-секция нұсқасы бойынша сұрақтар

104
дейінгі аралықта орналасады. Мәтінді талдау мен жазбаша 
бөлім бойынша тесті құрылымын қарастырайық. 
Мәтінді талдау (Critical Reading)
Мәтінді талдау — үш бөлімнен тұратын SAT бөлімі: 
с
өйлемді аяқтау (sentence completion),
үлкен оқылымдарға 
(long passages)
және 
кішкентай мәтіндерге (short passag-
es)
қатысты сұрақтарды қамтитын сұрақтардың әртүрлі 
нұсқалары бар екі 25-минуттық және бір 20-минуттық 
бөлім. Әрбір бөлім сөйлемді аяқтауға арналған 5—8 
сұрақтардан тұрады. Ал, қалған сұрақтар оқылған мәтінді 
талдауға бағытталған. 
Сөйлемді аяқтауға арналған сұрақтар оқушының сөздік 
қоры мен сөйлемдердің әртүрлі құрылымы жайлы түсінігін 
бағалайды. Олардың ішінен сөйлемге логикалық мағына 
беру үшін бір немесе екі сөзді қою керек. Мұндағы сөздік қор 
айтарлықтай күрделі және айтарлықтай мықты мектепті 
сонымен қатар, оқушының өзіндік дайындығын қажет 
етеді. Классикалық ағылшын тілін және американдық 
әдебиеттерді оқуды сонымен қатар, әртүрлі бағыттағы 
мерзімді басылымдардың түпнұсқасын оқуды ұсынады. 
Мәтінді талдау кезінде емтихан тапсырушы қандай 
да бір үзіндіні (ғылыми кітаптан, журналдан, романнан 
және т. б.) оқығаннан кейін сұрақтарға жауап беруі керек.
Өзара байланыста болатын мәтіндерді 
(paired passages) 
салыстыруға арналған тапсырмалар да кездеседі. Негізгі 
басымдылық әрбір жолды оқып, негізгі ойды түсініп 
және мәтінді ұйымдастыру құрылымын анықтайтын 
контекстегі сөздерді түсінуге жасалынады. Әрбір мәтінге 
арналған сұрақтар саны мәтіннің көлеміне сәйкес келеді. 

105
Грамматика (Writing)
SAT-тың жазбаша секциясы тесті мен эсседен 
тұрады. Тесті қателерді іздеу, сөйлемді дұрыстау және 
параграфтармен жұмыс жасаудан тұрады. Қателерді іздеу 
мен сөйлемдерді дұрыстау оқушының сауаттылығы мен 
грамматикалық тұрғыдан қате сөйлемдерді таба білу 
қасиетін көрсетеді. Параграфтармен жұмыс жасау мәтіннің 
логикалық 
ұйымдастырушылығындағы 
оқушының 
түсінігін бейнелейді. 
Эссе жазу 25 минутқа созылады. Барлық эссе негізінен 
белгілі бір философиялық сұраққа арналған көрсетілген 
тақырыптарға жазылады. Эссе құрылымы қатаң 
бақыланбайды. Оқылған кітаптардан, зерттеулерден, 
тәжірибе немесе оқушының өзіндік бақылауынан алынған 
мысалдар келтіруге болады. Эссе тақырыптарына арналған 
мысалдар қарастырайық:
1. Біз үшін адамдарды олардың әлеуетіне немесе 
жетістіктері мен тәжірибелеріне қарап баға беру қажет 
пе?
2. Лидерлердің өз сенімдері бойынша ма әлде қоғамдық 
пікірге сүйене отырып басшылық еткені дұрыс па? 
3. Адамдар жаңа дүниелерге өте көп көңіл бөледі деп 
санайсыз ба?
4. Біз өзіміздің артық дербестігіміздің кесірінен қоғамның 
бір бөлшегі болудың не екендігін түсінуден қалдық деп 
санайсыз ба?
5. Қоғам әркімге қатысты бірдей әділ бола алады ма?
Егерде сіз өзіңіздің ата-анаңызды, атаңызды, әжеңізді 
тыңдайтын болсаңыз, олардың балалық шағында 

106
кітаптың қаншалықты маңызды болғандығына және 
кітапхана олардың өмірінде қаншалықты маңызды рөл 
ойнағандығына көз жеткізген боларсыз. Ал қазіргі кезде 
сіздің компьютеріңіз немес
е
планшетіңізге мың
,
тіпті 
миллион кітап сыйып кетеді. Критикалық ойлай алу 
қабілетін дамыту үшін жаңашыл түрде және түпнұсқадан 
көбірек қызықты кітаптар оқыңыз. Солай жасайтын 
болсаңыз сізді критикалық ойлауға арналған ешқандай 
емтихан, диктант немесе тесті қорқыта алмайды. Бұл кітап 
Сіздің досыңыз, кеңесшіңіз болып, жәрдемін тигізеді деп 
үміттенеміз.

107

жүктеу/скачать 3,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: