Әлиакбарова айгерім тілесбекқызы
жүктеу/скачать 4,95 Mb. Pdf көрінісі
|
Диссертация Әлиакбарова АТ
| Әйел антропонимиясы. Әйел антропонимиясын саралау барысында
олардың рәсімделуі кезінде келесі аты-жөні нұсқалалары қолданылғандығы анықталды: 1) тегі, есімі, әкесі (ТЕӘ) – Шынтасова Алия Зиябековна (-ова/-ева/-ина + есімі + -овна/-евна), орыс тілінің аффикстері арқылы жасалған үш мүшелі аты- жөні; 2) тегі, есімі, әкесі (ТЕӘ) – Ахметова Шамширак Еркин-қызы (-ова/-ева/- ина + есімі + -кызы (дефис арқылы)), тегі орыс тілінің аффикстері арқылы жасалып, әке атына кызы (қызы) сөзі дефис арқылы жалғанған үш мүшелі аты- жөні; 3) тегі, есімі, әкесі (ТЕӘ) – Орункаева Салтанат Нуртулеукызы (-ова/- ева/-ина + есімі + -кызы (бірге)), тегі орыс тілінің аффикстері арқылы жасалып, әке атына кызы сөзі жалғанған үш мүшелі аты-жөні; 4) тегі, есімі, әкесі (ТЕӘ) – Аккасова Акбота Бахытжан кызы (-ова/-ева/- ина + есімі + -кызы (бөлек)), тегі орыс тілінің аффикстері арқылы жасалып, әке атына кызы сөзі бөлек түрде жалғанған үш мүшелі аты-жөні; 5) тегі, есімі (ТЕ) – Ерубаева Мадина (-ова/-ева/-ина + есімі), орыс тілінің аффикстері арқылы тек пен есімнен жасалған екі мүшелі аты-жөні. Жоғарыда көрсетілген әйел аты-жөні нұсқаларының сандық және пайыздық көрсеткіші кестеде (кесте 4) берілді. Әйел аты-жөнінің рәсімделуі кезінде төрт нұсқа қолданылған. Жоғары сатыда орыс тіліндегі аффикстер арқылы рәсімделген ТЕӘ (-ова/-ева/-ина + есімі + овна/евна) нұсқасы – 98,20 %-ды құрады. Тек пен есімнен жасалған екі мүшелі ТЕ (-ова/-ева/-ина + есімі) аты-жөні нұсқасы – 1,40 %-ды құрады. Кесте 4 – 1980 жыл әйел аты-жөні нұсқалары № Әйел аты-жөні нұсқалары (1980 ж.) Саны Пайыздық көрсеткіші (%) 1 2 3 4 1 ТЕӘ (-ова/-ева/-ина + есімі + овна/евна) 1687 98,20 % 2 ТЕӘ (-ова/-ева/-ина + есімі + -кызы (дефис арқылы)) 5 0,29 % 3 ТЕӘ (-ова/-ева/-ина + есімі + кызы) 2 0,11 % 4 ТЕ (-ова/-ева/-ина + есімі) 24 1,40 % Барлығы: 1718 Ең аз қолданылған әке атына кызы сөзінің дефис арқылы жалғануымен жасалған ТЕӘ (-ова/-ева/-ина + есімі + -кызы (дефис арқылы)) аты-жөні нұсқасы – 0,29 %-ды, әке атына кызы сөзі жалғанған ТЕӘ (-ова/-ева/-ина + есімі + -кызы ) аты-жөні нұсқасы – 0,11 % ды құрады. 84 Жиі таңдалған әйел есімдері. 1980 жылы Алматы қаласы бойынша әйел есімдері саны – 288-ді құрады. Бұл есімдер арасында жиі қойылған 10 әйел есімі кестеде (кесте 5) көрсетілді. Кесте 5 – 1980 жылы жиі таңдалған әйел антропонимдері № Әйел есімдері (1980 ж.) Саны 1 2 3 1 Әсел 141 2 Әлия 77 3 Айнұр 74 4 Динара 67 5 Жанар 54 6 Айгүл 43 7 Айжан 41 8 Жанна 40 9 Мәдина 36 10 Гауһар 34 Кестеде көрсетілгендей, ең жиі қойылған әйел есімдері: Асель (Асел) – 141 рет, Алия – 77 рет, Айнур (Айнура) – 74 рет, Динара – 67 рет, Жанар (Жанара, Джанар) – 54 рет. Қалған есімдерді жоғарыдағы кестеден көре аламыз. Құжаттарда әйел антропонимдері орыс тілінің орфографиялық заңдылықтарына сәйкес ә/а, ұ/у, ж/дж, л/ль, һ/х болып рәсімделген: Әсел – Асел, Асель; Мәдина – Мадина, Айнұр – Айнур, Айнура; Жанар – Жанара, Джанар, жүктеу/скачать 4,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|