Эмбриология
10-Тарау. Жүйке тіні 1 0 .1 -сур е т
жүктеу/скачать 74,12 Mb. Pdf көрінісі
|
| 268
10-Тарау. Жүйке тіні 1 0 .1 -сур е т. Балапанның жүйке түтікшесінің қалыптасуы (А. Г. Кнорр бойынша): а — жүйкелік табақша сатысы; б — жүйкелік түтікшенің түйықталуы; в — жүйкелік түтікшенің және ганглиозды табақшаның эктодермадан оқшаулануы. 1 — жүйкелік науашық; 2 — жүйкелік үйемелер; 3 — терілік эктодерма; 4 — хорда; 5 — мезодер ма; 6 — ганглиозды табақша; 7 — жүйкелік түтікше; 8 — мезенхима; 9 — энтодерма Жүйкелік түтікшеден кейінірек орталык, жүйке жүйесінің нейрондары мен нейроглия (макроглия) дамиды. Жүйкелік айдарша сезімтал (сенсорлык) және автономды ганглийлердің нейрондарына, мидың жұмсак және торлы қабыкшаларының жасушаларына және глияның кейбір түрлеріне: нейролем- моциттерге (шванн жасушаларына), ганглийлердің жасуша-сателлиттеріне, бүйрек үсті безінін милык затының жасушаларына, терінің меланоциттеріне, дисперсті эндокринді жүйенің жасушаларының біраз бөлігіне, каротидті денешіктердің сенсорлык жасушаларына және т.б. бастау береді. 10.1. Жүйке тінінің дамуы 269 V, VII, IX и X бассүйек жүйкелері ганглийлерінің калыптасуына, жүй- келік айдаршадан баска, нейралды (нейрогенді) плакодалар да катысады, олар ұрыктың краниалдык бөлігінде калана бастаған жүйке түтікшесінің бүйірлеріндегі эктодерманың калындаған аймактары болып табылады. Эмбриогенездін ерте сатыларында жүйкелік түтікше матрицалық (вент- рикулярлык) дін жасушаларынан кұралған көпкатарлы нейроэпителий түрінде болады. Асимметриялык митоздың нәтижесінде және микроорта- ның ыкпалы жағдайында матрицалык жасушалар әр түрлі жасушалык дифферондарға дивергентті дифференцияланады, атап айтсак, нейро- бласттық, глиобласттық және эпендимобласттық. Жасушалардың саны- нын өсуі жүйке түтікшесінде үстіңгі беткейлік және перивентрикуляр- лык глиалды шекаралык мембраналармен шектелген төрт шеңберленген аймактын калыптасуына әкеледі: вентрикулярлык (эпендималык), суб- вентрикулярлык, аралык (плащтык) және шеткері (маргиналдык) (10.2-су- рет, а). Вентрикулярлык, (эпендималык) аймак пішіндері цилиндр тәрізді, бөлінуге кабілетті дін (матрицалык) жасушаларынан түрады. Вентрикулярлык жасушалардың ядролары жасушалардың орталык каналға карай бағытталған бөлігіне орын ауыстырады. Жасушалар бөлінеді және бөлінгеннен кейін, жаңадан түзелген жасушалардың ядролары, олардың апикалдык бөліктеріне ауысады, ол жерде ДНК, репликациясы кайталанады. Митоздык цикл және ядроның көшу циклі 5 сағаттан 24 сағатка дейін созылады. жүктеу/скачать 74,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|