Эмбриология
Үлкен мидың кыртысыныи адамнын жасына байланысты өзгеруі
жүктеу/скачать 74,38 Mb. Pdf көрінісі
|
Гистология, эмбриология, цитологияАфанасьев 11
| Үлкен мидың кыртысыныи адамнын жасына байланысты өзгеруі.
Онто- генезде адамның үлкен миының кыртысының даму барысында өзгерістер оның негізгі компоненттерінің — нейрондардын және глиоциттердің бөліп берілуінде және қүрылымында болатын өзгешеліктер қан тамырларында да байкалады. Туардың алдында үлкен мидың жартышарлары кыртысының нейроглиотамырлык ансамбльдері дамыған. Бірак нейрондардың көпшілігінін пішіндері толык калыптаспаған, өсінділері нашар аныкталады және көлемдері де үлкен емес. Нейрондардын топтары, әсіресе «ұялы түрлері», сондай-ак ло- калды талшыкты торлар да, аз дамыған. Глиалды жасушалар ұсак. Жұмсак кабыкшаның кан тамырлары жінішке, кылтамырлык тор сирек, кыртыстын барлык кабаттарында тығыздығы бірдей болады ( 11.10-сурет). Өмірінің бірінші жылында пирамидалык және жүлдыз тәрізді нейрондардын белгілі бір түрге келтірілуі, олардың ұлғаюы, дендриттердін және аксондардын арборизация- лануы, ансамбльдің ішіндегі жоғарыдан томен (вертикалды) байланыстардын калыптасуы байкалады. 3 жаска таман ансамбльде нейрондардын «ұялы» топ тары, анығырак калыптаскан вертикалды дендритті шоғырлар және радиал- ды талшыктар шоғыры аныкталады. Аксондык коллатералдарын вертикалды бағытта тарататын ұршыкка ұксас жұлдызшалы нейрондар көбейеді. 5—6 жа- ста нейрондардың кызметтік мамандануын көрсететін полиморфизмділігі ар тады, пирамидалык нейрондардын бүйірлік және базальдык дендриттерінің ұзындығының өсуі мен тармақталуының жалғасуына және, олардың апикалдык дендриттерінің бүйірлік терминалдарының дамуына байланысты, ансамбльдің ішіндегі горизонталды байланыстар күрделенеді. 9—10 жаска карай жасушалык топтар көбейеді, кыскааксонды нейрондардын кұрылымы біршама күрделеніп, әр түрлі кыртыстык аймактардың ансамбльдерінде анық кұрылымды вертикалды колонкалар түзейтін, барлық типті интернейрондардың аксондык коллатералдарының торы кеңейеді. 12—14 жа- ста ансамбльдерде пирамидалык нейрондардын маманданған түрлері өте 11.6. Жүйке жүйесінің адамның жасына байланысты өзгерістері 341 3 жаста 3 5 - 6 жаста 9 -1 0 ж а с т а 1 2 -1 4 ж а ста 1 8 -2 0 ж а ста ________ ______________ 3 жүктеу/скачать 74,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|