arbalest [‘α:bəlist] n (тарих) арбалет (өзі  ататын, мылтық тəрізді садақ) arbalester

102
103
archduke [,α:tʃ’dju:k; US -du:k] n архигерцог 
(тарих: Австрия императорының ұлы немесе 
ең жоғарғы дəрежелі герцог)
arched [‘α:tʃt] adj 1.бүгілген 2.күмбез тəрізді; 
аркалы
arch(-)enemy [,α:tʃ’enəmi] n 1.ата жау 2.the A~ 
шайтан
archer [‘α:tʃə(r)] n 1.садақшы, жебеші 
2.(астрон, астрол) шоқжұлдыздың бірі жəне 
зодиактың белгісі – Мерген (Стрелец)
archery [‘α:tʃəri] n садақ, жебе тартушылық 
өнері не спорты
archetype [‘α:kitaip] n түпнұсқа, көз, үлгі
archetypel [‘α:kitaipl] adj
arch(-)fi end [‘α:tʃfi :nd] n шайтан
archill [‘α:kil] n (бот) леканора, рокцелла 
(қыналар)
Archimedean [,α:ki’mi:djən] adj Архимед(тің) 
♦A~ screw – Архимед винті (бұрандасы)
Archimedes [,α:ki’mi:diz] n Архимед (əйгілі 
грек матем-гі, физигі, б.э.д.287?-212 жж.)
arching [‘α:kiŋ] n (эл) ұшқындау, доғаның 
пайда болуы я жануы
archipelago [,α:ki’peləgəu] n 1.(pl ~s не ~es) 
архипелаг (теңіз, мұхиттағы аралдар шоғы, 
тізбегі) 2. the A~ Эгей теңізі (тарихи атауы)
architect [‘α:kitekt] A.n архитектор, сəулетші 
B.v жобалау, жоспарлау
architectonic [,α:kitek’tɒ nik] adj 
1.архитектура(лық), сəулет 2.терең, мұқият 
құрастырылған, ойластырылған ♦the ~ perfec-
tion of his novel – оның романының тереңнен 
қиюласуы
architectonics [,α:kitek’tɒ niks] n pl (sing 
ретінде қолд) архитектоника (ғимараттарды 
жобалау жəне салу ғылымы) 
architectural [,α:ki’tekʧərəl] adj 
архитектура(лық), сəулет
architecturally [,α:ki’tekʧərəli] adv архитектура 
жағынан, т.с.с. ♦The house of little interest ~. – 
Үйдің архитектуралық маңызы шамалы.
architecture [,α:ki’tekʧə(r)] n архитектура, 
сəулет ♦Modern ~ depresses me. – Қазіргі 
архитектура жанымды құлазытады. 
archival [α:’kaivəl] adj архив(тік), 
мұрағат(тық)
archives [‘α:kaivz] n pl архив, мұрағат 
archivist [‘α:kivist] n архивші, архивариус
archly [‘α:ʧli] adv жымысқылана, қулана
archness [‘α:ʧnis] n жымысқылық, қулық
archway [‘α:ʧwei] n 1.арка 2.арка астындағы өткел
archwise [‘α:ʧwaiz] adv арка сияқты, доға тəрізді
Arctic [‘α:ktik] adj 1.арктикалық, солтүстік, 
полярлық 2.арктикалық, суық ♦~ weather – 
суық ауа-райы ♦The conditions were ~. – Болған 
жердегі ауа-райы өте суық болды. 3. the A~ 
Арктика 4. the A~ Circle Солтүстік Поляр 
(Арктика) шеңбері (66º 30’ солтүстік ендік 
үстінен өтеді)
arctic fox [‘α:ktik fɒks] n ақ (арктика) түлкі(сі)
arcticize [‘α:ktisaiz] v Арктика жағдайында 
жұмыс істеуге бейімделу ♦~ vehicle – 
солтүстікте жұмыс істеуге арналған машина
arcuate, arcuated [‘α:kjuit, -id] adj доға тəрізді, 
садақша иілген, бүгіңкі
ardent [‘α:dnt] adj 1.ынтық, берілген, албырт, 
алабұртқан, қызу, жалынды, маздаған ♦an ~ 
supporter of the local football team – жергілікті 
футбол командасының қызу жанкүйері ♦an ~ 
patriot – нағыз патриот ♦~ love – жалынды 
маххабат ♦~ desire – жүректі кернеген 
ынтықтық 2.өлермен, аласұрған ♦They were 
terrifi ed by his ~, burning eyes. – Олар оның 
аласұрған, от шашқан көзінен шошынды.
ardently [‘α:dntly] adj алабұрта, ынтыға, 
берілген, тебірене, маздай, лапылдай, 
жалындай 
ardour (US ardor) [‘α:də(r)] n ~ (for smb/smth) 
албырттық, ынта, жігер, жалын, ынтықтық, 
тегеурін, жалындаған ыстық сезім, құлшыныс 
♦His ~ for the cause inspired his followers. 
– Оның іске деген құлшынысы ергендерді 
жігерлендірді. 
arduous [‘α:djuəs; US –ʤu-] adj 1.қиын, 
күрделі, қалжырататын, қажытатын, 
сарсылтатын ♦an ~ task – сарсылтатын 
тапсырма ♦The work is ~ and the hours are 
long. – Жұмыс ауыр əрі уақыты да ұзақ. 
2.тегеурінді, күш сала ♦to make an ~ effort – 
тегеурінді талпыныс жасау 3.тік, шығуға 
қиын ♦an ~ path – тік соқпақ 4.күйзелтетін, 
титықтататын ♦an ~ winter – қақаған қыс
are I [α: (екпінді формасы); ə, ər (екпінсіз 
формасы)] to be көмекші етістігінің осы 
шақтағы бірінші, екінші жəне үшінші 
жақтардағы көпше түрінің, сондай-ақ екінші 
жақтағы жекеше түрінің формасы, м: we/you/
they are 
are II [α:(r)] n (French) ар (жер көлемі өлшемі 
= 100 m²)
area [‘eəriə] n 1.көлем, аудан ♦The ~ of the of-
fi ce is 35 square metres. – Мекеменің көлемі 
(ауданы) 35 шаршы метр. 2.жер, бөлік, 
жақ, аймақ, аудан, жақ ♦many ~s of Africa 
– Африканың көп жерлері ♦mountainous ~ - 
таулы аймақ ♦Do you like the ~ where you are 
living? – Тұратын жағың ұнай ма? 3.орын, 
жер ♦a no-smokimg ~ - темекі тартпайтын 
орын 4.сала, жақ, тұс ♦the ~ of fi nance, develop-
ment, etc. – қаржы, даму, т.с.с. саласы ♦~s of 
disagreement – таласты тұстар 
area code [‘eəriə ,kəud] n елдің телефон коды
areca [‘ærikə; ə’rikə] n 1.арека (ақ гүлі бар 
не қызғылтсары не қызыл жаңғағы бар 
тропикалық азиялық пальма ағашы) 2. ~ nut 
(кейде betel-nut) арека жаңғағы
arena [ə’ri:nə] n арена, сахна ♦the political ~ – 
саяси сахна
arenaceous [,æri’neiʃəs] adj 1.құмдауыт, құм 
2.құмда өсетін (өсімдіктер ж.)
aren’t [α:nt] (қысқ ауызекі) 1.are not ♦They 
~ here. – Олар бұнда емес. 2.(сұраулы 
сөйлемдерде) am not ♦Aren’t I clever? – Ақымақ 
деп ойлайсыңдар ма мені?
areometer [,æri’ɔmitə] n ареометр
Areopagus [,æri’ɔpəgəs] n (Greek) ареопаг(ус) 
= 1.Афиныдағы (Греция) Акропольдің батыс 
тұсындағы төбе 2.(Греция тарихындағы) 
осы төбеге жиналатын кеңес, бертін келе ол 
сот органына айналып кетті 3.жоғарғы сот, 
трибунал 
arête [æ’ret] n (көбінесе Швейцариядағы) екі 
жағы құлама құз таудың жалы
argent [‘α:ʤənt] adj күміс түсті, күміс
argentic [α:’ʤentik] adj (хим) құрамында 
күмісі бар
argentiferous [,α:ʤən’tifərəs] adj (хим) 
құрамында күмісі бар
Argentine [‘α:ʤəntain] A.adj аргентина(лық, 
-ның, т.с.с.) B.n аргентиналық (адам)
argentine [‘α:ʤəntain] adj күміс сияқты, 
күміске қатысты
Argentinean [,α:ʤən’tinjən] n аргентиналық (адам)
argil [‘α:dʒil] n ақ балшық, қыштан заттар 
істеуге арналған балшық
argillaceous [,α:ʤi’leiʃəs] adj сазды, 
балшықты
argilliferous [,α:ʤi’lifərəs] adj құрамында 
балшық бар
argon [‘α:gɒ n] n (хим) аргон (мүлде инертті 
дерлік, түссіз, иіссіз газ)
Argonaut [‘α:gənɔ :t] n 1.(грек миф) аргонавт 
(алтын қой жүнін іздеп Арго кемесімен 
Колхидаға сапар шеккен топтың мүшесі 
2.алтын іздейуші (1848-49 жж Калифорнияға 
алтын іздеп келіп, тұрақтап қалған адам) 
3.əсерлі оқиға, хикая іздеуші
argosy [‘α:gəsi] n 1.саудагер кемесі, бай кеме 
2.осындай кемелер флоты 3.молынан беру, 
қамтамасыз ету
argot [‘α:gəu] n жаргон (белгілі бір топ қана 
қолданатын сөздер)
argue [‘α:gju:] v 1. ~ (with smb) (about/over 
smth) сөз таластыру, жағаласу, тіл қайтару, 
дауласу ♦Don’t ~ with your mother. – Шешеңмен 
сөз жарыстырма. ♦We ~d with the wiater about 
the price of the meal. – Біз даяшымен астың 
бағасы жөнінде айтысып қалдық. 2. ~ (for/
against smth) үгіттеу, көзін жеткізу, дəлелдеу, 
иландыру ♦to ~ for the right to strike – ереуілге 
шығу хақына ие болу үшін үгіттеу ♦I ~d that 
we need a larger offi ce. – Мен бізге үлкенірек 
мекеме керек деген уəж айттым. 3.пікір 
таластыру, айтысу, дауласу ♦The lawyers ~d the 
case for hours. – Заңгерлер іс жөнінде бірнеше 
сағат дауласты. 4.меңзеу, белгісі, нышаны 
болу ♦His clothes ~ poverty. – Оның киімінде 
кедейліктің табы бар. 5. (idm) *to ~ the 
toss (сөзбе-сөз: жеребені даулау) шешіммен 
келіспеушілігін білдіру ♦Let’s not ~ the toss – 
we have to accept his choice. – Жə, дауласпай-
ақ қояйық – біз оның шешімін қабыл алуымыз 
керек. 6.(phr v) *to ~ smb into/out of doing 
smth біреуді бірдеңе істеуге/істемеуге үгіттеу, 
тарту
argufy [‘α:gjufai] v (ауызекі) даурығу, 
қызылкеңірдектену
arguement [‘α:gjumənt] n 1. ~ (with smb) 
(about/over smth) айтыс, дау, талас, керіс ♦a 
violent ~ – өршеленген айтыс 2.пікірсайыс, 
талқы, айтыс ♦We agreed without much further 
~. – Біз созбаққа салмай келістік. 3. ~ (for/
against smth); ~ (that …) дəлел, себеп ♦There 
are strong ~s for and against capital punish-
ment. – Өлім жазасын жақтаған я оған 
қарсы терең екшелген уəждер бар. ♦There is 

104
105
a strong ~ in favout of the theory. – Теорияны 
жақтайтын үлкен дəлел бар. 4.тақырып, 
мəселенің түйіні, өзегі 5.қысқаша мазмұны, 
мазмұндама
arguementation [,α:gjumen’teiʃn] n 1. дəлел, 
себеп келтіру(шілік) 2.пікірсайыс, талқы, 
айтыс ♦The lengthy ~ tired many participants. 
– Ұзақ-сонар пікірталас қатысушыларды 
жалықтырды. 
arguementative [,α:gju’mentətiv] adj 
1.пікірталастырғыш, айтысқыш, даушыл 
♦When he drinks he becomes ~. – Ол ішсе 
даурығып кетеді. ♦The law students were an ~ 
group. – Заң студенттері айтысқұмар топ 
екен. 2.талас тудыратын, даулы 3.айғақтайтын, 
дəлелдейтін, куəландыратын
Argus [‘α:gəs] n (Greek миф) Аргус (жүз көзі 
бар алып) 2.сақ, қырағы адам
Argus-eyed [‘α:gəs ‘aid] adj сақ, қырағы
argy-bargy [,α:ʤi ‘bα:ʤi] n (Brit ауызекі) 
дабыр, шу ♦What's all this ~? – Бұл не қылған 
дабыр? 
aria [‘α:riə] n ария (операда белгілі бір рөлге 
жазылған əн)
arid [‘ærid] adj 1.қуаң, құрғақ ♦The ~ deserts 
of Africa. – Африканың қуаң шөлдері. ♦Noth-
ing grows in these ~ conditions. – Мынандай 
қуаңшылықта ештеңе өспейді. 2.іш 
пыстырарлық, қызықсыз, ұзақ-сонар ♦~ dis-
cussions about unimportant matters – жөнсіз 
мəселелер жөніндегі қысыр талқылаулар 
3.өнім бермейтін, жеміссіз ♦~ farmland – 
түсімі жоқ егістік жер
aridity [ə’ridəti] n 
aridly [‘æridli] adv 
aridness [‘æridnis] n
Aries [‘eəri:z] n Зодиактың бірінші белгісі – 
Тоқты (орысша: Овен)
aright [ə’rait] adv (етістіктің алдында ешқашан 
келмейді) дұрыс(ынан), оң(ынан) ♦I want to 
set things ~. – Мен істі оңынан тындырғым 
келеді. ♦Do I hear you ~? – Мен сені дұрыс 
ұғып тұрмын ба? 
aril [‘æril] n (бот) дəннің қауызы, қабығы; 
қабық, тері
arioso [,α:ri’əuzəu] n, adv (муз) ариозо
arise [ə’raiz] v (pt arose [ə’rəuz]; pp arisen 
[ə’rizn]) 1.туу, көріну, пайда болу, шығу, 
көтерілу; кезігу ♦A new diffi culty has arisen. – 
Жаңа қиындық пайда болды. ♦Use the money 
when the need ~s. – Ақшаны мұқтаж болғанда 
қолдан. ♦A storm arose during the night. – 
Дауыл түнде көтерілді. 2.~ out of/from smth 
нəтижесінде туу/пайда болу ♦problems ~ing out 
of the lack of communication – байланыстың 
жетіспеушілігінен туатын мəселелер ♦It is 
diffi cult to foresee the consequences that may ~ 
from this action. – Бұл əрекеттің нəтижесінде 
туатын салдарларды алдын ала болжау қиын. 
3.түрегелу, көтерілу, (орнынан) тұру
arisen [ə’rizn] pp of arise
arista [ə’ristə] n (pl -ae) (Lat бот) мұрт, қылқан
aristae [ə’risti:] pl of arista
aristocracy [,æri’stɒkrəsi] n 1.ақсүйек, 
аристократия, əлеуметтік ең жоғарғы қабат 
2.ел билеуші топ, ақсүйектер тобы 3.ең 
дарынды, іскер, қуатты топ 
aristocrat [‘æristəkræt; US ə’rist-] n ақсүйек, 
аристократ
aristocratic [,æristə’krætik; US ə,ristə-] adj 
аристократия(лық), ақсүйек
aristocratically [,æristə’krætikli; US ə,ristə-] adv 
аристократша, ақсүйектікпен, (-тене)
Aristotelian [,æristɒ ‘ti:ljən] A.adj 
Аристотель(дің) B.n Аристотельдің ізбасары, 
жолын қуушы
Aristotle [‘æristətl] n Аристотель (б.э.д. 384-
322 жж., əйгілі грек философы, Платонның 
шəкірті, Александр Македонскийдің (Ескендір 
Зұлқарнайын) ұстазы) 
arithmetic [ə’riθmətik] A.n арифметике, есеп 
B.adj [,æriθ'metik] = arithmetical 
arithmetical [,æriθ'metik] adj арифметикалық 
♦~ mean – орташа арифметикалық ♦~ pro-
gression – арифметикалық прогрессия
arithmetically [,æriθ'metikli] adv 
arithmetician [ə,riθmə'tiʃn] n арифметик 
arithmometer [,æriθ'mɒmitə] n арифмометр
ark [α:k] n 1. (кейде Noah’s A~) (Құранда 
жазылған) топан су кезіндегі Нұһ пайғамбар-
дың кемесі 2.The A~ of the Convent ішінде Ев-
рей жазбалары сақталған ағаш қорап (Иеруса-
лимде сақтаулы) 3.жансая, баспана 4.(US) сал, 
баржа (бұрын Миссисипиде қолд.) 5.(idm) *to 
lay hands on/to touch the ~ қорлау, аяққа басу
arm I [α:m] n 1.қол (иықтын білезікке дейінгі) 
♦under one’s ~ - қолтығының астында ♦to 
give one’s ~ - қолын беру, қолымен демеу 
♦He rushed into her ~s. – Ол (жігіт) оның 
(қыздың) құшағына ұмтылды. 2.жең ♦the 
~ of a coat – киімнің жеңі 3.жануардың 
алдыңғы аяғы 4.қолға ұқсаған я қол сияқты 
қызмет атқаратын кез-келген нəрсе ♦the ~s of 
a chair – креслоның шынтақшаы (шынтақ 
тірейтін жері) ♦an ~ of the sea – теңіздің 
құрлыққа кіріңкі жері 5.топ, тармақ, сала 
♦a special ~ of the government – үкіметтің 
арнайы тобы 6.қауқар, күш, құдірет (заң 
ж.) ♦a long ~ of the law – заңның ұзын қолы 
7.(idm) *~ in ~ қолдаса, шынтақ айқастыра 
*at ~’s length қолдың ұзындығындай *a baby 
in ~s əлі жүрмеген сəби *to chance one’s ~ 
тəуекел ету *to fold one’s ~s қолын кеудесіне 
қоя айқастыру *to fold smb/smth in one’s 
~s біреуді/бірн-ні құшақтай, жақын ұстау 
*to have a long ~ «қолы ұзын» болу, күшті, 
құдіретті болу *to keep smb at ~’s length 
қолтығына кіргізбеу, бүйрегін бермеу *a 
shot in the ~s «қолдағы қару», яғни, мықты 
рəнсе, т.с.с. *to twist smb’s ~ «қолын қайыру», 
біреуді желкелеу, күштеу *with ~s akimbo екі 
мықынын тіреу, екі бүйірін таяна *with open 
~s құшақ жая, жылы 
arm II [α:m] A.n қарулы (əскери) күштердің 
бір саласы, бөлімі, т.с.с. ♦troops supported by 
the air ~ - əуе күші демеген жаяу əскер B.v 1. ~ 
oneself/smb (with smth) қарулану, жарақтану, 
ұрысқа əзірлену ♦The enemy is ~ing. – Жау 
қарулануда. 2.(бомбаны, т.с.с.) жаруға əзірлеу 
3. (idm) *~ed to the teeth сөзбе-сөз: тісіне 
дейін қаруланған 4.the ~ed forces, the ~ed 
services елдің қарулы күштері
armache [‘α:meik] n (көбінесе ревматикалық) 
қолдың ауруы, шаншуы
armada [α:’mα:də] n 1.армада, флот 2.the 
A~ Армада, 1588 ж. Англияны шабуылдауға 
жіберген испан флоты
armadillo [,α:mα:’diləu] n (pl –os [-uz]) (зоол) 
армадилл (Оң. Ам-қ айуан)

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: