті. 1916 ж. дейін тұратын жерін ауыстырған шаруа-қоныс аударушылар және ежелгі тұрғындары оның жартысын құрды6. Осылай 1926 ж. желтоқсанда 1916-1926 жж. аралығында қоныс аударған жергілікті емес тұрғындардың 800 мыңнан астамы белгіленді. 1926-1928 жж. Қазақстанда халық өсімінің өсу темпі жалғасты. КСРО және Қазақстанда демографиялық өсу тенденциялардың айырмашылығы байқала бастады: елдің өнеркәсіптік жағынан дамыған және кенеттелген аудандарда туы төмендеді, ал шығыс-батыста көбейді. Республикада туудың төмендеуі орыс және украин халқында болған жоқ. 1930-1933 жж. Қазақстанда көшпенділер және жартылай көшпенділер, сонымен қатар жасанды урбанизациясының орнығуымен байланысты күш ұжымының саясатымен шықырылған аштық пайда болды. Жүздеген орыс, украин, ұйғыр және т.б. ұлттар қаза тапты, бірақ қаза тапқандардың негізгі бөлігі қазақтарға келеді. Әлеуметтік және саяси репрессиялар нәтижесінде бар есептер бойынша 1925-1934 жж. ішінде 1610 қазақтар, 1935-1938 жж. 135 мыңдай адам қаза тапты. Қазақтар арасындағы шығын саны 1745 мыңдай адамды құрды 30-шы жж. аяғында этникалық топтар қатарының жер аударуы басталды, олардың жартысы Қазақстанға қоныс аударды. 1937 ж. қазан-қараша айында Қазақстанға Қиыр Шығыстан 110 мың корейліктер, Әзербайжан және Армениядан – 2,4 мыңнан астам иран, әзербайжан, құрд және армян отбасылары Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Алма-Ата облысына қоныс аударды. Соғыс қарсаңында Батыс Украина және Батыс Белоруссиядан поляктар, сонымен қатар Балтық жағасының азаматтары жер аударды. 1939 ж. санағы бойынша республикада 6094 мың адам өмір сүрді, яғни 1926 ж. салыстырғанда, республика тұрғындарының саны 105 мыңға немесе 1,7%-ға қысқарды. Үлкен шығын қазақтарға келді, олардың саны енді 2 314 мың адамды құрды, 1926 ж. салыстырғанда, 1 314 мыңға немесе 63,8%-ға төмендеді. Таза украиндықтар саны 203 мыңға, өзбектер – 26 мыңға, ұйғырлар – 28 мыңға аз болды. Бірақ 1926-1939 жж. кезеңінде басқа этностар санының көбеюі болды, әсіресе орыс – 1174 мың адамға, яғни 92%, татар – 27 мыңға - 34%, белорусстар – 6 мыңға - 22% көбейді. Сөйтіп, 1939 ж. Қазақстанда этностардың жаңа арақатынасы қалыптасты. Көші-қон экспансиясы қарқынды түрде жүрді. 1926 ж. теңеуі бойынша қазақтардың салыстырмалы салмағы 20,5 пунктіне төмендеді және 38% тең болды, украиндықтар үлесі 13,9-дан 10,8%-ға қысқарды, өзбектер – 2,1-ден 1,7 %-ға дейін, ұйғырлар – 1,0-ден 0,6%-ға дейін. Орыстар Қазақстанның ең үлкен этникалық тобын өкілдік етті, олардың салыстармалы салмағы 20 пунктіне дейін өсті және 40,2%-ға жетті. Немістер 1,5%, көрейліктер – 1,6, белорустар – 0,5% және т.б. құрады. жүктеу/скачать 52,36 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|