Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас



Pdf көрінісі
бет8/101
Дата01.02.2017
өлшемі3,69 Mb.
#3215
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   101

advanced [əd’vɑ:nst] adj 1.жасы ұлғайған ♦to 
be ~ in years – жасы ұлғайған 2.күрделі, терең 
♦~ studies – тереңдетіп оқу (процесі) 3.озық, 
озат, алдыңғы қатарлы ♦~ ideas, countries – 
озық идеялар, дамыған елдер
advance-guard [əd’vα:ns gα:d] авангард
advanced level (кейде A level [‘ei levl]) 
(Британияда) оқу орындарындағы 
емтихандағы үздік баға 
advancement [əd’vα:nsmənt; US -’vænsmənt] 
1.ілгерілеу, алға жылжу 2.лауазым, дəреженің 
өсуі 
advantage [əd’vα:ntiʤ; US-’væn-] А. 1.(а) 
(over smb) артықшылық, басымдық, 
қолайлы жағдай ♦to gain ~ over an opponent 
– қарсыластан басым жағдайға жету (b) 
пайда, тиімділік, ұтымдылық ♦There is lit-
tle ~ in buying dictionary if you can’t read. – 
Сөздік сатып алғаннан пайда аз, егер оны 
оқи алмасаң. 2.басымдық (теннисте дьюстан 
(тепе-тең жағдайдан) кейін алынған бірінші 
ұпай 3.(idm) *to have the of smb – біреуден 
басым тұру *to take the ~ of smth/smb (a)
дұрыс, сəтті пайдаланып қалу ♦He took the 
~ of the meeting. – Ол кездесуді (оңтайлы) 
пайдаланып қалды. (b)(теріс) пайдалану, алдау, 
басын айналдыру ♦He took the ~ of my generos-
ity. – Ол менің жомарттығымды пайдаланды. 
♦He is using his charm to try to take the ~ of her. 
– Ол (еркек) өзінің келбеттілігінің арқасында 
оның (əйелдің) басын айналдырып алмақшы
*to ~ пайдалы, жақсы, оңынан ♦The picture 
may be seen to ~ against a plain wall. – Сурет 
жалаң қабырғада жақсы көрінуі мүмкін*to 
smb’s ~ біреудің мүддесіне, пайдасына ♦The 
agreement works to our ~. – Келісім біздің 
мүддемізге жұмыс істейді*to turn smth 
to one’s (own) ~ бірнəрсені өз мүддесіне 
бұру, пайдалану В.(кітаби) пайдасын көру, 
ұтымды пайдалану
advantageous [,ædvən’teiʤəs] adj ~ (to smb) 
пайдалы, қолайлы, тиімді 
advantageously [,ædvən’teiʤəsli] adv
advent [‘ædvent] 1.the ~ of smth/smb 
(маңызды адамның, оқиғаның, т.с.с.) келуі 
With the ~ of the new chairman, the company 

44
45
began to prosper. – Жаңа төрағаның келуімен 
компания өркендей бастады. 2. Advent (a)
Рождество алдындағы кезең (b) (Інжіл) Иса 
пайғамбардың келуі
Adventist [‘ædvəntist; кейде əd’ventist] 
адвентист (Иса Масиһтің екінші келуі өте 
жақын деп сенуші діни топтың мүшесі)
adventitious [,ædven’tiʃəs] adj (кітаби
кездейсоқ, тосын
adventure [əd’venʧə(r)] А. хикая, шытырман 
оқиға, басынан кешкендері ♦to have an ~ – бір 
оқиғаға тап болу her ~a in Africa – оның 
Африкада басынан кешкендері ~ stories 
– шытырман оқиғалы əңгімелер ♦a love ~ – 
махаббат хикаясы В.v тəуекел ету, қаймықпау 
to ~ one’s life – өмірін бəске тігу
adventure playground неше түрлі қызықты 
объектілері бар балалар ойын алаңы
adventurer [əd’venʧərə(r)] 1.шытырман 
оқиға іздеуші (ер адам) 2.(көбіне жағымсыз 
мағ.) авантюрист, теріс істен тайынбайтын, 
ұрыншақ
adventuress [əd’venʧərəs] шытырман оқиға 
іздеуші (əйел) (қ-з: adventurer)
adventurous [əd’venʧərəs] adj 1.шытырман 
оқиғаға қызыққыш ♦~ children – шытырман 
оқиғаға қызыққыш балалар 2.хауіп-қатерге 
толы, шытырман ♦an ~ holiday – шытырман 
оқиғаға толы демалыс
adverb [‘ædvз:b] (грам) үстеу м: келесі 
“speak kindly”, “incredibly deep”, “just in 
time”, “too quickly” деген сөз тіркестеріндегі 
“kindly”, “incredibly”, “just”, “too” сөздерінің 
бəрі үстеу
adverbial [æd’vз:bіəl] adj (грам) үстеу, үстеулік, 
үстеуі бар м: “very quickly indeed” деген сөз 
тіркесі үстеулік (үстеуі бар) сөз тіркесі
adversary [‘ædvəsəri; US -seri] қарсылас, 
бəсекелес, тайталас, бақталас ♦He defeated his 
old ~. – Ол өзінің ескі бəсекелесін жеңіліске 
ұшыратты.
adversative [əd’və:sətiv] adj 1. (линг) қарама-
қарсы түсінікті білдіретін 2. (грамматика
қарсылықты
adverse [‘ædvз:s] adj 1.(a) қолайсыз; керісінше 
♦~ winds, weather, conditions, circumstances 
– қарсы жел, қолайсыз ауа-райы, қолайсыз 
жағдай, жайттар (b) қарсы, теріс пиғыл 
♦~ criticism – ащы сын an ~ reaction to the 
proposals – ұсыныстарға деген теріс жауап 
2.зиянды, залалды ♦the ~ effects of drugs – 
есірткінің зиянды əсерлері
adversely adv [қ-з: adverse] His health was 
~ affected by the climate. – Климаттың оның 
денсаулығына зиянды ісері болды.
adversity [ad’vз:səti] қолайсыз жағдай, 
қиындық, пəле; бақытсыздық, т.с.с. ♦to
remain cheerful in ~ - қиын кезеңде жайдары 
қалпында қалу to face ~ with courage – 
қиындықпен тайсалмай бетпе-бет келу 
She overcame many ~ies. – Ол көптеген 
қиындықты басынан өткерген.
advert [‘ædvз:t] n (Брит ауызекі) advertisement
advertise, -ize [‘ædvətaiz] 1.хабарлау, жария 
ету ♦to ~ a meeting, a concert, a job – кездесу, 
концерт жөнінде хабарлау, бос жұмыс орнын 
жарнамалау 2. жарнамалау, жарнама беру 
to ~ on TV – телевизордан (теледидардан) 
жарнамалау to ~ soap – сабынды жарнамалау 
3.~ for smb/smth жарнамамен іздеу (яғни, 
газетке жарнама беру арқылы) ♦I must ~ for a 
new secretary. – Мен өзіме жарнама арқылы 
жаңа хатшы табуым керек.
advertisement [əd’vз:tismənt; US 
,ædvər’taizmənt] жарнама, хабарландыру
advertiser [‘ædvətaizə] жарнамалаушы
advertising [‘ædvətaizіŋ] 1.жарнамалау 
(процесі) a national ~ campaign – ұлттық 
жарнамалау науқаны (кампаниясы) 2.жарнама, 
жарнамалау (бизнесі) ♦He works in ~. – Ол 
жарнама бизнесінде істейді. Cigarette ~ 
should be banned. – Темекі жарнамасына 
тиым салуынуы тиіс.
advice [əd’vais] 1.ақыл, кеңес; консультация 
act on/follow/take sb's ~ - біреудің кеңесі 
бойынша əрекет ету, кеңесіне сүйену, кеңесін 
алу 2. (əсіресе коммерцияда) авизо (тауардың, 
т.с.с. жіберілгені туралы хат) 
advisability [əd,vaizə’biləti] ақылға 
сиымдылық, көңілге қонымдылық
advisable [əd’vaizəbl] adj ақылға сиымды, 
көңілге қонымды 
advise [əd’vaiz] 1.~ (smb) against smth/do-
ing smth; smb (on smth) ақыл айту, кеңес 
беру ♦The doctor ~d (me to take) a complete rest. 
– Доктор маған толық демалуға кеңес берді. 
They ~d her against marrying quickly. – Олар 
оған тез үйленбеуге кеңес берді. 2.~ smb (of 
smth) (əсіресе коммерцияда) хабарлау ♦Please 
~ us of the dispatch of the goods. – Тауардың 
жіберілгені туралы бізге хабарлаңыз.
advisedly [əd’vaizidli] adv (кітаби) əдейі, 
ойластыра ♦І use these words ~. – Мен бұл 
сөздерді əдейі қолданамын.
adviser (кейде əсіресе АҚШ-та advisor) 
[əd’vaizə] n ~ (to smb) (on smth) кеңесші 
advisory [əd’vaizəri] adj кеңесші, кеңес беретін 
an ~ committee, body, role – кеңесші комитет, 
құрылым, рөл
advocacy [‘ædvəkəsi] 1.~ (of smth) жақтау, 
қолдау ♦She is well known for her ~ of women’s 
rights. - Əйелдер хақын (құқығын) жақтаушы 
ретінде ол кеңінен белгілі. 2.(заң) адвокатура, 
адвокаттық іс
advocate А.[‘ædvəkeit] жақтау, қолдау, 
насихаттау ♦І ~ a policy of gradual reform. – 
Мен баяу реформа саясатын жақтаймын. 
Do you ~ banning cars in the city centre? – Сіз 
қала ортасында көлікке тиым салынуын 
жақтайсыз ба? В.n [‘ædvəkət] 1.~ (of smth) 
жақтаушы, қолдаушы ♦a lifelong ~ of disarma-
ment – қарусыздануды өмір бойы жақтаушы 
2.адвокат 3. (idm)*devil’s ~ барып тұрған 
даукес, қазымыр, айтысқұмар
advt abbr advertisement
adze (US adz) [ædz] шот, балта, жонғы, 
қашау, шапашот
aegis [‘i:ʤis] (idm) *under the ~ of smb/smth 
біреудің/бірнəрсенің аясында, эгидасында, 
қолдауымен under the of the UN – БҰҰ 
аясында 
aeon (кейде eon) [‘i:ən] 1.шексіздік, мəңгілік 
The earth was formed ~s ago. – Жер шексіз 
уақыт бұрын пайда болған. 2.(геология) эра, 
дəуір 
aerate [‘eəreit] 1.газдау (көміртегі диоксидін 
қысым астында сұйыққа қосу) ♦~d water – 
газдалған су 2.желдету expose (sth) to the chemi-
cal action of air: aerate the soil
aeration [eə’reiʃn] [қ-з: aerate]
aerial І [‘eəriəl] (US antenna) антенна
aerial
 
ІІ [‘eəriəl] adj 1.ұшақтан, əуеден ♦~ 
bombardment, photography, recon naissance 
– ұшақтан бомбалау, əуеден түсірген 
фотография, əуеден барлау 2. аспалы, жерге 
тимеген, əуеде тұрған ♦an ~ railway – аспалы 
канат жолы 3. (архаизм) əуе, ауа, эфир
aerie [‘аіəri; ‘eəri] (= eyrie, eyry, aery) n бүркіт 
ұясы; жыртқыш құстардың құзға салынған 
ұясы
aeriform [‘eərifɔ:m; ‘eəri] adj ауа, газ тəрізді
aerify [‘eərifai] 1. газ тəріздес күйге 
айналдыру 2.газдау 
aero- comb form ауа, əуе не ұшақ жөнінде м: 
aerodynamic, aerospace
aerobatics [,eərə’bætiks] [pl] аэробатика, 
ұшақпен мəнерлеп ұшу
aerobatic [,eərə’bætik] adj [қ-з: aerobatics
aerobics [eə’rəubiks] аэробика
aerobiology [‘eərəubai’ɔləʤi] аэробиология
aerocarrier [,eərəu’kæriə] авианосец, ұшақ 
тасығыш
aerodrome [‘eərədrəum] n (ескірген сөз əсіресе 
Брит.) аэродром
aerodynamic(al) adj [қ-з: aerodynamics]
aerodynamics [,eərəudai’næmiks] 
аэродинамика (ауадағы қозғалыстағы денеге 
əсер етуші күштерді зерттейтін ғылым)
aeronautic(al) [,eərə’nɔ:tikəl] adj aeronautical 
engineering, skills [қ-з: aeronautics]
aeronautics [,eərə’nɔ:tiks] аэронавтика (ұшу 
тур. ғылым)
aeronavigation [‘eərə,nævi’geiʃən] 
аэронавигация
aeroplane [‘eərəplein] (US airplane [eərplein]) n 
аэроплан, ұшақ
aerosol [‘eərəsɔl; US -sɔ:l] n (хим) аэрозоль
aerospace [‘eərəuspeis] 1.атмосфера жəне 
космос (ғарыш), əуе-ғарыш 2.атмосфера мен 
ғарышта ұшу технологиясы ♦the ~ industry – 
авиакосмос (əуе-ғарыш) өнеркəсібі
aery [‘eəri] = aerie 
aesthete [‘i:sθi:t] (US кейде esthete ['esθi:t]) 
(кейде теріс мағ.) эстет (өнерді, əсемдікті жан-
тəнімен түсінетін адам) 
aesthetic [i:s'θetik] (US кейде esthetic [es'θetik]) 
adj 1.(a) эстетикалық, сұлу, əсем ♦~ stand-
ards – эстетикалық стандарттар, əсемдік 
стандарттары an ~ sense – эстетикалық 
сезім (b) əсемдікке құштар, эстет 2.əсем, сұлу 
♦~ design - əсем дизайн Their furniture was 
more ~ than practical. – Олардың жиһазының 
қолданысқа икемділігінен əдемілігі басым. 
aesthetically (US кейде es-) [i:s’θetikli] adv 
pleasing – əсемдігімен баурайтын
aestheticism [i:s’θetisizəm] (US кейде es-

46
47
aesthetics (US кейде es-) [i:s’θetiks] эсте-
тика (философияның əсемдік жəне өнер 
саласындағы талғам принциптерімен айналы-
сатын тармағы)
aestho-physiology ['i:sθəu,fi zi'ɔləʤi] сезім 
органдарының физиологиясы
aetiology (US кейде etiology) [,i:ti'ɔləʤi] 
1.этиология, бірнəрсенің себептерін зерттеу 2. 
(медицина) аурудың себептерін зерттеу 
afar [a'fα:(r)] adv 1.алыстан, алысқа, қашықтан, 
ұзақтан, т.с.с. lights visible ~ off – алыстан 
көрінетін жарықтар 2. (idm) *from ~ алыстан 
news from ~ - алыстан жеткен хабар
affability [,æfə’biləti] n сыпайылық, 
ақжарқындық, жайдарылық, жылы жүзділік
affable [‘æfəbl] adj сыпайы, жайдары, ақжарқын 
♦~ to everybody - кімге болсын жылы жүзді an 
~ reply – жылы жауап 
affably [‘æfəblі] adv [қ-з: affable]
affair [a’feə(r)] 1.іс, мəселе, шаруа ♦It's not 
my ~. – Бұл менің ісім емес. ie I am not inter-
ested in or responsible for it. 2.~s (a)іс, шаруа 
to put one’s ~s in order – шаруасын түзеу (b)
(қоғамдық) істер, мəселелер, шаруалар ♦cur-
rent/ foreign/world ~s – ағымдағы мəселелер, 
сыртқы істер, əлемдік мəселелер ♦~s of state 
– мемлекет шаруалары 3.оқиға, болған нəрсе, 
іс ♦The press exaggerated the whole ~ wildly. 
– Баспасөз болған істі тіпті де дардитып 
жіберіпті. the Suez ~ - Суец мəселесі The 
wedding was a very grand ~. – Үйлену тойы бір 
үлкен оқиға болды. 4.(ауызекі) нəрсе, əңгіме 
5.ашыналық, көңілдестік ♦She's having an affair 
with her ~. – Ол бастығымен көңілдес көрінеді. 
6.(idm) *a state of ~s жағдай, істің мəн-жайы, 
қалыптасқан ахуал
affect І [ə’fekt] 1.əсер ету, тию ♦The tax in-
creases have ~ed us all. – Салық өсімі бəрімізге 
де тиіп кетті. The change in climate may ~ your 
health. – Ауа-райының өзгеруі денсаулығыңа 
əсер етуі мүмкін. 2. (ауру ж.)жұғу, жабысу, 
шабу ♦Cancer had ~ed his lungs. – Рак 
(обыр, қылтамақ) оның өкпесіне шауыпты. 
3.қайғырту, ошарылту, есеңгірету ♦We were 
deeply ~ed by the news of her death. – Оның 
қайтыс болғаны туралы хабар бізді терең 
қайғыға бөледі.
affect ІІ
 
[ə’fekt] v (көбінесе жақтырмай) 
қылымсу, жасамық қылықтар істеу, тəлімсу 
to ~ bright colours – ашық реңге құмарту Не 
~s a pretentious use of language. – Ол өзінше 
бір терең ойлы сөздер айтқан болады. to ~ 
not to know smth – бірнəрсені білмегенсу She 
~s the helpless female. – Ол өзін бір қорғаншы 
ұрғашы етіп көрсеткіш. 
affectation [,æfek’teiʃn] 1.оғаш қылық, оғаш 
жүріс-тұрыс, қылымсу, сияқты көріну, жасамық 
қылық ♦His little ~s irritated her. – Оның ұсақ-
түйек қылымсулары ананың қытығына тиді. 
I detest all ~. – Менің жасамық атаулыны 
суқаным сүймейді. 2.~ (of smth) қылымсу, 
болып көріну, сияқтану ♦an ~ of interest, indif-
ference – қызыққан, жайбарақат болып көріну
affected [ə’fektid] adj жасанды, жасамық ♦an 
~ politeness, cheerfulness - сыпайы, жайдары 
болғансу Do try not to be so ~. – Соншалықты 
қылымсымай-ақ қой.
affecting [ə’fektіŋ] adj əсер ететін, бейжай 
қалдырмайтын ♦an ~ appeal for help – сананы 
түрткілейтін жалбарыныш
affectingly [ə’fekiŋli] adv [қ-з: affecting]
affection [ə’fekʃn] 1.~ (for/towards smb/
smth) (біреуге/бірнəрсеге деген) махаббат, 
сүйіспеншілік, мейірім ♦He felt great ~ for his 
sister. – Ол қарындасын өте жақсы көретін. 
The old king was held in great ~. – Қарт король 
керемет құрметке бөленген еді. 2.(ескірген) 
ауру, ауырған күй ♦an ~ of the throat – тамақ 
ауруы
affectionate [ə’fekʃənət] adj (towards smb) 
(біреуді) сүйетін; мейірімді, назды, жарқын ♦an 
~ child – сүйкімді бала ♦~ kisses, words, smiles – 
мейірлене сүю, назды сөздер, мейірлене күлу 
affectionately [ə’fekʃənətli] adv мейірлене, 
сүйіне, жақсы көре 
affi ance [ə’faiəns] smb (to smb) (ескірген не 
кітаби) некелесу, үкі тағу, үйленуге уағдаласу 
He is ~d to the princess. – Ол принцессамен 
некелескен (яғни, өзара үйленбекке келіскен).
affi davit [,æfi ’deivit] n (заң) сотта берілген 
жазбаша куəландыру, түсініктеме ♦to swear an 
 ант беріп сотқа жауап беру to mak an 
~affi davit – куəландыратын деректер алу
affi liate [ə’fіlieit] А. smb/smth (to/with 
smb/smth) мүше қылып алу, серіктесу, бірігу, 
еншілес болу ♦We are ~d with the national 
group. – Біз ұлттық топтың құрамындамыз. 
The College is ~d to the University. – Колледж 
университеттің аясында. В. [ə’fi lət] 
қосылған, байланысты, серіктес мүше, т.с.с. 
♦~ members – серіктес мүшелер
affi liated societies [ə‘fi lieitidsə’saiətiz] n 
филиалдар, тармақтар, серіктестер
affi liation [ə,fi li’eiʃn] 1.мүшелік, серіктестік 
2.байланыс ♦The society has many ~ throughout 
the country. – Бұл қоғамның елдің түкпір-
түкпірінде көптеген байланыстары бар.
affi ned [ə’faind] adj туыстас, тектес 
affi nity [ə’fi nəti] 1.~ (with smb/smth); ~ 
(between A and B) туыстық, жақындық, 
ұқсастық ♦There is (a) close ~ between Italian 
and Spanish. – Итальян жəне испан тілдері 
арасында жақын ұқсастық бар. Early man 
shows certain ~ies with the ape. – Алғашқы 
адамның адам тектес маймылдармен 
(приматтармен) белгілі бір ұқсастықтары 
байқалады. 2.~ (to/for smb/smth); ~ (between 
A and B) бауырмалдық, жақсы көрушілік ♦She 
has a strong ~ for Beethoven. – Ол Бетховенге 
(шығармаларына) құштар. 3.~ (with smb) 
(заң) туыстық (көбінесе неке арқылы) ♦He was 
not an impartial witness because of his ~ with the 
accused. – Айыптының туысы болғандықтан ол 
əділ куə бола алған жоқ. 4.~ (for smth) (химия) 
ұмтылғыштық, бір заттың екінші бір затпен 
араласуға бейімдігі ♦the ~ of salt for water – 
тұздың суда ерігіштігі 
affi rm [a’fз:m] 1. ~ smth (to smb) растау, 
қуаттау ♦She ~ed her innocence. – Ол өзінің 
кінəсіз екенін айтты. 2.(заң) ресми мəлімдеу
affi rmation [æfə’meiʃn] 1.растау, қуаттау 
2.(заң) ресми мəлімдеме
affi rmative [ə’fз:mətiv] А. adj мақұлдайтын, 
құптайтын ♦an ~ reply, nod, reaction – 
құптайтын жауап, баз изес, реакция В.
1.құптау, мақұлдау 2. (idm) *in the ~ (кітаби
мақұлдай, құптай He answered in the ~. – Ол 
мақұлдай жауап берді. affi rmvatively adv [қ-з: 
affi rmative]
affi x І [ə’fi ks] v ~ smth (to/on smth) 1.бекіту, 
тіркеу, жабыстыру, қаттылау, т.с.с. ♦to ~ 
a stamp to an envelope – конвертке марка 
жапсыру to a seal on a document – құжатқа 
мөр басу 2.қосымша жазу, қол қою ♦to ~ one’s 
signature to a contract – контрактқа қол қою 
affi x ІІ [‘æfi ks] (грам) аффикс (сөздің 
алдынан не соңынан келетін жалғау, яғни 
префикс (приставка) не суффикс (жұрнақ)) м: 
unkind (мейірімсіз), picturesque (əсем) жəне 
hopeless (үмітсіз) сөздеріндегі un-, -esque 
жəне –less
affi xation [,æfi k’seiʃən] (лингв) аффиксация, 
афикстеу
affl atus [ə’fl eitəs] шабыт, рух
affl ict [ə’fl ikt] smb/smth (with smth) мезі 
ету, есін шығару, ренжіту, қобалжыту, пəле 
салу; күйзелу ♦She is ~ed with arthritis. – Ол 
шорбуынмен (артритпен) ауырады. Se-
vere drought has ~ed the countryside. – Қатты 
қуаңшылық ауылды жерлерді күйзелтіп кетті. 
affi iction [ə’fl ikʃn] (кітаби) 1.қыжалат, 
күйзеліс, пəле ♦to help people in ~ - күйзелген 
адамдарға жəрдемдесу 2.күйік, қайғы, залал 
Blindness can be a terrible ~. – Соқырлық – 
үлкен қасірет.
affl uence [‘æfl uəns] молшылық, көптік, ағыл-
тегілдік ♦to live in/live a life of ~ - молшылықта 
өмір сүру ♦Не quickly rose to ~. – Ол тез 
байлыққа кенелді. 
affl uent [‘æfl uənt] adj бай, мол, ағыл-тегіл ♦~ 
circumstances – гүлденген жағдай an ~ lifestyle 
– тұрмысты өмір салты His parents were very 
~. – Оның əке-шешесі дəулетті болған. ♦the ~ 
society – дəулетті қоғам 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   101




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет