Эмбриология
жүктеу/скачать 74,12 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қалпына келуі.
- 9 .1 6 -с у р е т. Сілекейбезініңсекреторлықбөліміндегі миоэпителиалдық жасушалар (Г. С. Катинас бойынша кесте): а — көлденең кесіндісі;
- — сыртынан қарағандағы көрініс. 1 — миоэпителиоциттердіңядросы; 2 — миоэпителиоциттердіңөсінділері; 3 — секреторлық эпителиоциттердің ядросы; 4 — базальды мембрана
- Бақылау сурақтары
| 9 .1 5 -сур е т.
М иопигментоциттің ультрақүрылымы (Н. Н. Сарбаеваны ң препара ты): 1 — ядро; 2 — миоф иламенттер, үлкейтілімі 6000 дикулярлы немесе параллельді) миоциттер екі бұлшык етті кұрайды — көз қарашығын кішірейтетін немесе кеңейтетін. Қалпына келуі. Аздаған енбектерде закымданғаннан кейін калпына келу кабілетінің томен немесе мүлдем жок екендігі көрсетілген. 9.3.4. Эпидермалдық бүлшық ет жасушалары Миоэпителиалдык, жасушалар эпидермалдык бастамадан дамиды. Олар тер, сүт, сілекей және көзжас бездерінде кездеседі, сонымен катар 9 .1 6 -с у р е т. Сілекейбезініңсекреторлықбөліміндегі миоэпителиалдық жасушалар (Г. С. Катинас бойынша кесте): а — көлденең кесіндісі; б — сыртынан қарағандағы көрініс. 1 — миоэпителиоциттердіңядросы; 2 — миоэпителиоциттердіңөсінділері; 3 — секреторлық эпителиоциттердің ядросы; 4 — базальды мембрана 266 9-Тарау. Булшық еттіндері олардың секреторлык жасушаларымен ізашарлары ортак болып табылады. Миоэпителиалдык жасушалар эпителиоциттерге тығыз жанаса орналасады және олармен ортак базальды мембраналары болады. Регенерация кезінде екі жасушаларда ортак аздифференцияланған ізашарлардын есебінен калпына келеді. Миоэпителиалдык жасушалардың көпшілігінің пішіні жүлдыз тәрізді. Бұл жасушаларды жиі себет тәрізді деп те атайды, өйткені олардын өсінділері бездердің секреторлык бөлімдері мен ұсак өзектерін сыртынай коршай тор- лайды (9.16-сурет). Жасушаның денесінде ядросы және жалпы органеллалары, ал өсінділерінде, мезенхимадан дамыған бұлшык ет тінінін жасушаларында калыптаскан тәрізді, жиырылу аппараты орналасады. Бақылау сурақтары • Бұлшык ет тіндерінін генетикалык жіктелуі. Әр түрлі бұлшык ет тіндерінің кұрылымдык-кызметтік бірліктері. • Қанкалык көлденең-жолакты бұлшыкеттіні: дамуы, кұрылысы, бұлшык еттің жиырылуының морфологиялык негіздері. Калпына келуі. • Жүректің көлденең-жолакты бұлшык ет тіні: дамуы, әр түрлі кардиомиоциттердің кұрылысынын ерекшеліктері, калпына келуі. • Жазык миоциттердің түрлері: даму көздері, организмдегі топографиясы, калпына келуі. 10-Тарау ЖҮЙКЕТІНІ Жүйке тіні тітіркенуді, козуды кабылдаудың арнайы кызметтерін камтамасыз ететін, импульсті өндіріп және оны жеткізетін жүйке жасушаларының, нейроглияның және глиальдык макрофагтардың өзара байланыскан дифферондарының күрделі жүйесі. Ол жүйке жүйесі мүшелерінің кұрылысының негізі болып табылады. Жүйке жүйесінің әрбір бөлігінде болатын жүйке тінінің жасушалык-дифферондык кұрамы және оның морфофункционалдык ерекшеліктері кайталанбайды. Бұл барлык тіндер мен мүшелердін тіршілігінің оцтайлы реттелуін, олардың организмде интеграция- лануын және сырткы ортамен байланысын камтамасыз етеді. Жуике жасушалары (нейрондар, пеигопит) — сигналды кабылдауды, оны баска жүйке жасушаларына немесе жасуша-эффекторларға нейро- медиаторлардың көмегімен жеткізуді іске асыратын, жүйке тінінің негізгі гистологиялык элементтері. Нейроглия (neuroglia) жүйке жасушаларының өмір сүруін және кызмет аткаруын камтамасыз етеді, тіректік, коректендіру, шектеу, секреторлык және корғаныш кызметтерін аткарады. Микроглия біраз бөлігі мононуклеарлык макрофагтар жүйесіне жататын жасушалар. 1 0 .1 . ЖҮЙКЕ ТІНІНІҢ ДАМУЫ Жүйке тіні эктодерманың дорсалды бөлігінен дамиды. Адамның 18 күн- дік ұрығында арканың орталык жолағы бойымен эктодерманың диффе- ренциялануы және қалындауы жүріп, жүйкелік табакша түзеледі, оның шеткері орналаскан шеттері жоғары көтеріледі де жүмырланған жүйкелік үйемені құрайды, ал олардын араларында жуйкелік науашық калыптасады. Жүйкелік табакшаның алдыңғы шеті кеңейіп, кейін бас миын түзейді. Лате- ралды шеттерінің көтерілуі жалғасады да, олар орталык жолактын бойында бір-бірімен кездесіп, және, үстінде орналаскан эпидермалдык эктодермадан бөлектенетін жүйкелік тутікшеге біріккенше, медиалды бағытта өседі. Жүйке түтікшесінін куысы ересектерде бас миы карыншаларының жүйесі және жұлынның орталык каналы түрінде сакталынып калады. Жүйкелік табакша жасушаларының біраз бөлігі жүйкелік түтікшенің және эпидермалдык эктодерманын кұрамына кірмей, жүйкелік түтікшенің екі бүйірінде жиынтыктар түзейді де, жүйкелік түтікшенің және эпидермалык эктодерманын араларында орналасатын борпылдак созындыларға бірігіп, жуйкелік айдаршаны (ганглиозды табакшаны) калыптастырады (10.1-сурет). |